همشهری‌آنلاین: فرودگاه قلعه‌مرغی نخستین فرودگاه تهران است که بعدها به پایگاه هوایی نظامی در جنوب این شهر تبدیل شد. این فرودگاه در سال ۱۳۹۰ شمسی .به بوستان ولایت تبدیل شد.
تیرماه ۱۳۰۱ انگلیسی‌ها درخواست اعزام دو فروند هواپیما به تهران کردند و دولت وقت سراغ تهیه زمین مناسب و مسطحی برای فرود آنها رفت.
زمین قلعه مرغی برای این کار انتخاب و به تدریج به اولین فرودگاه تهران تبدیل شد و تأسیسات و آشیانه‌های متعدد در آن ساخته شد.
بدین ترتیب یک ماه بعد در هشتم مرداد ۱۳۰۱ زمان بهره‌برداری رسمی از اولین فرودگاه تهران در قلعه‌مرغی رقم خورد و بعد از افتتاح فرودگاه، دو فروند هواپیمای انگلیسی از طریق بغداد وارد تهران شدند و در فرودگاه قلعه‌مرغی فرود آمدند.
طبق گزارش روزنامه ایران مورخ ۷ تیر ۱۳۰۱ بعد از اعلام خبر اعزام دو فروند هواپیمای انگلیسی از بغداد به تهران این فرودگاه ساخته شد.
روزنامه ایران:
"به طوری که اطلاع حاصل نموده‌ایم تقریبا دو فروند ائروپلان که متعلق به دولت انگلیس است در هوای تهران پرواز خواهند کرد و ورود ائروپلان‌های مذبور قبلا به دولت ایران اطلاع داده شده است. اختصاص محلی را جهت فرود امدن تقاضا نموده اند. لذا به اداره نظمیه اطلاع داده شده که بیرون دروازه محل مناسبی را برای پایین آمدن آنها تهیه و در صورت پست و بلندی محل را تسطیح نمایند. اداره نظمیه نیز در اطراف قلعه مرغی سمت امامزاده حسن را برای فرود امدن ائرو پلانها اختصاص داده و عده ای از محبوسین نظمیه هم چند روز است مشغول تسطیح انجا هستند که برای ورود ائروپلانها حاضر باشد"
هواپیمای سرهنگ نخجوان در روز پنجم اسفندماه ۱۳۰۴ پس از سفری طولانی به تهران وارد شد و در قلعه‌مرغی به سلامت فرود آمد و به این ترتیب برای نخستین بار یک هواپیما متعلق به ایران به وسیلهٔ خلبانی ایرانی در آسمان پایتخت دیده شد و پیشگام پرواز در مسیر طولانی پاریس-تهران در فرودگاه قلعه‌مرغی به زمین نشست.
فرودگاه قلعه‌مرغی ۱۲آشیانه دارد، مساحت آن به ۶۳۰۰ مترمربع می‌رسد. اولین آشیانه هواپیما و اولین برج مراقبت کشور که در دو طبقه طراحی شده است از باارزش‌ترین مکان‌های این فرودگاه به حساب می‌آید. این ساختمان‌ها با اسکلت‌های چوبی و با معماری کاملا سنتی درسال ۱۳۰۳ساخته شدند سقف‌ها و رواق این آشیانه تماما با چوب ساخته شده است. البته در جریان ساخت یک سریال تلوزیونی در ِاین آشیانه باز ماند و با بروز طوفان قسمتی از این سقف ریزش کرد اما هم چنان زیبایی و هنر معماران این اثر را نشان می دهد. در کنار این آشیانه ارزشمند آشیانه‌های دیگری هم ساخته شد که هم اکنون دارای سقفی با همان طراحی اما از جنس فوم است و نشان از بازسازی و مرمت این اثر در طول زمان دارد.
درسال‌های اولیه، این فرودگاه تنها دارای یک باند بود اما با ورود نسل‌های مختلف هواپیما به کشور و استقرار آنها در این مکان، این مجموعه گسترش پیداکرد و با اضافه شدن مسیرهای تاکسی وی وپارکینگ‌های مخصوص جنگنده‌های تاکتیکی وقت شکل ظاهری این فرودگاه به شکل یک بیضی که باندهای پروازی آن مانند یک ضربدر درون آن قرار گرفته است در آمد.
طول این باند اولیه بسیار کوتاه بود اما به مرور زمان و طی سال‌های ۱۳۱۰، ۱۳۱۵، ۱۳۲۷ و ۱۳۳۵ طول این باند افزایش پیدا کرد.
با توجه به این که قدمت این فرودگاه کمی بیشتر از تاریخ شکل‌گیری نیروی هوایی ایران است باندهای این فرودگاه به جز هواپیماهای جت پهن‌پیکر پذیرای تمامی انواع هواپیماهای وارد شده به کشور بوده است. از آنسن وفیوری وآداکس و هاکر وداکوتا ... گرفته تا حتی بوئینگ ۷۰۷ شرکت ایرفرانس که اشتباها در این فرودگاه به زمین نشست.
و با توجه به این‌که قدمت فرودگاه قلعه مرغی به معنای قدمت تاریخ نیروی هوایی است در هر گوشه و کناری از این فرودگاه نشانه‌هایی از روند تکامل این نیرو را در طول تاریخ می‌شد مشاهده کرد.
با گذشت زمان و پیدایش پایگاه‌ها و فرودگاه‌های دیگر نیروی هوایی و کم‌شدن اسکادران‌های مستقر نیروی هوایی در این فرودگاه، کاربران دیگری نیز به این فرودگاه، در زمان فعالیتش و پیش از شکل‌گیری ساختار فعلی، اضافه شدند که از آن جمله یگان هوانیروز سازمان هوایی شهربانی (هواناجا) و هواپیمایی کشوری همچنین شرکت خدمات هلکوپتری ایران و شرکت‌های کوچک خارجی مانند بریستو ایرسرویس و هورآسمان... را می‌توان نام برد.
نخستین فرودگاه تهران در غرب جوادیه و میدان راه‌آهن تهران واقع شده بود.
فرودگاه قلعه مرغی در تاریخ ۱۲ آذر ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۸۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
بر اساس توافق نیروی هوایی و شهرداری تهران در اواخر سال ۸۹ عملیات ساخت بوستان ولایت در محل کنونی فرودگاه اجرایی شد و در اردیبهشت ۹۰ فاز اول این بوستان به بهره‌برداری رسمی رسید.
منبع: ویکی‌پدیا، سایت مرجع هوانوردی و هوافضای پارسی
نظر شما