این گزارش مروری است بر بهترین‌های جام و البته تیم‌ها و ستارگانی که انتظارات را برآورده نکردند.
توفان مصر
بازیکنان مصر به خوبی توانستند شوک ناکامی در صعود به جام‌جهانی را پشت‌سر بگذارند و هفتمین قهرمانی در آفریقا را جشن بگیرند. تیمی که اکثر بازیکنانش در لیگ داخلی بازی می‌کنند، حتی بدون محمد ابوتریکا و امر زکی، دو ستاره مصدومش با کار گروهی فوق‌العاده‌اش توانست مسیر تقریبا بی‌نقصی را پشت‌سر بگذارد. تنها کامرون بود که در یک‌چهارم نهایی تیم حسن شهاتا را به دردسر انداخت، ولی در وقت اضافه مصر با زدن دو گل متوالی کار را تمام کرد.
مصر با سومین قهرمانی متوالی‌اش در جام ملت‌های آفریقا، تعداد بازی‌های بدون شکست‌اش در این تورنمنت را به 19 رساند که رکورد جدیدی محسوب می‌شود. عنوان بهترین بازیکن جام هم به عقیده اکثر کارشناسان به احمد حسن، کاپیتان مصر می‌رسد. این هافبک باتجربه که تعداد بازی‌های ملی‌اش را به 172 بازی رساند، با بازیخوانی عالی و قدرت فرماندهی‌اش، لیدر تیم مصر بود.
احمد حسن پس از اینکه مقابل کامرون به اشتباه دروازه خودی را باز کرد، با زدن دو گل، سرنوشت بازی را به تنهایی تغییر داد. عنوان پدیده مسابقات هم به محمد گدو می‌رسد که در اولین تورنمنتش با تیم ملی مصر توانست با زدن 5 گل، بهترین گلزن جام شود. غیبت ابوتریکا و زکی به هافبک تهاجمی 25 ساله الاتحاد فرصت داد در فهرست حسن شهاتا قرار بگیرد. گدو که به عنوان مهاجم جانشین به زمین می‌رفت، در 172 دقیقه حضورش موفق به زدن پنج گل شد تا آمار استثنایی یک گل در هر 34 دقیقه را به جا بگذارد. اما مهمترین گل گدو گلی بود که در دقایق پایانی بازی فینال وارد دروازه غنا کرد و به قهرمانی مصر انجامید.
نمایش ضعیف مدعیان
ساحل‌عاج که با ستارگان بزرگش به عنوان مدعی شماره یک قهرمانی به آنگولا آمده بود، بی‌تردید در میان مدعیان بدترین نمایش را داشت. بازیکنان مشهور این تیم از جمله دروگبا در حد انتظار نبودند تا این تیم در یک‌چهارم نهایی و در وقت اضافه مقابل الجزایر حذف شود. اما الجزایر هم تنها در این بازی بود که توانست هوادارانش را راضی کند.
دیگر نماینده آفریقا در جام جهانی 2010، تورنمنت را با شکست 3 بر صفر مقابل مالاوی گمنام شروع کرد و پس از پیروزی مقابل ساحل‌عاج هم به ترتیب 4 بر صفر مقابل مصر و یک بر صفر مقابل نیجریه شکست خورد تا چهارم شود. با این وجود الجزایری‌ها معتقدند این تورنمنت فرصت خوبی برای آماده‌سازی این تیم قبل از سفر به آفریقای جنوبی بود.
در میان مدعیان تنها کامرون بود که بازی‌های قابل قبولی داشت و در جریان شکست مقابل مصر هم نمایش پایاپایی را ارائه کرد. پل لوگوئن که بازیکنان باتجربه‌ای مثل ریگوبر سانگ را نیمکت‌نشین کرده و از جوانان آماده استفاده می‌کند، هشدار داده که تنها بازیکنان آماده را به جام‌جهانی خواهد برد.با وجود قهرمانی مصر، عنوان بهترین مربی تورنمنت را می‌توان به راجوواچ، سرمربی غنا داد. او در غیاب ستارگانی مثل اسین، منسا و مونتاری، توانست با تیم جوانش به فینال برسد و تا دقایق پایانی پابه‌پای مصر بازی کند. غنا توانست در یک‌چهارم نهایی، آنگولای میزبان و در نیمه‌نهایی نیجریه را کنار بزند.
مشکلات سازماندهی
تیراندازی به اتوبوس تیم توگو، بدترین شروع ممکن برای جام ملت‌های آفریقا بود که حتی بحث امنیت در این قاره در آستانه جام جهانی 2010 را هم زیر سئوال برد. سازماندهی مسابقات هم مشکلات فراوانی داشت و ژوزف آنتوان بل، دروازه‌بان سابق تیم ملی کامرون و مفسر فعلی رادیو فرانسه، این را تورنمنتی از دست‌رفته می‌داند. مثلا مصر برای رسیدن به شهر رواندا در فاصله دو روز تا فینال، 8 ساعت معطل شد. ورزشگاه‌ها هم هنوز تکمیل نشده بود و چمن آنها وضعیت مناسبی نداشت.
اشتباهات آشکار داوران هم یک بار دیگر ثابت کرد که داوری آفریقا هنوز در سطح پایینی قرار دارد. از جمله اشتباهات سرنوشت‌ساز می‌توان به گل ساحل‌عاج مقابل الجزایر در دقیقه 120 اشاره کرد که به اشتباه مردود اعلام شد. همچنین گل دوم مصر به کامرون در وقت اضافه که توپ به هیچ‌وجه از خط دروازه عبور نکرده بود. داور گابنی بازی نیمه‌نهایی هم با اعلام پنالتی به زیان الجزایر و اخراج مدافع این تیم در دقیقه 37 بازی، مسیر صعود مصر به فینال را کاملا هموار کرد.
زمان نامناسب این تورنمنت که چهار ماه قبل از جام‌جهانی است، بی‌تردید برای نمایندگان آفریقا در آن جام دردسرساز خواهد شد و بسیاری از تیم‌ها، معتقدند که این تورنمنت باید در سال پس از جام‌جهانی برگزار شود. تصمیم کنفدراسیون فوتبال آفریقا در محرومیت توگو از حضور در دو دوره این تورنمنت هم حسن ختامی بر فضای عجیب حاکم بر فوتبال این قاره بود. هرچند تصمیم دولت توگو در کناره‌گیری تیم ملی این کشور، دلیل این محرومیت اعلام شده، اما بسیاری از جمله آدبایور این تصمیم را غیرانسانی و حتی لطمه‌ای به شخصیت این قاره می‌دانند.
