به‌طور قطع نمایش‌ها و آیین‌های مذهبی بودند که باعث شکل‌گیری نمایش در ایران شدند و آیین‌ها همچنان نقش، تأثیر و کارکردی اساسی در تئاتر امروز ایران دارند و شاید به جرات بتوان گفت که آیین‌ها و نمایش‌های ایرانی را نمی‌توان از شیوه اجرای نمایش‌های ایرانی جدا کرد.
کارکرد آیین‌ها در نمایش ایرانی که عمدتا برخاسته از دین و مذهب است را نمی‌توان به هیچ شکل منکر شد و اصولا تفکیک بین نمایش‌های ایرانی و مذهبی کار دشواری است.
در سال‌های گذشته هنرمندان زیادی بوده‌اند که علاقه وافری به اجرای نمایش‌های مذهبی برپایه شیوه‌های اصیل ایرانی نشان داده‌اند و آثار ماندگاری هم در همین زمینه خلق کرده‌اند. البته برگزاری جشنواره‌های مذهبی چون همایش آیین‌های عاشورایی، جشنواره تئاتر رضوی و... هم تأثیر زیادی در روند تشکیل این جریان داشته‌اند که نباید بی‌تفاوت از کنار آنها گذشت.
در عین حال و با توجه به علاقه‌مندی مخاطبان به‌دلیل اعتقادات مذهبی و دینی همینطور شرایط روز جامعه و تمناهای نسل جوان مبین بر ایجاد رویکرد تازه و جدید به این دست آثار، سبب شده تا کارگردانان صاحب سبک رویکرد و نگاه جدیدی نسبت به اجرای این دست آثار داشته باشند و با نگاهی مدرن که مبتنی بر تئاتر مدرن است، آثار خلاقانه و جدیدی را رقم بزنند که متناسب با نیازهای نسل جدید است و در همین چند سال گذشته شاهد خلق نمایش‌های بی‌بدیلی در عرصه نمایشی مذهبی بوده‌ایم که اتفاقا با استقبال خوب مخاطبان و حتی منتقدان هم روبه‌رو شده‌اند.
اما مشکل و معضل اساسی پیش‌روی نمایش‌های مذهبی را در یک آسیب شناسی کلی و در روند مستمر و مداوم این آثار باید بررسی و ارزیابی کرد. در حال حاضر بزرگ‌ترین سد پیش‌روی عرصه نمایش‌های مذهبی را باید در زمان اجرای این آثار بررسی و ارزیابی کرد. متأسفانه در سال‌های گذشته جز برگزاری چندجشنواره و برخی ایام خاص همانند ماه‌های محرم و رمضان، کمتر شاهد شکل‌گیری و اجرای نمایش‌های مذهبی هستیم و با اینکه هنرمندان زیادی به اجرای این دست نمایش‌ها علاقه نشان داده‌اند اما همچنان یک تالار و حتی تکیه ثابت برای اجرای نمایش‌هایی از این دست فراهم نشده و مشکل محل دائمی، برای اجرای نمایش‌های مذهبی بزرگ‌ترین معضل و مشکل پیش‌روی علاقه‌مندان اجرای نمایش‌های مذهبی است.
در سال‌های دور به‌دلیل وفاداری صرف دست‌اندرکاران به شیوه‌های اجرایی این نمایش‌ها و پرهیز از هرگونه تغییر خلاقانه و نوآوری در نمایش‌ها سبب شده بود تا تماشاگران علاقه کمتری به این دست آثار نشان دهند و همین مسئله سبب شد تا توجه کمتری به این نمایش‌ها صورت بگیرد و به تبع آن از میزان تماشاگران هم کاسته شده بود.
اما در این سال‌های گذشته با تغییر رویکرد نویسندگان و کارگردانان و وارد کردن نگاه‌ها و رویکردهای جدید به نمایش‌های اصیل ایرانی و حتی شیوه‌های اجرایی نمایش های مذهبی و ایرانی با رشد، توسعه و گسترش نمایش‌ها و مخاطبان روبه‌رو شده‌ایم و جای تأمل در مشکلات پیش‌روی نمایش‌های مذهبی به وفور احساس می‌شود.
با یک نگاه گذرا به تقویم سالانه می‌توان به آمار دقیقی از مناسبت‌های مذهبی و تعطیلات در طول سال پی برد که اغلب در این ایام تالارها و سالن‌های نمایشی هم با تعطیلی مواجه هستند و از همین رو فرصت مناسبی برای اهالی این عرصه پدید می‌آید که می‌توان بهره‌برداری خوبی از این ایام انجام داد و هم به پاسداشت مناسبت‌ها رفت و هم نمایش‌مذهبی را در این ایام گسترش داد.
همانطور که ایام محرم، ماه رمضان و... سبب برگزاری جشنواره‌هایی در این عرصه می‌شود، می‌توان از این ایام با انجام برنامه‌ریزی سالانه هم در راه گسترش نمایش‌مذهبی- آیینی قدم برداشت و هم تالارهای نمایشی را از این تعطیلی‌های ناخواسته رهایی بخشید.
اختصاص یک تالار نمایشی به آثار مذهبی و استقرار گروه‌های ثابت فعال در این عرصه نخستین گامی است که می‌تواند آغازگر یک حرکت مستمر و مداوم در عرصه نمایش‌هایی از این دست باشد و بی‌تردید اتخاذ چنین رویکردی می‌تواند علاوه بر بارور‌تر کردن خلاقیت هنرمندان در زمینه جذب مخاطب و گسترش رویکردهای نوین و جدید در عرصه نمایش‌های مذهبی هم تأثیر‌گذاری بالایی داشته باشد.
