مهندس امیر عبدوس، مدیرکل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست روز سهشنبه چهارم اسفند در گفتوگو با خبرنگار «محیط زیست» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با اشاره به تفاهمی که در استانداری سمنان با حضور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، استاندار سمنان و نمایندگان منابع طبیعی، راه و ترابری و سایر دستگاههای ذیربط صورت گرفت، افزود: بر این اساس مقرر شد، احداث جاده «ابر» در مسیر راه جیپ رو فعلی صورت گرفته و وزارت راه ضمن نقشهبرداری مسیر، اصلاحات مورد نیاز به سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کند.
وی با تاکید بر این که وزارت راه مکلف شد تا نسبت به ارائه گزارش ارزیابی زیست محیطی جاده «ابر» اقدام کند، افزود: بر اساس توافق صورت گرفته هیچ درختی در احداث جاده ابر قطع نخواهد شد و انجام هرگونه عملیات اجرایی در این مسیر مستلزم تایید سازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود.
مدیرکل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست همچنین از جلسه با مسوولان سازمان جنگلها خبر داد و گفت: در این جلسه قرار شد محدودهای با هماهنگی محیط زیست و منابع طبیعی دو استان «سمنان» و «گلستان» در جنگل ابر که شامل جوامع سرخدار باشد، تعیین و به عنوان منطقه حفاظت شده به هیات دولت پیشنهاد شود.
به گفته وی بررسیهای مقدماتی نشان میدهد این منطقه حداقل 20 هزار هکتار خواهد بود.
مدیرکل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به این که سازمان حفاظت محیط زیست در زمان اسکندری ـ وزیر وقت جهاد کشاورزی ـ پیشنهادی را مبنی بر ارتقای درجه حفاظتی جنگل ابر پیشنهاد کرده بود، افزود: متاسفانه وزیر وقت جهاد کشاورزی با این پیشنهاد مخالفت کرد که امیدواریم پیشنهاد جدید مورد موافقت وزیر جهاد قرار گرفته و هرچه سریعتر تصویب شود.
وی با اشاره به این که پس از دریافت موافقت وزیر صنایع و جهاد کشاورزی این پیشنهاد به کمیسیون صنعت و محیط زیست هیات دولت ارائه خواهد شد، تصریح کرد: بدین ترتیب سازمان حفاظت محیط زیست نیز در حفاظت از جنگل ابر دخیل شده و واگذاری اراضی ملی در محدوده حفاظت شده ممنوع شده و تمامی پروژههای عمرانی باید با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست و دریافت مجوز ارزیابی زیست محیطی در این منطقه اجرا شود.
مدیرکل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست پیشتر از مخالفت وزیر راه برای احداث جاده جدید در داخل جنگل ابر خبر داده بود و گفته بود که دکتر بهبهانی در آخرین نامه خود اخیرا اعلام کرده که احداث این جاده صرفه اقتصادی ندارد، از سوی دیگر دیوان محاسبات نیز در نامهای به وزارت راه و رییس مجلس تاکید کرده است که احداث هر گونه جاده در داخل جنگل ابر پیش از دریافت مجوزهای لازم غیرقانونی بوده و این وزارتخانه اجازه هزینه کرد برای آن نخواهد داشت.
به گزارش ایسنا، احداث جاده علیآباد به شاهرود که بر اساس مصوبه استانی هیات دولت قرار است احداث شود، از سال 1364 مطرح بوده که این طرح از سوی کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی به علت عبور جاده از اکوسیستمهای بکر جنگلی و گونههای منحصر به فرد، زیستگاههای حیات وحش و خسارات به چشمهها و رودخانههای حوزه آبخیز زرین گل و شیرین آباد و عدم مطالعه اصولی و تخریب زیاد در عرصههای جنگلی و محیط زیست مورد مخالفت قرار گرفت.
احداث یک جاده جدید در یکی از بکرترین جنگلهای ایران در حالی آغاز شد که بر اساس مصوبه استانی دولت در استان گلستان قرار بود تنها محور ابر ـ علی آباد تکمیل شود و در آن اشارهای به طراحی مسیر جدید نشده بود. از سوی دیگر این مصوبه مجددا در استان سمنان به «اصلاح جاده موجود ابر ـ علی آباد» تغییر یافت تا شبههای پیشنیاید!
اما در این میان اصرارهای بعدی برخی مسؤولان، منجر به این شده که وزارت راه مسیر جدیدی را در حد یک راه درجه یک طراحی کند.
در این حال سال 85 بود که عدهای هم از فرصت سوء استفاده و اقدام به پخش آگاهی تبلیغاتی مبنی بر فروش زمینهای ویلایی و آپارتمانی در منطقه جنگلی ابر کردند که با اقدام بموقع رییس وقت سازمان محیط زیست و حضورش در محل، پروژه متوقف و منجر به صدور مصوبه استان سمنان در خصوص این مسیر شد.
هرچند که وزارت راه مصوبهای را از هیات دولت گرفت که بر اساس آن موظف است به ازای تعداد درختان قطع شده، درختکاری کند، اما تمامی این مسایل در حالیست که به گفته کارشناسان، مسیر موجود نیازمند قطع درخت نیست و تنها با آسفالت کردن آن از شیرین آباد تا ابر (به طول 12 کیلومتر) و احداث یک ایستگاه راهداری مشکل تردد در زمستان مرتفع خواهد شد.
از سوی دیگر وجود 6 راه ارتباطی بین استانهای گلستان و سمنان که 3 مورد از آن در شرق مرکز استان و در محدوده شهرستان علیآباد واقع است شامل محور گرگان، رامیان، شاهرود به طول 95 کیلومتر، محور گرگان، شاهکوه، شاهرود به طول 95 کیلومتر و محور گرگان، آزادشهر، شاهرود به طول کمتر از 130 کیلومتر - که جاده ترانزیتی بوده و در حال تعریض و اصلاح مسیر است و پس از تعریض میتواند به عنوان بزرگراه مورد استفاده قرار گیرد - همگی ضرورت تخریبها به بهانه احداث راه جدید را منتفی میکند، لذا بدین ترتیب مشخص نیست که چه اصراری به تخریب جنگل و احداث یک جاده جدید است.
وزیر وقت جهاد کشاورزی در سال 86 در نامهای به انصاری، مشاور و سرپرست وقت دفتر معاون اول رئیسجمهوری نوشته است که این وزارتخانه بر اساس بررسیهای کارشناسی انجام شده احداث جاده روستای شیرینآباد در استان گلستان به روستای ابر در استان سمنان را به دلایل زیر به صرفه و صلاح کشور نمیداند چرا که این جاده از لحاظ مسایل اکولوژیکی و زیستمحیطی اثرات مخرب و غیرقابل جبرانی خواهد داشت و اصولا بر اساس ماده 2 آییننامه اجرایی لایحه قانونی اصلاح لایحه قانونی واگذاری و احیای اراضی احداث جاده مذکور مطلقا ممنوع است.
از سوی دیگر در این نامه تاکید شده است: احداث جاده مذکور میتواند موجب تخریب حداقل 50 هکتار از جنگلهای هیرکانی با تاج پوشش بالای 80 درصد در طول مسیر احداث شده و برهم خوردن تعادل اکولوژیک منطقه شود. همچنین وجود شرایط ناپایدار زمینشناسی در 3 منطقه از مسیر جاده که امکان حرکت تودههای لغزشی آنها بر اساس نظر کارشناسی کاملا محرز است و خطر دستیازی سودجویان و زیادهخواهان به عرصههای بکر و دست نخورده منابع طبیعی، قطع درختان، تصرف و تبدیل اراضی جنگلی به سایر کاربریهای مخرب بر اکوسیستم منطقه نیز از دیگر مشکلات احداث این جاده است.
سازمانهای محیط زیست و جنگلها بارها با استناد به مصوبه بیستمین جلسه شورای عالی محیط زیست در خصوص الزام ارائه گزارش ارزیابی برای پروژههای راهسازی در نواحی جنگلی، ساحلی، دریاچهها و مناطق مانگرو و بند 3 ماده 6 طرح صیانت از جنگلهای شمال کشور - که در آن آمده است: هرگونه ساخت و ساز توسعه کالبدی که منجر به تغییر کاربری جنگل و کاهش سطح آن شود منوط به انجام مطالعات زیست محیطی و تایید سازمان حفاظت محیط زیست است - با اجرای این طرح مخالفت کردند و اجرای این پروژه از سال 86 تا کنون همچنان متوقف بوده است.
جالبتر آنکه اخیرا وزیر راه نیز در نامهای اعلام کرد که احداث این جاده صرفه اقتصادی ندارد از سوی دیگر دیوان محاسبات نیز در نامهای به وزارت راه و رئیس مجلس تاکید کرده است که احداث هر گونه جاده در داخل جنگل ابر پیش از دریافت مجوزهای لازم غیرقانونی بوده و این وزارتخانه اجازه هزینه کرد برای آن نخواهد داشت.
گفتنی است جاده علیآباد به شاهرود از سمت دره غربی روستای شیرین آباد معروف به دره سورمه میگذرد که دارای جریانهای دائمی آب و یک مسیر ارتباطی قدیمی با عرض متوسط 5/2 متر است.
با توجه به گستردگی حضور دام، انسان در گذشته این جنگل سیمای عمومی دانه زاد و شاخه زاد با جهتهای فراوان در مرحله رویشی دار گروه تا میانسال با کثریت گونههای بلوط، ممرز، ملاحظه میگردد که عموما جنگل یک تا دو اشکوبه را تشکیل میدهد که اشکوب فوقانی بلوط میباشد و دره سورمه آمیختگی گونهها عبارتند از: ممرز، ازگیل، ولیک، سیاهتلو، آلوچه و در درهها توسکا تمایل دارد.
این حوزه در حال حاضر مسیر گذر دو خط برق فشار قوی، یک خط گاز و جاده ارتباطی گاز با مشخصات توپوگرافی یاد شده که تا به حال احداث این خطوط خسارات فراوان و جبران ناپذیری را بر عرصه محیط زیست، پیکره حیات وحش وارد کرده است و گواه این مدعا در عرصه موجود است.
ارتفاعات حوزه آبخیز، محل عبور مرال و شوکابوده و در بخشهای پایین دست زیستگاه انواع پرندگان خصوصا قرقاول است. از طرفی احداث چنین جادهای تخریب، برش سنگ، قطع درختان، اشجار و ... دارد.
این گزینه به طول 25 کیلومتر از داخل جنگلهای بکر و دست نخورده میگذرد که عرض حدود 10 تا 12 متر را تخریب مینماید و گونههای درختی بلوط، که اشکوب فوقانی و گونههای ممرز در حاشیه درهها توسکا، ولیک، ازگیل وحشی و ... در زیر اشکوب هستند که با احداث این جاده تمامی این گونههای از بین میرود.
این جاده تا روستای شیرین آباد زیر سازی شده که از ارتفاع 880 تا ارتفاع 2200 از داخل جنگل میگذرد که با توجه به طول 25 کیلومتر و اختلاف ارتفاع 1320 متر باید شیب زیادی داشته باشد.