برخی مسئولان محیط زیست استانهای کشور در چند روز گذشته بر خلاف هر سال که از افزایش آمار آتشسوزی و زیانهای وارده به طبیعت خبر میدادند، اظهار کردند که خسارت چندانی به محیطزیست وارد نشده و وضعیت نسبت به سالهای گذشته بهتر بودهاست.
رئیس سازمان محیطزیست دماوند یکی از همان افرادی است که معتقد است رنگ و بوی سیزده بدر امسال با هر سال متفاوت بوده است. عباس میرزا کریمی در اینباره میگوید: « هر سال در پایان روز طبیعت یا سیزده بدر زبالههای مختلف از جمله زبالههای پلاستیکی که تجزیه آن قرنها طول میکشد، چهره بسیاری از نقاط کشور را نازیبا میکرد. علاوه بر این، درختان و مراتعی نیز بهدلیل سهل انگاری مردم، طعمه حریق میشد. اما امسال با برنامهریزیهای مناسب و همکاری مردم و مسئولان، این آمار به حداقل رسید. »
رئیس سازمان محیطزیست لرستان نیز از جمله افرادی است که نه تنها از وضعیت روز طبیعت و همکاری مردم راضی است، بلکه از مردم بهدلیل رعایت بهداشت محیط و پاکیزه نگاه داشتن طبیعت سپاسگزار است. وی با تشبیه جشن این روز به یک گردش بزرگ و سراسری ادامه میدهد: « با اقدامهای از پیش تعیین شده و همکاری تشکلهای مردمی و سازمانی، این روز به جای تهدید برای طبیعت، به فرصتی بزرگ برای آشتی مردم با آن تبدیل شد.»
او میافزاید: « با کمک تشکلهای زیستمحیطی خرمآباد، دورود، بروجرد و کوهدشت، در تمام مبادی ورودی و خروجی شهرها ایستگاههای زیستمحیطی دایر شد که وظیفه توزیع کیسههای زباله، بستههای از پیش تعیین شده حاوی بروشورها و سیدیهای آموزشی درباره طبیعت و محیطزیست را برعهده داشتند. علاوه بر این 57 ایستگاه زیستمحیطی در سطح استان، بهویژه در مناطق حساس و آسیبپذیر، فعال بودند و به ارائه توصیههای زیستمحیطی و آموزشی میپرداختند، بر همین اساس هم چندان تخریب زیستمحیطی نداشتیم. »
اما داریوش گل علیزاده، سرپرست محیطزیست استان تهران نظر دیگری دارد. او با بیان اینکه هر سال در روز طبیعت خسارت جبرانناپذیری به طبیعت وارد میشود، میگوید: « اگر منطقهای با حجم انبوه مردم مواجه شود و بگوییم این تجمع، تخریب زیستمحیطی نداشته منطقی نیست، زیرا حداقل تخریب این است که خاک منطقه دچار فرسودگی میشود و به پوشش گیاهی آسیب میرسد.»
شاهد مثال گل علیزاده میتواند بیشتر مناطق کشور بهویژه مراتع نقاط شمالی و حومه استان تهران باشد که نه تنها شاهد حجم انبوهی از مردم در جنگلها و مراتع بود، بلکه گاهی دیده شد که خانوادههایی با ورود خودروهایشان به داخل مراتع، به پوشش گیاهی آن منطقه آسیب رساندهاند یا با شکستن سرشاخههای درختان و ایجاد آتش و سپس رها کردن آن بهصورت نیمهروشن، سلامت محیطزیست را به خطر انداختهاند. گرچه امسال خبری از آتشسوزی گزارش نشده، اما شکسته شدن سرشاخههای درختان و فرسایش خاک و از بین بردن برخی از گونههای گیاهی را نمیتوان نادیده گرفت.
از سوی دیگر موضوع غیرقابل انکار دیگری که وجود دارد زبالههای باقی مانده در سطح طبیعت است. کامران زلفینژاد، رئیس سازمان محیطزیست گیلان در اینباره میگوید: «با اینکه امسال زبالههای باقیمانده گردشگران، نسبت به سال گذشته کمتر بود، اما همین مقدار نیز زیانهای زیادی به محیطزیست منطقه وارد میکند.»
کارشناسان محیطزیست معتقدند که برخی از ظروف یکبار مصرف نزدیک به 20 قرن در طبیعت میمانند و به سختی تجزیه میشوند. بهطور مثال اگر در دوره هخامنشیان از ظروف یکبار مصرف استفاده میشد و هر کس آن را پس از مصرف رها میکرد، امروز میتوانستیم همچنان آنها را در طبیعت مشاهده کنیم. محمدعلی کاظمی، کارشناس محیطزیست در اینباره میگوید: «پلاستیک غیرقابل تجزیه است و کیسههای نایلونی بهطور متوسط 500 سال در محیط باقی میمانند.چنانچه پلاستیک و نایلون موجود در زباله سوزانده شود، اسید کلریدریک ایجاد میکند که باعث آلودگی هوا و آسیب رساندن به انسان و دیگر موجودات
میشود.»
مسئول کمیته محیطزیست هیات کوهنوردی استان زنجان نیز با تایید این مطلب میگوید: «در روز انس با طبیعت به تنها چیزی که بها داده نمیشد، دوستی و احترام به طبیعت بود و آنچه در از بین رفتن محیطزیست فراموش میشود، آسیبی است که بهخود انسان بازمیگردد.»
خلیل ببری همچنین یکی از دلایل اصلی وارد شدن ضرر و زیان به محیطزیست در روز طبیعت را نبود امکانات اولیه برای گرامیداشت این روز عنوان میکند و اضافه میکند که با فراهم کردن امکانات اولیه مورد نیاز مردم، تا حدود زیادی از وارد شدن صدمات جبرانناپذیر به محیطزیست جلوگیری میشود. چه خوب بود که فلسفه واقعی سیزده بدر را فراموش نمیکردیم و به یاد میآوردیم که این روز برای ستایش و شکرگزاری خداوند برای خلق طبیعت زیبا، طلب باران فراوان در سال پیشرو و آرامش روان ما گرامی داشته میشد، نه برای تبدیل مواهب طبیعی به ویرانه.