دکتر حسن ابوالقاسمی، مدیرعامل سازمان انتقال خون این اقدام سازمان انتقال خون را موازی‌کاری با مؤسسه رویان ندانست و گفت: خون بندناف یا خون جفتی، خونی است که در جنین در حال تکوین داخل رحم جریان دارد، اما متأسفانه این خون که غنی از سلول‌های بنیادی است به‌عنوان یک زباله بیولوژیک دور ریخته می‌شود.
وی افزود: از سلول‌های بنیادی ذخیره شده در این بانک برای درمان انواع بیماری‌های خونی مانند تالاسمی و برخی سرطان‌ها استفاده می‌شود و بسیاری از بیماری‌هایی که در گذشته با پیوند مغز استخوان درمان می‌شد از طریق سلول‌های بنیادی خون بند ناف درصورتی که مشخصات بافتی دهنده با بیمار نیازمند مطابقت داشته باشد، قابل درمان است. وی گفت: بانک دولتی خون بند ناف ایرانیان تکمیل شده و حتی فعالیت آزمایشی خود را آغاز کرده است و این پروژه ملی به‌زودی طی مراسمی با حضور مقامات بلندپایه کشور به‌طور رسمی افتتاح می‌شود.
ابوالقاسمی در گفتوگو با فارس افزود: بانک دولتی خون بند ناف ایرانیان یک پروژه ملی است که طی آن با شناسایی زنان باردار قبل از زایمان در بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها و با استقرار کارشناسان این بانک در این مراکز و انجام مشاوره و اطلاع‌رسانی به مادران باردار، خون بند ناف نوزادان پس از بررسی سلامت کامل سلول‌های بنیادی و دریافت شرح حال مادر و نوزاد هنگام زایمان دریافت و در این بانک ذخیره می‌شود.
وی ادامه داد: هنگام ذخیره خون بند ناف نوزادان در این بانک شناسنامه بافتی آن (HLA) در نرم افزارهای ویژه‌ای ثبت می‌شود تا در آینده با تطبیق اطلاعات بافتی بیماران بتوان از سلول‌های بنیادی این خون‌ها برای درمان بیماران نیازمند استفاده کرد.
رئیس سازمان انتقال خون ایران گفت: سلول‌های بنیادی ذخیره شده در این بانک در هنگام ذخیره‌سازی کاملا فراوری شده و آماده تزریق به بیماران خواهند بود و کارهای تخصصی روی آن در هنگام ذخیره‌سازی انجام می‌شود.
ابوالقاسمی یادآور شد: با وجود اینکه جفت و بند ناف نوزادان هنگام زایمان دور ریخته می‌شود و دریافت خون بندناف نوزادان هیچ لطمه‌ای به مادر یا جنین نمی‌زند اما این کار حتماً بعد از مشاوره و رضایت مادر انجام می‌شود.
نمونه‌های خون کد بین‌المللی دارند
دکتر مرتضی ضرابی، مدیرعامل نخستین بانک خون بندناف در پژوهشکده رویان در گفتوگو با همشهری گفت: مؤسسه رویان سال‌هاست که به شکل خصوصی اقدام به ذخیره‌سازی خون بندناف نوزادان کرده است؛ به‌طوری‌که برای ذخیره‌سازی با اعلام رضایت پدر نوزاد با هماهنگی که از قبل انجام شده تیم ما در هنگام زایمان مادر در بیمارستان حضور پیدا می‌کند و عمل نمونه‌گیری بلافاصله پس از تولد نوزاد انجام و مراحل ذخیره‌سازی آن در خود مؤسسه انجام می‌شود.
دکتر ضرابی تاکید کرد: همه نمونه‌های خون دارای کد بین‌المللی و شناسنامه بوده و متعلق به‌خود خانواده‌هاست و قابل انتقال به غیر نیست و مالک آن فقط پدر است. وی افزود: در این بانک مطالعات میکروبی و شاخص‌های ژنتیک HLA نیز انجام می‌شود.
دکتر ضرابی با اعلام اینکه این بانک به‌زودی به شبکه جهانی بانک خون بندناف متصل خواهد شد، یادآور شد: تحقیقات آزمایشگاهی نشان می‌دهد سلول‌های بنیادی خون‌ساز موجود در خون بندناف با توجه به توانایی تمایز به سایر سلول‌ها می‌توانند افق جدیدی در درمان بیماری‌های مختلف شامل انواع سرطان‌ها، بیماری‌های ژنتیک، اختلالات خونی و نقص سیستم ایمنی، صدمات نخاعی، دیابت، بیماری‌های قلبی، پارکینسون، آلزایمر، لوپوس، ایدز و بیماری ام‌اس ایجاد کند.
از آنجا که سلول‌های بنیادی خون بندناف راحت‌تر توسط سیستم ایمنی بیمار قبول می‌شود، مشکل رد پیوند نیز کمتر ایجاد می‌شود؛ این در حالی است که سلول‌های موجود در این خون دورریز، بسیار پرتوان هستند و با تزریق و جایگزینی آنها در مناطقی که به‌صورت جدی آسیب دیده‌اند، بهبودی کامل حاصل می‌شود.
حفظ و نگهداری سلول‌های بنیادی خون بندناف برای استفاده احتمالی در آینده انتخابی است که امروزه تعداد زیادی از پدران و مادران در سراسر جهان به‌عنوان پشتوانه‌ای برای فرزندان خود مورد توجه قرار می‌دهند. در ایران نیز بانک خون بندناف توسط پژوهشکده رویان با هدف تأمین سلول‌های بنیادی جهت کاربردهای درمانی چند سالی است که فعالیت خود را آغاز کرده است.
در این بانک، والدینی که در انتظار تولد نوزاد هستند با مراجعه به این مرکز و تشکیل پرونده می‌توانند محتوای خون بندناف و جفت را نگهداری کنند.
روزانه در کل کشور ده‌ها هزار نمونه از خون‌های بندناف دور ریخته می‌شود که آینده‌نگری و کاربردی شدن نتایج تحقیقات مرتبط با توانایی‌های سلول‌های بنیادی خون بندناف حکم می‌کند این نمونه‌های غنی دورریز را در بانک‌های عمومی خون بندناف ذخیره کرد.
هم‌اکنون آنچه در ایران به‌عنوان بانک خون بندناف فعالیت دارد، مؤسسه‌ای خصوصی است که والدین صرفاً برای فرزندان خود اقدام به نگهداری خون بندناف می‌کنند و امکان مصرف برای سایرین وجود ندارد.
وی درخصوص نحوه فعالیت بانک خون بندناف گفت: بلافاصله بعد از زایمان، بندناف از نوزاد جدا می‌شود و در این زمان توسط یک سوزن خون از بندناف و جفت جمع‌آوری و به کیسه‌های خون منتقل می‌شود. این فرایند غیرتهاجمی و بدون درد است و برخلاف جمع‌آوری مرسوم مغز استخوان که مستلزم بیهوشی عمومی است، معمولاً در عرض 3دقیقه توسط ماما یا پزشک متخصص انجام می‌شود.
نحوه کار این بانک به این صورت است که این خون‌ها به‌صورت جداگانه برای هر شخص، منجمد می‌شود تا درصورت نیاز در آینده برای درمان یکسری از بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
بانک خون بندناف رویان هر روز در ساعات اداری پاسخگوی سؤالات والدین در زمینه سلول‌های بنیادی خون بندناف و کاربردهای آن است. والدین می‌توانند با مطالعه بروشورها یا حضور در بانک خون بندناف رویان از فعالیت‌های بانک سلول‌های بنیادی خون بندناف اطلاع حاصل کنند.
وی افزود: از آنجا که سلامت نمونه‌ها قبل از انجام فریز و نگهداری حائز اهمیت است، آزمایش‌های زیر روی هر نمونه قبل از انجماد صورت می‌گیرد:
آزمایش‌های کنترل آلودگی‌های ویروسی(سرولوژی) شامل تست‌های هوازی و بی‌هوازی، تعیین تعداد سلول‌ها و درصد سلول‌های زنده در نمونه، تعیین درصد و تعداد سلول‌های بنیادی (CD34+ CD45-) در هر نمونه توسط فلوسیتومتری، بررسی عملکرد سلول‌های بنیادی خون بندناف توسط روش سنجش کلنی و تعیین HLA به درخواست والدین. بعد از اتمام فرایند ذخیره‌سازی، کارت مخصوصی که حاوی اطلاعات نمونه فریز شده و نتیجه آزمایش‌های به عمل آمده است به آدرس اعضا فرستاده خواهد شد.
تمامی نمونه‌ها در بدو ورود دارای شناسنامه شده و اطلاعات به‌طور محرمانه نگهداری می‌شوند.
