«خسته بند» میگوید: پروژه ساخت بندر کاسپین بدون تحقیق آغاز شده و فاقد توجیه اقتصادی است!اگر به هزینه ساخت 400میلیاردتومانی این بندر توجه شود شاید بهتر بتوانیم گفتههای نماینده مردم انزلی در مجلس را درک کنیم. صدها میلیارد تومان از بودجه ملی صرف ساخت بندری میشود که توجیه اقتصادی ندارد! معمولا نمایندگان مجلس از راهاندازی چنین پروژههایی در حوزه انتخابیشان استقبال میکنند زیرا در پس اجرای این طرحها، اشتغال به وجود خواهد آمد و افزایش اشتغال حجم سبد آرای نماینده را بالا خواهد برد، پس چرا نماینده این شهر از موافقان راهاندازی بندر کاسپین محسوب نمیشود؟
اگر از ارتفاع بالاتری به گفتههای موافقان و مخالفان پروژه بنگریم و نیازهای استان و کشور را در کنار این منظر داشته باشیم در خواهیم یافت که راهاندازی این بندر ناشی از تحلیل غلطی بوده که بر مبنای دادههای اشتباه صورت گرفته است. سالهاست که در کشور ما صحبت از راه اندازی بزرگراه شمال- جنوب (نوستراک) میشود. نوستراک مسیری است که زمان دسترسی آسیای شرقی به بازارهای اروپایی را بین 9 تا 11 روز کاهش خواهد داد. این مسیر در خاورمیانه از بندرعباس شروع شده و به بندرانزلی در گیلان میرسد که بعدها مسیر بندر امیرآباد مازندران هم به آن افزوده شد.
آزاد راه رشت - قزوین یا راهآهن قزوین - رشت - انزلی، بخش کوچکی از این پروژه بزرگ است که پس از گذشت نزدیک به 2 دهه هنوز در کشور ما عملیاتی نشده است. قرار بود کشورهای عضو پیمان «آ.سه. آن» به همراه چین، ژاپن و کره کالاهایشان را از مسیر دریایی به بندرعباس برسانند و از آنجا کالاها با قطار به انزلی آورده شود و از انزلی با کشتی به روسیه و سپس به اروپا حمل شود یا اینکه مسیر انزلی - آستارا هم دارای ریل آهن شود و پس از اتصال به راهآهن جمهوری آذربایجان کالاها از طریق راهآهن به بازار هدف (اروپا) برده شود. این رؤیا از زمان طرحش تا به امروز- که این کشور 3رئیسجمهوری به خود دیده- محقق نشده است.
اگر این طرح عملیاتی شود دهها میلیارد دلار (حدود 20میلیارد دلار) درآمد ترانزیت سالانه نصیب کشور ما خواهد شد حال چرا تاکنون اراده لازم برای تحقق این درآمد در دولتهای مختلف وجود نداشته؟ لابد مشکلاتی وجود داردکه ما از وجودش بیخبریم. بنابراین تا اینجای کار ساخت این بندر در 10کیلومتری بندرانزلی نه تنها موازیکاری نیست بلکه واجب هم هست. اما آیا ما به همه پاسخ رسیدهایم؟با ساخت بندر کاسپین 30میلیون تن به ظرفیت تخلیه و بارگیری بنادر کشور افزوده خواهد شد و 400 میلیارد تومان از پول بیتالمال برای این حجم از ظرفیت سازی باید هزینه شود، میخواهیم ببینیم در یک نظام «هزینه - فایده» هزینه اجرای این طرح بیشتر است یا فایده آن؟
اگر به ظرفیت بنادر جنوبی و وضعیت راههای مواصلاتی منطقه جنوب کشور توجه کنیم درمییابیم که با فرض آمادهسازی شمال کشور برای ترانزیت کالا، جنوب کشور از این آمادگی برخوردار نیست!گسترش پستهای اسکله بندرانزلی از 11 به 24 اسکله، ظرفیت 7میلیون تنی بارگیری این بندر را حداقل به 10 میلیون تن خواهد رساند که اگر با 30میلیون تن بندر کاسپین محاسبه شود یعنی ما در گیلان برای حمل و بارگیری 40میلیون تن کالا در بنادرمان ظرفیت سازی کردهایم. این ظرفیت سازی فقط در این دو بندر گیلان صورت گرفته و ما را با آستارا و بنادر تازه تأسیس چمخاله و کیاشهر کاری نیست.
همانطور که میبایست ظرفیت بنادر جنوبی کشور را توسعه داد و به وضعیت ریلی و جادهای جنوب و مرکز کشور هم رسیدگی کرد. در آن صورت بندر کاسپین توجیه فنی - اقتصادی خواهد داشت و نگرانیها بابت توجیه زیستمحیطیاش هم بر طرف خواهد شد. حال دوباره این پرسش را مطرح میکنیم که آیا باید بندر کاسپین ساخته شود؟