بهار که چهارم اردیبهشت در گورستان ظهیرالدوله مدفون شد در عین حال یک دولتمرد و سیاستمدار و مدتی هم وزیر فرهنگ وطن بود.
وفات 2 نابغه قلم در یک روز!
میگوئل دو سروانتس ساودرا، نویسنده «دون کیشوت» و ویلیام شکسپیر، نویسنده هاملت و «رومئو و ژولیت» 23آوریل سال1616 دیده از جهان فرو بستند. شکسپیر درست در پنجاه و دومین زادروزش درگذشت! سروانتس اسپانیایی و شکسپیر انگلیسی بود و هر دو در نوشتن نبوغ داشتند. شکسپیر در عین حال یک بازیگر تئاتر بود. درام نویسی او کم نظیر توصیف شده است.
اتحادیه «دلوس» بر ضدامپراتوری ایران
سران کشور- شهرها و جزایر یونانی که اتحادیه «دلوس» را بهمنظور مقابله گروهی با تهدیدهای ایران- تنها ابرقدرت وقت جهان- تشکیل داده بودند آوریل سال478 پیش از میلاد اعلامیهای را امضا کردند. این اعلامیه در همه شهرهای دنیای هلنیک (یونانیان) و در اجتماعات بامدادی مردم خوانده و تفسیر شده بود.
مورخان یونانی و بعدا رومی، بخشهایی از این اعلامیه را در تالیفات خود آوردهاند. «دلوس» نخستین اتحادیه ملل کوچک در برابر یک دولت بزرگ در طول تاریخ به شمار میرود. نام این اتحادیه از جزیره «دلوس» گرفته شده است، زیرا طلا و نقره جمعآوری شده از اعضای اتحادیه- خزائن- در این جزیره نگهداری میشد. اتحادیه «دلوس» که بیشباهت به کنفدراسیونهای امروز نبود به ابتکار آریستیدس آتنی (متوفی در 468 پیش از میلاد) تأسیس شده بود.
پس از 2حمله سنگین ایران به یونان و سقوط آتن، بیشتر یونانیان انتظار حمله دیگری را میکشیدند. در حمله دوم ایران، آتنیها مجبور به انتقال خانوادههای خود به کشتی و انتقال آنان به جزایر شده بودند و پس از بازگشت ایرانیان تصمیم به کشیدن دیوار به گرد شهر آتن گرفتند که اسپارتیها مخالفت کردند و استدلالشان این بود که ایرانیان شهر را تصرف و چون دارای دیوار است آنجا را تبدیل به یک دژ دائمی در قلب دنیای هلنیک خواهند کرد. آتنیها به این مخالفت توجه نکردند و دیوار را کشیدند و اسپارت نیز از شرکت در اتحادیه «دلوس» خودداری کرد و به سوی ایران متمایل شد، مخصوصا که پائوسانیاس (پوزانیاس) ژنرال اسپارتی به ایران نزدیک شده بود و پولی را که منظما ایران برای او ارسال میداشت میپذیرفت.
پس از تشکیل اتحادیه «دلوس» بدون شرکت اسپارت، ایران از این وضعیت استفاده کرد و هنگامی که میان اسپارت و آتن جنگ در گرفت، به رساندن پول و کمک نظامی و تجهیزات به اسپارت پرداخت و به دست اسپارتیها استقلال آتن را نابود ساخت. زد و خوردهای اسپارت و آتن که توسیدیدس مورخ آن عصر، شرح آنها را نوشته است در تاریخ به جنگهای «پلوپونز» معروف شدهاند.
تأسیس نخستین بنیاد تالیف و ترجمه جهان در ایران
آوریل سال552 میلادی را زمان تأسیس نخستین بنیاد تالیف و ترجمه کتاب در جهان دانستهاند که در ایران آغاز به کار کرده بود (و طبق محاسبات پارهای از مورخان 19آوریل). در جوار این بنیاد یک کتابخانه عمومی نیز ایجاد شده بود. برای انتقال کتاب از گوشه و کنار جهان به این بنیاد جهت ترجمه، خسروانوشیروان حتی پزشک ویژه خود «برزویه» را به هند فرستاده بود و محصول این سفر، آوردن کتاب «کلیله و دمنه» به ایران بود که به پارسی میانه و بعدا به عربی و دوباره به پارسی نوین (پارسی دری) ترجمه شده است. در هر فصل این کتاب، از محاوره 2جانور پند و اندرز فراوان ، حتی درسیاست به دست میآید.
4سده پس از خسروانوشیروان، سامانیان چنین مرکزی را در جوار «کتابخانه عمومی مرو» بهوجود آوردند. دایرهالمعارف کتاب، کتابخانه مرو را که به همت سامانیان تأسیس شده بود و تا حمله چنگیزخان به منطقه فرارود دایر بود بزرگترین کتابخانه عمومی و مرکز تالیف و ترجمه کتاب در جهان قدیم به شمار آورده است که روزانه در آن دستکم 400محرر، کتابها را تکثیر (رونویسی) میکردند. همین مرکز به احیای زبان و ادب فارسی کمک بسیار کرد.
طرز کار کتابخانه مرو الگوی کتابخانههای پژوهشی- عمومی جهان امروز قرار گرفته است.