اگر داروخانه شلوغ باشد مراجعه کنندگان، به نوبت منتظر هستند تا یک نفر از پشت پیشخوان داروخانه اسمشان را صدا زده و دارو را به آنها تحویل دهد. اگر مراجعه کننده‌ای نتواند خط داروساز یا مسئول فنی داروخانه را بخواند، نهایت کاری که می‌کند داروها را از کیسه نایلونی بیرون آورده و درحالی‌که عبارات نوشته شده روی برچسب‌های دارو را که حاوی دستور تلگرافی مصرف آن است می‌خواند و تا زمانی که از خواندن صحیح خط مسئول فنی داروخانه اطمینان نیافته، داروخانه را ترک نمی‌کند و اگر خطوط روی برچسب‌های دارو خوانا نبود از متصدی داروخانه یا داروساز به‌عنوان نمونه، سؤال می‌کند که ببخشید روی این دارو چه نوشتید؟ داروساز نیز مثلا پاسخ می‌دهد: هر 8ساعت یک قاشق غذاخوری.
اگر مراجعه‌کننده از داروساز، سؤالات دارویی در خصوص نسخه تجویزی بپرسد یا داروساز به بیمار در خصوص داروهایش توضیح دهد، ایجاد یک علامت سؤال و تعجب می‌کند که این توضیحات و این سؤالات بابت چیست؟ اگر داروسازی پیدا شود که برای نسخه دارو به بیمار توضیح دهد همه تعجب می‌کنند و حتی برخی ممکن است بترسند که مگر دارویی که می‌خواهند مصرف کنند چگونه است که داروساز به آنها توضیح می‌دهد. از سوی دیگر هم اگر بیمار از داروساز سؤال کند باز هم داروساز تعجب می‌کند که این بیمار چرا این قدر از وی سؤال می‌کند؟ اما واقعا سؤال اینجاست که آیا تا به‌حال شده کسی از داروساز بپرسد که چند قلم دارویی که پزشک‌اش برایش تجویز کرده هر کدام به چه منظوری، باید مصرف شود؟ به‌نظر می‌رسد این افراد، تعدادشان زیاد نیست. دکتر محمد رضا جوادی، عضو انجمن داروسازان بالینی در این ارتباط می‌گوید: یکی از مشکلات داروساز این است که بیمار، وی را به‌عنوان پزشک قبول ندارد تا از وی سؤال کند.
جوادی تأکید می‌کند: به‌عنوان مثال یک بیمار باید از داروساز بپرسد که داروی مورد استفاده چه عوارضی دارد یا تداخلات دارویی آن دارو چیست؟
دکتر خیر‌الله غلامی، سرپرست داروخانه‌های دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این ارتباط به نبود قانون حق مشاوره برای داروسازان کشور اشاره می‌کند که سامانه دارویی فاقد آن است.غلامی اضافه می‌کند: از آنجا که قانون حق مشاوره برای داروساز نداریم، بنابراین داروساز نیز از نظر قانونی موظف نیست به بیمار یا مراجعه‌کننده که دارو را از وی خریداری کرده توضیحات اضافه دهد اما خوشبختانه داروسازان کشور معمولا اگر بیمار از آنها در خصوص دارو سؤال کند، به سؤال وی پاسخ می‌دهند.وی کاهش عوارض دارو در بیماران، جلوگیری از مصرف بی‌رویه و هدایت مصرف منطقی دارو را از جمله مزایای ایجاد قانون حق مشاوره داروساز عنوان می‌کند و می‌گوید: نظام سلامت در کشورهای پیشرفته، برای داروساز داروخانه، حق مشاوره قائل شده و نظام‌های بیمه‌ای نیز این حق مشاوره را در تعرفه‌هایشان گنجانده‌اند.
این استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین می‌گوید: هر چند ایجاد قانون حق مشاوره برای داروساز ممکن است در وهله نخست هزینه‌های نظام سلامت را بالا ببرد اما در دراز مدت هزینه‌ای به شمار نمی‌آید.
وی می‌گوید: ممکن است یک نفر تصور کند ظرف مدت یک‌تا 2دقیقه از داروساز در حد ضرورت، سؤال می‌کند، این در حالی است که مسلما مشاوره‌ای که داروساز در 2دقیقه به وی می‌دهد با مشاوره‌ای که طی نیم ساعت به وی می‌دهد از نظر کیفی تفاوت دارد.
غلامی به اهمیت مشاوره دارویی در نظام‌های توسعه‌یافته سلامت اشاره کرده و می‌گوید: در کشورهای توسعه یافته برای این منظور حق بیمه نیز درنظر گرفته شده و بیمه‌ها حق مشاوره دارویی را پرداخت می‌کنند که به‌عنوان مثال سامانه سلامت ایالات متحده آمریکا در سال2006، برای داروساز در هر ساعت120 تا 130دلار به‌عنوان حق مشاوره درنظر گرفته است. وی تأکید می‌کند: این در حالی است که تا زمانی که به موضوع حق مشاوره داروساز پرداخته نشود، ما کماکان مشکلات دارویی از جمله مصرف نابجا یا بی‌رویه دارو را داریم.
وی می‌افزاید: نبود قانون حق مشاوره داروساز باعث شده که بیماران به‌طور پراکنده و از هر داروخانه‌ای که تمایل داشته باشند داروی خود را تهیه کنند، این در حالی است که برخی کشورهای توسعه یافته این روند را تحت کنترل قرار داده و بیماران نمی‌توانند از هر داروخانه‌ای، دارو تهیه کنند.
غلامی گفت: در برخی کشورهای توسعه یافته، بیماران، برای هر داروخانه تعریف شده و داروساز یا مسئول فنی آن داروخانه، برای هر مراجعه‌کننده، پرونده‌ای تهیه کرده و به وی مشاوره‌های لازم در خصوص داروی تجویز شده را می‌دهد.وی می‌افزاید: داروسازی که بیمار خود را می‌شناسد، درصورت هر گونه مشکل مثل تداخل دارویی، خود را موظف می‌داند که با پزشک معالج ارتباط برقرار کرده و از او در خصوص داروی تجویز شده سؤال کند، این در حالی است که در ایران این موضوع به ندرت اتفاق می‌افتد.
موضوع حق مشاوره از حق فنی جداست
دکتر جوادی حق مشاوره داروساز را جدا از حق فنی می‌داند و می‌گوید: در زمان حاضر در داروخانه‌ها بحثی تحت عنوان حق فنی وجود دارد که در نسخ بیماران مبلغی تحت عنوان حق فنی اخذ می‌شود که ارتباطی به حق مشاوره ندارد. جوادی با بیان اینکه حق فنی به این علت ایجاد شده که دارو یک فراورده خطرناک به‌شمار می‌آید، می‌گوید: این ماده خطرناک در اختیار انسان‌هایی قرار می‌گیرد که دانش آن را ندارند و بنابراین باید توسط کسی در اختیار آنها قرار گیرد که از دانش دارویی لازم برخوردار است و به همین علت حق فنی را برای داروساز وضع کرده‌اند. وی گفت: دارو در داروخانه در حالی در اختیار بیمار قرار می‌گیرد که بیمار مطمئن است توسط یک فرد تحصیل کرده در امور دارویی در اختیارش قرار گرفته و اگر این موضوع اهمیت نداشت و حق فنی برداشته شود، عرضه دارو توسط یک سوپر‌مارکتی نیز می‌تواند انجام شود.
