اینجا مرز مالزی و سنگاپور است. کیفم را میگردم. فکر میکنید دلیل دلشورهام چیست؟ دولت سنگاپور ورود آدامس را به کشورش جرم تلقی میکند و دارندگان آدامس باید جریمههای سنگین بپردازند. آدامس، سلاح گرم و سرد و مواد مخدر چیزهایی است که ورودشان به این کشور جرم است. و من حالا دارم دنبال بسته آدامسی میگردم که همیشه توی کیفم است. عجب کشوری است؛کشور«آدامس ممنوع»!
از ایستگاه بازرسی عبور میکنم. راهنما میگوید مراقب باشید، در کوچه و خیابانهای این شهر نیز نباید آدامس بجوید. ممنوع است و پلیسها شوخی ندارند. نمیدانم چرا وقتی به این کشور وارد شدم همهاش دلم میخواهد آدامس بجوم.
خب دوستان عزیز، همین حالا که دارید این گزارش را میخوانید. لطفاً، لطفاً، لطفاً... آدامس را از دهانتان بیرون بیاورید. لطفاً لطفاً بازهم لطفاً آن را به پشت صندلی اتوبوس، زیر نیمکت مدرسه، به دیوار یک خانه، روی لیوان چای نچسبانید.البته لطفاً لطفاً این کارها را هیچ وقت انجام ندهید! فکر میکنید چرا در سنگاپور آدامسجویدن و داشتن آدامس جرم است؟
رودخانه سنگاپور / عکسها: امیرحسن طاهریمجد
چون آنها معتقدند آدامس باعث کثیفی شهرها میشود و جویدن آدامس زشت است و منظره خوشی ندارد. پس لطفاً آدامسهایتان را از دهان بیرون بیاورید. نه، نه، نه لطفاً آن را باد نکنید. این صداهای عجیب و غریب ترق و تروق چه معنی میدهد؟! لطفاً اگر هم میخواهید آدامس بجوید، آرام و متین.
این سوژه در کشور سنگاپور به ذهنم خطور کرد. وقتی داشتم از میدان مرلیون عبور میکردم. از کنار همان شیر سنگی بزرگ که از دهانش آب بیرون میجهد و بدنی شبیه ماهی دارد. این سمبل سنگاپور است. سنگاپوریها افسانهای از این شیر بیان میکنند. آنها میگویند در زمانهای قدیم ماهیگیری، شیری را در دریا میبیند که ظاهراً بدنی شبیه ماهی داشته است. اما آدامس از کجا سروکلهاش پیدا شد؟
پیشینه آدامس
هر پدیدهای در این جهان یک پیشینه دارد و این آدامس هم همینطور. در قدیم در ایران از سقز استفاده میکردند. صمغ نوعی درخت و گاهی هم موم عسل و پارافین. اما مشکل پارافین این است که وقتی گرم میشود دیگر قابل جویدن نیست. ما ایرانیها تلفظ غلط نوعی سقز به مارک «آدامز» را برای آدامس استفاده کردیم و هماینک نیز این اصطلاح رایج است. مثل «کلینکس» که یک مارک دستمال کاغذی است. برای تهیه آدامس از شیرین کنندهها و نرم کنندهها، رنگها و شیره ذرت و طعمدهندههای مختلفی استفاده میشود. اکثر آدمها برای خوشبو کردن دهان از آن استفاده میکنند. اما به هرحال هم اینک سنگاپوریها زیاد علاقهای به این پدیده ندارند.
مجسمه ای از گل در یکی از مراکز خرید سنگاپور
از یک راننده اتوبوس در سنگاپور که اندونزیایی است، میپرسم واقعاً شما هیچوقت آدامس نمیجوید؟ او با خونسردی در داشبورد را باز میکند و یک بسته آدامس نصفه را نشانم میدهد. میفهمم مردم سنگاپور هم گاهی یواشکی آدامس میجوند.
اینجا سنگاپور است
سنگاپور کشور کوچکی است. به کشورهای این همه کوچک «کشور- شهر» میگویند. این کشور کوچک در جنوب شرقی آسیا واقع است. کشوری در شمال خط استوا. کشوری که مثل اکثر سرزمینهای استوایی پر از باران است و هوا از 24 درجه پایینتر نمیآید. سبز و با رودخانهای که از شهر میگذرد.
مجسمه معروف میدان مرلیون که سمبل سنگاپور است
این سرزمین در گذشته مکان ماهیگیری مالاییها بوده است، ولی هماکنون یکی از پررونقترین نقاط اقتصادی جهان است. مردم سنگاپور، چینی، مالایی، هندی و یوروشیایی هستند. یوروشیا نسل جدیدی است که از اختلاط آسیاییها با اروپاییها به وجود آمده. سنگاپور بندر مهمی دارد و بارگیری در این بندرگاه بسیار سریع است. این کشور آدامس ممنوع، برای جذب توریست کارهایی کرده است. برای مثال یکی از بزرگترین باغ ارکیده جهان در این کشور واقع است یا بزرگترین چرخ و فلک جهان در اینجاست. وارد کپسولهای شیشهای بزرگ میشویم تمام کشور کوچک سنگاپور زیر پایت دیده میشود.
سمانخراشهایی که دارند ساخته میشوند. کشتیهایی که در بندر هستند. اتوبان و... نمیدانم چرا دلم میخواهد وقتی سوار این چرخوفلک بزرگ هم هستم آدامس بجوم.
با نوجوانان سنگاپوری در کنار رودخانه صحبت میکنم.آنها هر کدام تجربه جویدن آدامس را داشتهاند. ولی بردن آدامس به مدرسه هم غیرقانونی است.
مزایا و معایب آدامس
آدامس مثل هر پدیده دیگری معایب و مزایایی دارد. بعضی از متخصصان دهان و دندان میگویند: «استفاده از برخی از آدامسها باعث خرابی دندانها میشود.» آنها معتقدند: «بعضی از آدامسها باعث حفظ باکتریها در دهان میشوند و عفونت ایجاد میکنند و باعث تشدید بیماریهای قلبی میشوند.بعضی از آدامسها طعمهای مختلف دارند؛ مثل دارچین و فلفل و غیره که این در بعضی آدمها حساسیت ایجاد میکند.» جویدن آدامس برای آدمهایی که قرار است عمل جراحی شوند بسیار خطرناک است... اما دولت سنگاپور به این موضوعات زیاد توجه ندارد؛ فقط دلش میخواهد شهر پاک باشد. خودمانیم واقعاً آدامس عامل مهمی برای کثیفی شهرهاست.
نمایی از شهر سنگاپور
اما آدامس نکات مثبتی هم دارد که نباید به آن بیتوجه ماند.متخصصان میگویند: «البته آدامسهایی که از مواد با کیفیت و سالمی ساخته شده باشند مزایایی هم دارند. از جمله این مزایا، بهبود حافظه عملی و افزایش توان یادگیری کوتاهمدت و بلند مدت در افراد است.چون جویدن آدامس بخش جلوی شبکه مغزی را فعالتر میکند و پردازش بهتر اطلاعات مغز انسان را سبب میشود. افرادی که از اسید معده رنج میبرند با جویدن آدامس مانع برگشت اسید از معده به دهان میشوند.» به هر حال در این کشور آدامس ممنوع وقتی وارد سوپر مارکتها میشوی هزار نوع تنقلات میبینی و جای خالی آدامس...
از فروشنده میپرسم: «اگر آدامس بخواهم باید از کجا تهیه کنم؟» و فروشنده چینی با مهربانی صد نوع شکلات شبیه آدامس به من معرفی میکند که هیچ کدام آدامس نیستند و در مدت کوتاهی در دهان آب میشوند.