طبیعی است که فیلم کوتاه بهدلیل ذات ویژه خود از مخاطب عام بیبهره باشد، اما میزان استقبال مخاطبان عام از این نوع سینما هم بستگی به عوامل زیادی از جمله تبلیغات و حمایت رسانهای، اختصاص سالنهایی به نمایش فیلمهای کوتاه و پخش منظم آن از شبکههای تلویزیونی دارد که هیچیک از این شرایط به معنی واقعی خود، تحقق نیافته است.
با این همه، حضور موفق سازندگان فیلم کوتاه در جشنوارههای معتبر داخلی و خارجی و همچنین کسب عناوین و موفقیتهای بسیار در عرصههای بینالمللی، جای این هنر را در دل علاقهمندان باز کرده است، بهطوری که تولید 3 هزار فیلم کوتاه به همت فیلمسازان جوان ـ در سالی که گذشت ـ نشانی از این ادعاست.
مسئول هنرهای تصویری حوزه هنری استان یزد در تعریف فیلم کوتاه به همشهری میگوید: «فیلم کوتاه در نگاه عام فیلمی است که در بازه زمانی کوتاهتر از فیلمهای معمولی یا بلند و بهطور کلی در زمانهای کمتر از 40 دقیقه ساخته شود. اما شاخصهای دیگری هم در این تعریف به حساب میآید؛ شاخصهایی چون موضوع بدون مقدمه، لوکیشنهای کم و محدود و موضوعات تک داستانی.»
علیرضا غفاریان درباره نقش رسانهها در ارتقای این هنر میگوید که فیلم کوتاه در کشور ما شناخته شده نیست و مخاطب عام ندارد. البته صدا و سیما کم و بیش با پخش این فیلمها و نقد و بررسی آنها گامهای مؤثری در شناساندن اینگونه و جذب بیشتر مخاطب برداشته است.
امیر نعمتی، سرپرست حوزه معاونت فرهنگی حوزه هنری استان زنجان نیز درباره فعالیتهای ساخت فیلمهای کوتاه و نمایش آنها در سالنهای محدود استان میگوید: «در سالهای اخیر فیلم کوتاه در جایگاه خوبی قرار گرفته است و برگزاری جشنوارههای متعدد و نمایش آثار در آنها از فعالیتهای مطلوب در زمینه فیلمسازی به شمار میآید. حوزه هنری استان زنجان نیز در سال 88 با تولید 8 فیلم کوتاه در این زمینه فعال بود و در اکران همزمان با برگزاری جشنواره رویش در استان خراسان رضوی، مشارکت داشت.»
آموزش؛ تاثیرگذار ولی زودگذر
جعفر بزمییان، فیلمساز کاشانی نیز معتقد است فیلمکوتاه، بخشی فرهنگساز از سینماست که درصورت توجه کافی مسئولان، میتواند همانند کشورهای اروپایی از چرخه اقتصادی مناسبی بهرهمند شود.
این فیلمساز کاشانی در گفتوگو با همشهری نظر میدهد که امروز امکاناتی همچون سینمای دیجیتال، بخشی از مشکلات مربوط به هزینهها را حل میکند، اما مشارکت نکردن دوستان و عوامل ساخت یک فیلم، هزینههای دیگری را جایگزین کرده است.
کارگردان فیلم منتخب «ناربانو» در رابطه با موفقیت فیلمهای کوتاه در به دست آوردن بازارهای جهانی نیز متذکر میشود: «لازم است برای برقراری ارتباط با جهانیان به کار آموزش بیش از پیش پرداخته شود که البته بیش از 90 درصد از مراکز آموزشی فیلمسازی در این مورد ضعیف عمل میکنند. باید به این مورد، ضعف در فیلمنامه و نبود کارگاههای نقد و بررسی را هم افزود. بهنظر من امروز کارگاههای آموزشی مانند یک آمپول مسکن عمل میکنند؛ تاثیرگذار هستند ولی ماندگار نیستند.»
جشنوارهها، سکوی پرتاب
غفاریان، مسئول هنرهای تصویری حوزه هنری استان یزد درباره حضور فیلمسازان در جشنوارههای داخلی و بینالمللی نیز اظهار میدارد: «حضور در جشنوارهها بهدلیل ایجاد تعامل با فیلمسازان دیگر کشورها، قطعا جنبههای مثبتی دارد ولی بهنظر من باید برای حضور، دقت لازم نیز صورت گیرد، زیرا همه جشنوارهها در یک رده نیستند. برخی گاه موجب سوءاستفاده از هنرمندان میشوند.»
غفاریان در ادامه میگوید که باید جشنوارههایی را رصد کنیم که دارای پشتوانههای علمی و آموزشی باشند.بزمییان، مستندساز کاشانی نیز درباره حضور در جشنوارهها معتقد است: «من حضور در هیچ جشنوارهای را ملاک موفقیت نمیدانم. داوری در بیشتر جشنوارهها سلیقهای است و موفقیت در آنها، دلیل ارائه کار فوقالعادهای نیست.»
جلال نصیری هانیس، کارگردان کردستانی هم درباره نمایش فیلمهای کوتاه در جشنوارههای داخلی و خارجی به همشهری میگوید: «نگاه خارجیها نسبت به فیلمهای شرکتکننده متفاوت است. پیام فیلم از درجه اهمیت خاصی برخوردار است و تکنیک و کیفیت در ردههای بعدی قراردارد.» کارگردان فیلم کوتاه منتخب زمین فوتبال ادامه میدهد که داوران جشنوارههای خارجی در انتخاب فیلمها صادقانه عمل میکنند و دید سیاسی یا نگاه به موقعیت ایران ندارند.
امید برجسته، از هنرمندان جوان آذربایجانی هم درباره حضور در جشنواره اظهار میکند: «با شرکت در جشنوارههای مختلف و تماشای فیلمها، با نحوه کار و طرز فکرها آشنا میشویم. به این موضوع باید گفتوگو با استادان و فیلمسازان را هم افزود؛ عاملی که بر تجربیات فیلمسازان ایرانی میافزاید.»
رسانه ملی، حامی کارساز
کارشناس فیلمهای کوتاه حوزه هنری یزد در رابطه با جذب مخاطب هم بیان میکند که اگر ابتدای اکران هر فیلم بلند در سینماها، یک فیلم کوتاه هم اکران کنیم یا سینماهای خاصی را برای اکران آنها در نظر بگیریم، کمک شایانی به رشد این هنرکردهایم.اما جلال نصیری معتقد است که تلویزیون بهعنوان رسانه ملی نقش ارزندهای در جذب مخاطب دارد.وی میگوید: «بهترین گزینه، پخش تلویزیونی است. با استفاده از این ابزار فرهنگی عمومی، کارگردانان ما بهویژه جوانان میتوانند بازخورد کار خود را ببینند. معمولا فیلمهای کوتاه، دغدغه جوانان را به تصویر میکشد که میتواند تاثیر بسزایی در نگاه مخاطب داشته باشد.»