در رؤیا مرز بین واقعیت و تخیل به اندازه یک پلکزدن است و اینچنین است که بیداری برابر است با پایان یک رویا. اما به لطف پیشرفت در تکنولوژی، تمامی مرزهای تخیل و واقعیت در حال شکسته شدن است. شاید در چند سال پیش تصور دیدن تصاویر تلویزیونی بهصورت سهبعدی امری محال بود اما امروزه میتوان این فناوری را در همه خانهها بهکار بست.
دوچشم انسان در فاصلهای بسیار کم از یکدیگر قرار دارند. فاصله اندک چشمها باعث میشود که هر چشم تصویری با زاویه متفاوتتر از چشم دیگر از اشیای پیرامونمان را به مغز بفرستد. در مغز با ترکیب این تصاویر به اشیاء عمق داده میشود و اینگونه است که ما تصاویر را بهصورت سه بعدی یعنی آن چیزی که همه ما توانایی دیدنش را داریم میبینیم.
این امر خصوصا در تخمین فاصله (یا همان عمق بخشیدن به تصاویر) اهمیت فوقالعادهای دارد بدین گونه که درصورت بسته بودن یک چشم امکان پردازش و تخمین فاصله اجسام برای مغز کاری دشوار خواهد شد.
دانشمندان به یاری رشد و پیشرفت در تکنولوژی از این موضوع استفاده بهینهای کردهاند. اساس این تکنولوژی در نحوه فیلمبرداری یا ساخت برنامههای تلویزیونی، مسابقات ورزشی، فیلمها و کارتونها و بازیهای رایانهای است؛ به این نحو که تصاویر به وسیله دوربینهای پیشرفته از زوایای متفاوت و بسیار نزدیک به هم گرفته میشوند. این تصاویر پس از ضبط و ارسال از طریق گیرندههایی که مجهز به دریافت و پخش این تصاویر هستند پخش میشود.
اما تصاویر پخششده تلویزیونی در این مرحله بهصورت ناواضح و کاملا سایهدار دیده خواهند شد. به کمک عینکهای پیشرفتهای که همچون شاتر دوربین عکاسی کار میکنند میتوان این تصاویر مبهم را بهصورت جداگانه برای هر چشم نمایش داد. به عبارتی هر چشم تصویری خاص را از گیرنده تلویزیونی دریافت میکند و پس از آن مغز انسان با ترکیب این دو تصویر متفاوت و خاص به اشیا عمق و فضا میدهد و اینگونه است که ما توانایی دیدن تصاویر تلویزیونی بهصورت سه بعدی و کاملا حقیقی را پیدا میکنیم.
به همین دلیل امکان دیدن این تصاویر فقط با هر دو چشم باز امکانپذیر است و در صورتی که یکی از چشمان خود را بسته نگه داریم نمیتوانیم تصاویر را بهصورت سه بعدی ببینیم.
نکته مهم دیگر در این زمینه نحوه نمایش و کیفیت پخش تصاویر از تلویزیون است.
تلویزیونهایی که با عنوان(LED-3D) معرفی میشوند امکان پخش این تصاویر را دارا هستند. در حال حاضر نسل جدیدی از این تلویزیونها بهصورت(FULL LED-3D) به بازار عرضه شده است که امکان پخش این تصاویر را با بالاترین کیفیت داراست. در صورتی که این تلویزیونها از سطح نمایش بیشتری برخوردار باشند نیز فضای بسیار واقعیتپذیرتری را هنگام نمایش به بیننده القا میکنند. به عبارتی هرچقدر حاشیه اطراف این تلویزیونها کمتر باشد برای نمایش مناسبتربوده و تصاویر ایدهآلتر خواهند بود.
اما تنها مشکل، نبود محتوا یا فیلمهای کافی برای اینگونه تلویزیونهاست. هزینه ساخت فیلمهای سه بعدی بسیار بالاست و نکته مهمتر آنکه بسیاری از فیلمهایی که خاطراتی به یاد ماندنی در ذهن مخاطبان دارند به این روش ساخته نشدهاند. بدین جهت تحقیقات فراوانی برای برطرفکردن این مشکل در حال انجام است.
یکی از مراکز تحقیقاتی عمده در این زمینه در کشور کرهجنوبی و شهر سئول قرار دارد. در فرصتی که چندی پیش برای بازدید از این مرکز و پارک فناوری فراهم شد با پروفسور لی، مدیرعامل شرکت تحقیقاتی RD2 دیداری داشتم. محصولات این شرکت مورد توجه فراوان شرکتهای تولیدکننده تلویزیونهای سهبعدی قرار گرفته است. این شرکت محصولی را تولید کرده که قابلیت تبدیل فیلمهای دوبعدی به سهبعدی را فراهم میسازد؛قابلیتی که اکنون با هزینهای بسیار بالا در حدود 5میلیون دلار و صرف مدت زمان بسیار زیادی فراهم میشود.
به گفته مدیرعامل این شرکت، این هزینه بسیار بالا برای شرکتهای تولیدکننده فیلم خصوصا فیلمهای هالیوودی چندان نیز بالا نیست و آنها به راحتی میتوانند بهدلیل اقبال مخاطبین و افزایش فروش فیلمها این هزینهها را متقبل شوند؛ اقبالی که به وسیله جیمزکامرون و فیلم آواتار و فروش میلیاردی آن هر روز در مخاطبین بیشتر و بیشتر شده است. یکی از تحولات بسیار جالبی که در چند ماه آینده شاهد آن خواهیم بود در آفریقای جنوبی و جامجهانی فوتبال رقم خواهد خورد. جامجهانی فوتبال در آفریقای جنوبی، فرصت طلایی و به عبارتی انقلابی در عرصه نمایش مسابقات ورزشی خصوصا برای شرکتهای سازنده تلویزیونهای سهبعدی است.
در این بازیها با استفاده از دوربینهای سهبعدی حرفهای ۲۵ بازی از بازیهای این رقابت پرطرفدار ضبط و پخش خواهد شد. این تصاویر سهبعدی با استفاده از نمایشگرهای بزرگ سهبعدی در ۷ شهر بزرگ دنیا (برلین، لندن، مکزیکوسیتی، پاریس، ریودوژانیرو، رم و سیدنی) به نمایش گذاشته خواهند شد تا به همه نشان داده شود که تماشای فوتبال بهصورت سهبعدی و بهکارگیری این تکنولوژی نوین میتواند چه حس و حالی را در بیننده ایجاد کند!
در اینجا بد نیست تا نگاهی نیز به شیوههای متفاوت خلق این تصاویر داشته باشیم:
۱- یکی از روشها این است که 2 تصویر به پرده نمایش بتابانیم یا از تلویزیون پخش کنیم، بعد به یاری عینکی که در یک لنز فیلتر آبی و در دیگری فیلتر قرمز داشته باشد، برای هر چشم تصویر جداگانهای به نمایش گذاریم.
2- روش دیگر پخش 2 تصویر از تلویزیون با پلاریزاسیون متفاوت است، سپس از عینکی استفاده میکنیم که هر لنزش تنها اجازه عبور یک تصویر با قطبیت مشخص را بدهد.
3- این بار هم2 تصویر از تلویزیون پخش کنیم اما به جای عینک، روی صفحه تلویزیون، پوشش ویژهای کشیده خواهد شد تا به هر چشم تصویر جداگانه بدهد. در این فناوری پوشش روی تلویزیون، کار عینک را در 2 فناوری قبل انجام میدهد.
با توجه به آنکه تکنولوژیهای نوین خصوصا از ابتدای ورود از قیمتی بالاتر نسبت به نسلهای قبل از خود برخوردارند و این تلویزیونها تا حدودی نیز بهدلیل نبود فیلم و محتوای کافی برای نمایش شاید چندان مقبول بهنظر نرسند، اما تحقیقاتی که بهوسیله شرکتهای کرهای در ایران انجام پذیرفته است نشاندهنده پتانسیل بالای فروش اینگونه محصولات بهدلیل رغبت زیاد مردم به استفاده از تکنولوژیهای نوین است؛آنچنان که با توجه به نبود شبکههای تلویزیونی پخشکننده اینگونه تصاویر، پیشنهادهایی به تلویزیون ایران در این خصوص ارائه شده است.
یانگ هاک جونگ، مدیرکل یکی از شرکتهای تولیدکننده اینگونه از تلویزیونها در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا میگوید: افزایش فیلمهای سه بعدی باعث گرایش مردم به تجربه سهبعدی و خرید محصولات سهبعدی میشود. به گفته وی تعداد قابل توجهی از محتواهای مختلف شامل فیلمهای سینمایی، شبکههای تلویزیونی و ورزشی و همچنین بازیهای رایانهای در سالجاری آماده ارائه میشود و این همان چیزی است که مردم را به خرید تلویزیونهای سه بعدی تشویق میکند؛ امری که زمان، پاسخ آنرا مشخص خواهد کرد.