و مهمانها را از هر چه در سفره هست و نیست بینصیب نمیگذارد؛ سفر به سرزمین چهار محال و بختیاری را میگویم آنجا که تابستان و بهارش سقفی است به بلندای آسمان بر سر عشایر و زمیناش فرشی است از سبزه و چمن زیر پاهای آبله بستهشان؛ این سرزمین سبز جاذبههای دیدنی کم ندارد. از آبشار و چشمه بگیر تا دشت لالههای واژگون. زاینده رود همه زندگی و عظمتش را از این سرزمین وام میگیرد. اما چه میشود که امروز در این سرزمین زندگی کمرنگ شده است؟
کار نیست و اقتصاد حتی در مرکز شهر هم بیحوصله است.کاش حداقل گردشگران این شهر را رونق میبخشیدند تا جوانان استان در جستوجوی شغل و درآمد مناسب مجبور به مهاجرت نمیشدند. اما چه میشود که جاذبههای گردشگریاش را مردم نمیشناسند و هر گاه هوای سفر و دیدار از سرسبزی طبیعت دارند انگار جایی نمیشناسند جز سواحل دریای خزر و انتقال ترافیک از شهرهای بزرگ به جادههای منتهی به شهرهای شمالی؟
چرا کسی نمیداند باغهای شهر سامان و دشتهای کوهرنگ بینظیرترین چشمانداز طبیعی را به گردشگران هدیه میدهد و از آن جذابتر مهماننوازی عجیب مردمانش که اگر در هتلهای شهر جایی نیابی برای رفع خستگی، به زور هم که شده مهمانت میکنند و چنان سفرهای بیریا میگسترانند که مگر جرات داری از همه خوراکیها مفصل و یک دل سیر میل نکنی چراکه دلخور میشوند از بیاشتهایی؟
با این همه جاذبه دیدنی، این مردم مهربان وخونگرم چه تنها ماندهاند از بیمهری ما؛ اول از ما اهالی رسانه بعد هم متوالیان امر گردشگری. این دیار و شهرهایش را باید از نو شناخت، باید دل سپرد به شیرهای سنگی که در گوشه و کنار دیده میشوند؛ همان شیرهایی که بر مزار شیرمردانی بنا شدهاند و هرکدام از این شیرها اگر زبان داشت صدها داستان از کوچ و سفر مرد خفته زیر خاکاش باز میگفت. و شانههای سنگی؛ همانها که زیر خاکشان بانوی عشایر خفته، اگر زبان داشت داستان مادری را میگفت که رنج سرما و سوز آفتاب را بهجان خریده بود.
سنت دیرینه کوچ هر چند محدود اما همچنان در این منطقه پابرجاست و خود یک جاذبه بینظیر است حتی برای گردشگران خارجی. سیاه چادرهای عشایری که همچنان برای ادامه حیات کوچ میکنند و این سنت دیرینه را حفظ کردهاند، خود بینظیرترین دیدنی این استان محسوب میشود؛ زندگی در دامن طبیعت و آدمهایی به دور از فضای ماشینی معاصر. باید دل سپرد به سرزمین پهناور ایران که جایجایش خاطره ایستادگی است در برابر ظلم و استبداد و هزار قصه تاریخ نهان در سنگسنگ بناها و آثار باستانیاش. نباید به شوق سفر تنها دل خوش کرد به شهری کنار خزر و برای بار هزارم هم رفت همانجا. مگر کم دیدنی دارد این دیار؟
علت اصلی مهجور ماندن این استان در عرصه گردشگری، کمبود زیرساختهایی چون هتل و رستوران و... نیست مسئله اصلی استان همان رنج بزرگ گردشگری ایران یعنی تبلیغات مسکوت مانده و بیبرنامه است؛ تبلیغاتی که متولی اصلی آن سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است؛ سازمان نازک دلی که البته همه نقدهای دلسوزانه را به دل میگیرد و به کینهتوزی ترجمه میکند. بد نیست نگاهی داشته باشیم به دیدنیهای استان. این، همه کاری است که از توان رسانهای ما ساخته است؛ باشد که شاید در خلوت، مسئولان مربوطه کمی بیندیشند به مهجوریت بسیاری از استانهای کشور و چارهای بیابند برای نجات شهرهای مرده، با ورود گردشگران و زندگی بخشیدن به حیات اقتصادیشان.
کمربند سبز حاشیه زاینده رود
تمامی مسیر حاشیه زاینده رود از سامان تا قراقوش (نزدیک سد زاینده رود) دارای مناظر زیبا و چشم نواز است که از ترکیب رودخانه، باغهای سرسبز دوطرف جاده و هوای پاک بهوجود آمده است. این مسیر بهدلیل وجود مجموعههای تفریحی در محل پل زمانخان، شرایط اقلیمی مساعد در حدود 9 ماه از سال و دسترسی نزدیک به مرکز استان و شهرهای استان اصفهان همیشه مورد توجه گردشگران بوده است. در انتهای این مسیر سد و دریاچه زاینده رود وجود دارد که به نوبهخود زیباست. در این مسیر زاینده رود هنوز از مناطق صنعتی عبور نکرده و رنگ آبی و تمیز آب همراه با هوای مطبوع و باغهای سرسبز اطراف آن بسیار دلپذیر است.
تالاب چغاخور
تالاب بینالمللی و زیبای چغاخور در دامنه ارتفاعات برآفتاب و کلار با 3هزار و 830 متر ارتفاع در نزدیکی شهر بلداجی واقع شده است. این تالاب در مسیر جاده شهرکرد- خوزستان قرار گرفته و از شهرکرد 65 کیلومتر فاصله دارد. فضای وسیع و هوای لطیف و چشماندازهای بدیع همراه با آواز و پرواز پرندگان مهاجر و بومی، این تالاب را در ردیف یکی از کانونهای مهم جذب گردشگری در استان قرار داده است. ویژگی منحصر به فرد تالاب، زیست نوعی ماهی از خانواده گامبوزیا (ماهی گورخری) در این مکان است. بهترین فصول بازدید از این تالاب بهار و تابستان است. تالابهای گندمان و سولقان از دیگر تالابهای دائمی استان است که در نزدیکی این تالاب واقعند. راه دسترسی آسفالته، آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی، فضای سبز، سکوینشیمن، دسترسی به واحد اقامتی و پذیرایی و پارکینگ از امکانات و تسهیلات این تالاب محسوب میشود.
چشمههای مولا و سرداب
این دو چشمه با فاصله نسبتا نزدیک به هم بهترتیب در مجاورت روستای آلیکوه و رستم آباد از توابع شهرستان اردل، از چشماندازها و مناظر بسیار زیبایی برخوردارند.
دشت لالههای واژگون
این دشت در 12کیلومتری چلگرد و در نزدیکی روستای بنواستکی از توابع شهرستان کوهرنگ واقع شده است. وسعت زیاد پوشش گیاهی بسیار زیبا و ارزشمند، لالههای واژگون در دو نوع قرمز و زرد و نیز نزدیکی به دیگر جاذبههای قطب سیاحتی کوهرنگ از این منطقه تفرجگاه بسیار مناسبی ساخته است. زمان رویش و شکفتن لالههای واژگون در این دشت از اواسط فروردین ماه شروع و تا اواخر اردیبهشت ادامه دارد.
چشمه کوهرنگ
این چشمه از دامنههای زردکوه سرچشمه میگیرد و پس از گذر از پیچ و خمهای فراوان به دریاچه سد کوهرنگ میریزد و از تونل اول کوهرنگ وارد زاینده رود میشود. مناظر بسیار زیبای طبیعی اطراف چشمه و حضور عشایر در منطقه، زیبایی آن را دوچندان کرده است. دستیابی به این نقطه که بیشتر در فصول بهار و تابستان برای بازدید توصیه میشود، به راحتی با هر نوع خودرو امکانپذیر است.
چشمه دیمه
چشمه دیمه، سرچشمه اصلی زاینده رود قبل از ایجاد تونلهای کوهرنگ، در 10کیلومتری چلگرد و در مجاورت روستای دیمه واقع شده است. آب این چشمه از گواراترین آبهای جهان است و خواص درمانی نیز دارد. مناظر زیبا و چشمگیر و فضاسازیهای اطراف چشمه، این مکان را در ردیف زیباترین گردشگاههای شهرستان کوهرنگ قرار داده است. بهترین فصول بازدید از این جاذبه، بهار و تابستان است.
چشمه برم
چشمه مصفای برم در مرکز شهر لردگان واقع شده و با شهرکرد 150 کیلومتر فاصله دارد. این چشمه پر آب علاوه بر تأمین آب کشاورزی، یکی از سرشاخههای کارون به حساب آمده و چشمانداز زیبایی را بهوجود آورده است. اطراف این چشمه به صورت پارکی برای تفرج و گذراندن اوقات فراغت اهالی شهر لردگان و گردشگران فضاسازی شده است.
آبشار آتشگاه
این آبشار در 190 کیلومتری شهرکرد و در 40 کیلومتری شهر لردگان در درهای روح افزا به طول 2 کیلومتر قرار گرفته است. مسیر این آبشار از محل چشمه تا اتصال به رودخانه خرسان را فضای سرسبز و بینظیری از انواع درختان و گیاهان جنگلی فراگرفته است. شیب زیاد و پستی و بلندیهای دره، آبشارهای کوچک متعددی را ایجاد کرده است. پیوند عناصر زیبای طبیعی مانند دره، سبزهزار و اقلیم مناسب، فضای بسیار فرح بخشی را برای تفرج در این مکان فراهم میآورد. سراسر بهار و تابستان این آبشار برای بازدید مناسب است.
منطقه حفاظت شده تنگ صیاد
این منطقه 21هزار و 600هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل 5هزار و 400 هکتار در دل خود جای داده است. دستیابی به این منطقه از طریق محور مواصلاتی شهرکرد- اصفهان میسر است. تنگ صیاد به واسطه دارا بودن تپه ماهورهای متعدد زیستگاه مناسبی برای گونه قوچ و میش است. کوهستانهای جنوبی منطقه صخرههای صعبالعبور دارد که جمعیت قابل توجهی از پلنگ، کل و بز در آن زندگی میکنند. از دیگر جانوران منطقه میتوان گرگ، روباه، شغال، کفتار و پرندگانی همچون کبک دری، کبک چیل، تیهو و عقاب را نام برد. در این منطقه امکان شکار با کسب مجوز لازم از سازمان حفاظت محیطزیست وجود دارد.
منطقه حفاظت شده سبزکوه
این منطقه زیبا با وسعتی در حدود 62هزار هکتار در 3شهرستان بروجن، لردگان و عمدتا اردل گستردگی دارد و دارای اکوسیستمهای ویژه و چشماندازهای طبیعی، مرتعی، جنگلی و کوهستانی است. آبشارهای پرآب و دیدنی مثل تنگ زندان و معدن، زیبایی منطقه را دوچندان کرده است. این منطقه 3نوع آب و هوا دارد و به تبع آن جانورانی چون پلنگ، خرس قهوهای، سنجاب بلوطهای غرب ایران، کل، بز و کبک دری در این منطقه زندگی میکنند.
آبشار دره عشق
آبشار دره عشق در منطقه مشایخ شهرستان اردل (در مجاورت روستای دره عشق در فاصله 110 کیلومتری شهرکرد) واقع شده است. این آبشار با سرعت زیاد از دل کوه بیرون میجهد و بیش از 100 متر ارتفاع دارد. در کنار این آبشار رود کارون به آرامی جاری است و در ترکیب با انارستانها و شالیزارهای روستاهای دره عشق و دورک شاهپوری، فضای شگفت انگیزی را بهوجودآورده است. در اکثر فصول سال بهویژه بهار بازدید از این آبشار مناسب است.
پارک جنگلی پروز
در منتهیالیه حدود جنبی استان در 50 کیلومتری لردگان، گردشگاه زیبای پروز با طبیعت بهشتی خود در امتداد درهای سبز قرار گرفته است. فضای دنج و خلوت، سایه سار درختان بلند و قد کشیده این پارک، چشمههای زلال متعدد بهعلاوه شالیزارهای پراکنده و درختان جنگلی اطراف، تصویری زیبا از طبیعت خداوندی را جلوی چشم هر بینندهای به نمایش میگذارد بهطوریکه کمتر گردشگر و بازدیدکنندهای است که با یکبار دیدن، میل بازدید مجدد در دلش موج نزند. این پارک جنگلی فضای بسیار مناسبی برای استراحت و گردش خانوادهها و اردوهای دانشآموزی و دانشجویی است.
گردشگاه سیاسرد
چشمه سیاسرد در 5کیلومتری شهر بروجن قرار گرفته است. هوای خنک و مطبوع و درختان زیبا و کهنسال اطراف این چشمه مکانی بسیار زیبا برای تفرج و استراحت ساکنین شهر بروجن و سایر گردشگران بهوجود آورده است. فضاسازیهای مناسب و سهل الوصول بودن، میل به بازدید از این گردشگاه را دوچندان کرده است.
غار سراب
غار سراب در 56 کیلومتری جنوب غربی شهرکرد و حدود 7کیلومتری شهر باباحیدر (شهرستان فارسان) در مسیر درهای زیبا و معتدل، در مجاورت روستای امیدآباد قرارگرفته است. از انتهای جاده آسفالته تا دهانه غار باید حدود 15 دقیقه پیاده روی کنید. این غار شگفتانگیز 2 دهانه دارد و بهدلیل وجود موانع طبیعی بیش از 600 متر از آن قابل دسترسی نیست. از یکی از دهانههای غار، آبی خروشان و خنک بیرون میآید. ارتفاع سقف غار در بعضی از نقاط به 15متر میرسد. در دالان طویل غار قندیلهای آهکی زیبا به وفور وجود دارد که فرایند تشکیل این قندیلها ادامه دارد.
غار یخی چما
در فاصله 25 کیلومتری چلگرد و در نزدیکی روستای شیخ علیخان، یکی از نادرترین و اعجاب انگیزترین غارهای منطقه به نام غار یخی چما با قندیلهای فراوان یخی واقع شده است. از زیریخهای این غار چشمهای با آب سرد در جریان است که در نهایت به سد کوهرنگ میریزد. قرار گرفتن در درههای عمیق و انباشت حجم برفهای چندینساله در این مکان سبب شده قندیلهای یخ و تودههای عظیم برف بهصورت دائمی و در تمام فصول سال باقی بمانند.
حاشیه رودکارون
سرشاخههای متعدد رودکارون در قلمروهای غربی و جنوب غربی استان شامل لردگان، خانمیرزا، فلارد، جنوب بازفت و جنوب شهرستان اردل جریان دارند. این منطقه عناصر ارزشمند گردشگریای همچون آب و هوای مناسب و دلپذیر در اکثر فصول سال، نزدیکی و دسترسی مناسب به خوزستان از طریق جادههای آسفالته و وجود جنگلهای متراکم بلوط در حواشی مسیرهای اصلی دارد. این رودخانه از درههای شگفتانگیزی عبور میکند و در ترکیب جریان رود، جنگلهای بلوط و کوه، مناظر بدیعی را عرضه میکند. از جمله بهترین این مناظر را در مسیر جاده شهرکرد- خوزستان در روستای دوپلان (110کیلومتری شهرکرد) میتوان مشاهده کرد.
آبشار تونل کوهرنگ
این آبشار از سرازیر شدن آب تونل اول کوهرنگ بهوجود آمده است. این تونل جهت انتقال آب چشمه کوهرنگ و دیگر چشمههای اطراف به زاینده رود در سال 1332 در منطقه کوهرنگ، جایی که اکنون شهر توریستی چلگرد - مرکز شهرستان کوهرنگ - قرار دارد، ایجاد شده است. تلاش برای انتقال این آب به زمانهای قدیم برمیگردد. در زمان صفویان تلاش برای ایجاد شکاف در کوه «کارکنان» و انتقال آب، راه به جایی نبرده بود. این شکاف که در نزدیکی تونل است، خود یکی از دیدنیهای تاریخی منطقه است. آبشار این تونل و فضاهای بسیار زیبای اطراف آن مناظر بسیار زیبایی را برای هر بینندهای ایجاد کرده است. در تمام فصول سال - حتی زمستان - به سبب نزدیکی با پیست اسکی چلگرد این مکان محیط مناسبی برای بازدید گردشگران است.