اواخر فروردین86، معاون وقت اموربین‌الملل سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه به‌دلیل طولانی شدن مدت ساخت پروژه نیروگاه بوشهر، شرکت پیمانکار روسی نیاز به پرداخت نقدینگی بیشتر و پیش از موعد از جانب ایران دارد، تأکید کرد: تا به امروز هیچ توافقی مبنی براینکه ایران باید ماهانه 25میلیون دلار به روسیه بدهد امضا نشده و ما یک پرداخت براساس قرارداد داریم که همیشه هم انجام گرفته است.
محمدسعیدی در گفت‌وگو با برنامه «کنکاش» شبکه جهانی جام‌جم افزود: درخواست شرکت اتم استروی اکسپورت پرداخت مبالغی پیش‌ازموعد است و تیم مذاکره آن‌که به تهران آمده این مسئله را دنبال می‌کند. سعیدی درباره مقدار پولی که ایران تاکنون به شرکت روسی پیمانکار تکمیل نیروگاه بوشهر پرداخت کرده است، گفت: اجازه دهید چیزی نگویم چون محرمانه است اما طبق توافق طرفین در قرارداد اصلی و نیز در اصلاحیه‌ای که در 26سپتامبر 2006 تنظیم شد، قرارشد روسیه، نیروگاه را در وقت خود تحویل دهد.
نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید کرد: پس از رأی مثبت روسیه به تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران، ما به این نتیجه رسیده‌ایم که تاخیر روسیه در راه‌اندازی این نیروگاه دلایل سیاسی دارد.
علی‌اصغر سلطانیه که با خبرگزاری ترند جمهوری آذربایجان گفت‌وگو می‌کرد، ادامه داد: البته برخی مشکلات تکنیکی در ساخت این نیروگاه وجود دارد که باید مدنظر قرار گیرد اما باور این موضوع دشوار است که این مشکلات باعث شود این تأسیسات در طول این 15سال به پایان نرسد درحالی‌که می‌بایست این نیروگاه در مدت 5سال ساخته شود.
پیش از این ناظران سیاسی و نمایندگان مطبوعات، هرگاه از مقامات هسته‌ای ایران، علت تاخیر روسیه در راه‌اندازی نیروگاه بوشهر را جویا می‌شدند، مقامات هسته‌ای ایران با رد سیاسی بودن این تعویق‌ها، دلایل فنی را عامل آن اعلام می‌کردند. این در حالی است که مردم ایران هنوز پس از 7 خلف وعده روسی، استفاده از برق به‌دست آمده در نیروگاه اتمی را تجربه نکرده‌اند.
هرچه بود حل شد
22 آذر 86، سرگئی شماتکو، رئیس شرکت اتم‌استروی اکسپورت- پیمانکار روس نیروگاه اتمی بوشهر- از توافق تهران و مسکو درباره تاریخ خاتمه عملیات ساخت و تکمیل این نیروگاه خبر داد. او به ایتارتاس گفت: مشکلاتی که با سفارش‌دهنده نیروگاه بوشهر (ایران) داشتیم رفع شده است. او ادامه داد: تاریخ هماهنگ شده در مورد پایان عملیات احداث نیروگاه اتمی بوشهر را در دست دارم ولی آن را در اواخر ماه میلادی جاری اعلام خواهم کرد. این مقام افزود: ما مصمم به راه‌اندازی نیروگاه بوشهر بوده و 6ماه پیش از راه‌اندازی نیز سوخت هسته‌ای را به مقصد این نیروگاه حمل خواهیم کرد.
«قریب‌الوقوع» ایرانی- روسی
در نخستین دور از ارسال محموله‌های سوخت روسیه به بوشهر، خبرهایی از افتتاح «قریب‌الوقوع» نیروگاه بوشهر به گوش می‌رسید. نخستین محموله سوخت نیروگاه اتمی بوشهر 26 آذر86 وارد ایران شد تا رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بگوید که برق نیروگاه اتمی بوشهر، سال آینده وارد مدار می‌شود. غلامرضا آقازاده، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی، همان روز در گفت‌وگویی تأکید کرد که اکنون ۹۵درصد نیروگاه اتمی بوشهر تکمیل شده است.
پس از 7مرحله انتقال سوخت از راه زمینی، معاون وقت سازمان انرژی اتمی ایران از آغاز مراحل راه‌اندازی نیروگاه اتمی بوشهر از اواخر مهر سال87 خبر داد. احمد فیاض بخش چهارشنبه دهم بهمن88 در نشستی خبری در سازمان انرژی اتمی، با بیان این خبر، اعلام کرد: مراحل بهره‌برداری این نیروگاه نیز با فاصله کوتاهی پس از راه‌اندازی آغاز می‌شود اما این وعده‌ها، هرگز محقق نشد.
صبر تا شهریور
در نخستین روزهای پس از تعطیلات نوروزی 89 نیز، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران درباره وعده مقامات روسی که نیروگاه بوشهر را در مرداد‌ماه راه‌اندازی خواهند کرد و در پاسخ به این سؤال که آیا بین ایران و روسیه در این زمینه توافقی صورت گرفته است یا خیر؟ گفت: من همیشه گفته‌ام به‌خوبی کارهای راه‌اندازی نیروگاه بوشهر انجام می‌شود و مراحل پایانی را طی می‌کند و یقینا در ماه‌های آینده راه‌اندازی خواهد شد اما دقیقا نخواهیم گفت که چه موقع.
فروردین89 سرگئی کرینکو، رئیس شرکت روس اتم خبر داد که نخستین نیروگاه اتمی ایران که توسط کارشناسان روسی ساخته می‌شود تا پایان تابستان سال2010 (شهریور89) راه‌اندازی خواهد شد.
در واپسین روزهای بهار89، وعده‌های مشابهی از زبان روسی به زبان فارسی ترجمه شد و حالا دیپلمات عالی‌رتبه ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام می‌کند که به این نتیجه رسیده است که «تاخیر روسیه در راه‌اندازی این نیروگاه دلایل سیاسی دارد».
اس300؛ پاسخی از مسکو نمی‌‌آید
نیروگاه بوشهر، تنها نمونه بدعهدی‌های معاصر روس‌ها در قبال تهران نیست. بی‌پاسخی مسکو درباره یک پیمان دفاعی نیز که یک سال از موعد تحویل آن می‌گذرد، خبر غیررسمی انصراف کرملین از این قرارداد را باورپذیرتر می‌کند. این در حالی است که روسیه درصورتی که قرار داد فروش سامانه دفاع ضد‌موشکی اس 300 خود به ایران را فسخ کند، باید خود را برای زیانی چند میلیارد دلاری آماده کند.
به گزارش نووستی، اما فسخ یکجانبه این قرارداد از طرف روسیه به این معناست که ایران در خریدهای نظامی خود به سمت چین خواهد رفت و این امر یعنی محروم شدن روسیه از صدها میلیون دلار عایدی سالانه از همکاری‌های نظامی با ایران.
مسکو در اواسط ماه ژوئن (اواخر خرداد) اعلام کرد که ممکن است به‌دلیل تصویب قطعنامه جدید تحریمی شورای امنیت علیه ایران از تحویل سامانه اس300 به ایران خودداری ورزد.
روزنامه نزاویسمایا گازتا نیز در این باره نوشت: درصورتی که روسیه این قرار داد را فسخ کند باید علاوه بر مبلغ قرار داد که 800 میلیون دلار است حدود 400میلیون دلار نیز به‌عنوان جریمه به ایران بپردازد.
این مبالغ جدای از زیان‌های دیگری است که مثلا از ناحیه کاهش خریدهای نظامی ایران متوجه روسیه خواهد شد و از این ناحیه نیز برآورد می‌شود سالانه 300 تا 500 میلیون دلار از خریدهای نظامی ایران از روسیه کاهش یابد.
از سوی دیگر علاوه بر خریدهای نظامی، سرد شدن روابط تهران – مسکو بر دیگر بخش‌های همکاری اقتصادی نیز مؤثر خواهد بود؛ به‌عنوان مثال ایران در اوایل ماه ژوئن شرکت‌های هوایی داخلی خود را از به‌پرواز در آوردن هواپیماهای مسافربری توپولف روسی در پروازهای داخلی و بین‌المللی منع کرده است و از طرف دیگر وزارت راه و ترابری اعلام کرده است که خدمه پروازی روسی باید از خطوط هوایی ایران بروند و به جای آنها از خدمه پروازی ایرانی استفاده شود.
این گزارش به تهدید هفته گذشته احمد وحیدی، وزیر دفاع ایران درباره فسخ قرار داد اس300 اشاره کرده و به نقل از این وزیر ایرانی می‌نویسد که روسیه مسئول هر گونه پیامد عدم‌تحویل این سامانه به ایران خواهد بود.
ایران به صراحت اعلام کرده است، درصورتی که مسکو به قرار داد خود با ایران درباره سامانه‌های ضد‌هوایی اس 300 عمل نکند، تهران این عمل را به‌عنوان یکی از عوامل و متغیرهای مهم در روابط آتی خود با مسکو درنظر خواهد گرفت.
روسیه در سال‌های اخیر تحت فشار آمریکا و اسرائیل برای عدم‌تحویل سامانه اس 300 به ایران بوده است، با این حال مقامات روسیه تاکنون به‌صورت رسمی سخنی از تحویل یا عدم‌تحویل این سامانه به ایران بر زبان نرانده‌اند. ایران 800 میلیون دلار بابت تحویل این سامانه دفاع ضد‌هوایی به روسیه پرداخت کرده است. کارشناسان بر این باورند که استقرار سامانه اس300 در ایران، با تقویت دفاع ضد‌هوایی این کشور، حمله هوایی یا موشکی به تاسیسات هسته‌ای ایران را سخت‌تر خواهد کرد.
