۱۱ ژوئیه سال ۱۹۹۵ پس از سقوط شهر سربرنیتسا در بوسنی و هرزگوین امروزی، ۷۵۰۰ مرد و پسر نوجوان به قتل رسیدند. جنازه این قربانیان در گورهای جمعی به خاک سپرده شد. آمران و عاملان این جنایت برای گمراه کردن تحقیقات قضایی که احتمال می‌دادند پس از جنگ رخ دهد، جنازه‌ها را مثله کردند و در گورهای مختلفی به خاک سپردند تا هرگز مشخص نشود که بر سر قربانیان این کشتار هولناک چه آمده است.
پانزده سال بعد ...
در سردخانه شهر توسلا واقع در شمال بوسنی و هرزگوین، گونی‌های حاوی استخوان درون قفسه‌ها انبار شده‌اند. استخوان‌هایی که از گورهای جمعی بیرون کشیده شده‌اند. این گورها در نقاط مختلف بوسنی کشف و سپس حفاری شدند.
لورا یازدیجان، متخصص رشته انسان‌‌شناسی، تعدادی از این استخوان‌ها را روی میز پخش کرده است. پیدا کردن استخوان‌هایی که به یک جنازه تعلق داشتند، کار ساده‌ای نیست. جنازه‌ها یا در گورهای جمعی روی هم انباشته بودند و پوسیدند یا قطعه قطعه شده و در نقاط مختلفی دفن شده بودند. شناسایی هویت این استخوان‌ها تنها با آنالیز ژنتیکی ممکن است.
استخراج سریع دیانآ، گامی بزرگ برای شناسایی دقیق هویت قربانیان
کمیسیون بین‌المللی گمشدگان، آزمایشگاهی مدرن در شهر سارایوو برپا کرده است. متخصصین ژنتیک چندین هزار نمونه خون از ساکنان این منطقه گرفته‌اند. این متخصصین با مقایسه ریخت ژنتیکی این نمونه‌ها و ریخت ژنتیکی استخوان‌ها، در پی یافتن هویت قربانیان گمشده کشتار ۱۵ سال پیش هستند. اما استخراج مولکول‌های ژنتیکی از استخوانهای پوسیده و آسیب‌‌دیده کار ساده‌ای نیست.
به گزارش دویچه‌وله، آزمایشگاه مدرن سارایوو برای استخراج سریع دیانآ از درون استخوان‌ها یک دستگاه بسیار مجهز آنالیز دیانآ از آلمان دریافت کرده است. این دستگاه کمی بزرگ‌تر از یک مایکرو ویو است و برای پژوهشگران سازمان‌های تحقیقاتی، کلینیک‌‌ها یا کالبدشکافان کمک بزرگی است تا مولکول‌های دیانآ را از سلول‌های خونی استخراج کنند. این دستگاه که QIACube نام دارد ساخت شرکت تولید تجهیزات پزشکی و بیوتکنولوژی Qiagen در شهر دوسلدورف آلمان است.
سرعت و دقت این دستگاه ضریب خطای استخراج و آنالیز دیانآ را به کمترین حد ممکن کاهش می‌دهد. مولکول‌های دیانآ ابتدا در ستون‌هایی که از لوله‌های پلاستیکی تشکیل شده، از سایر اجزاء سلولی جدا می‌شوند. درون این ستون‌ها از موادی پر شده است که مانند فیلتر عمل می‌کنند. این فیلترها پس از جذب دیانآ از لوله‌ها خارج می‌شوند و دیانآ درون آنها پس از چند دور شستشو استخراج می‌شود. تمام این پروسه حدود یک ساعت طول می‌کشد.
"جنایتکاران جنگی در امان نخواهند بود"
رنه هویل، مدیر آزمایشگاه کمیسیون بین‌المللی گمشدگان شهر سارایوو می‌گوید، با استفاده از روش آنالیز دیانآ، می‌توان پرده از جنایات جنگی برداشت. هویل اضافه می‌کند: «به کمک این تکنیک، نام جنازه‌ها را به آنها بازمی‌گردانیم و به رنج انتظار و بی‌خبری خانواده‌های قربانیان پایان می‌دهیم. جنایتکاران جنگی باید بدانند که جنایات آنها سرانجام روزی برملا خواهد شد و هرگز در امان نخواهند بود.»
رنه هویل و همکاران او تا کنون هویت حدود ۱۵ هزار قربانی را در یوگسلاوی پیشین شناسایی کرده‌اند. تنها در شهر سربرنیتسا به مدت یک سال از تابستان ۲۰۰۹ تا تابستان ۲۰۱۰ در مجموع ۷۷۵ قربانی شناسایی شده‌اند. استخوانهای این قربانیان شناسایی شده و به خانواده‌های آنها تحویل داده شده‌اند. قربانیانی که سرانجام پس از گذشت سال‌ها از کشتار دهشتناک این شهر، ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۰ در جمع خانواده و بستگانشان به خاک سپرده شدند.
