وی گفت: رتبه ایران از نظر شاخص مشارکت عادلانه مردم در هزینه‌های سلامت 10سال پیش در بین 191 کشور دنیا 112 بود که به‌نظر می‌رسد باز هم افزایش یافته و به حدود 118 رسیده است.
بررسی مجموعه عوامل مؤثر در زمینه عدالت در سلامت، شاخصی را به دست می‌دهد که نشان‌دهنده مشارکت عادلانه مردم در سلامت است که سازمان بهداشت جهانی رتبه کشورها را از این نظر اعلام می‌کند.
به گفته امیدوار رضایی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس براساس آخرین اعلام سازمان بهداشت جهانی، رتبه ایران از نظر شاخص مشارکت عادلانه مردم در هزینه‌های سلامت، حدود 10 سال پیش رتبه 112 بود که به‌نظر من با توجه به روند نامناسب دهه اخیر اکنون افت کرده و باید از این نظر در رده 118 تا 120 در بین 191 کشور دنیا باشیم و روند رو به بهبودی نداشته‌ایم.
به گفته وی عوامل مختلفی در این زمینه نقش دارد. مشارکت مردم در هزینه‌های سلامت عددی بین یک تا صفر تعریف می‌شود که هر چه این عدد به سمت یک برود به معنای مشارکت عادلانه‌تر است؛ به این ترتیب که افرادی با درآمد بالاتر هزینه بیشتری برای خدمات سلامت پرداخت کرده و افراد نیازمندتر خدمات بیشتری دریافت کنند.
ظاهرا این مسئله در قانون مصوب مجلس در سال گذشته مورد تأکید قرار گرفت و قرار شد حق بیمه سلامت به‌صورت درصدی از درآمد افراد درآید و افراد با درآمد بالاتر هزینه بیشتری پرداخت کنند و اینطور نباشد که شخص وزیر با یک کارگر ساده به یک اندازه حق بیمه سلامت بپردازند که متأسفانه این مصوبه مجلس سال گذشته اجرا نشد.
سه آیتم فراموش شده
این در حالی است که هنوز یک سال از اعلام خبر تضعیف و کاهش شاخص اولویت سلامت در دولت نهم از زبان کارشناسان نگذشته است، به‌طوری که به‌عقیده خیلی از آنها مهم‌ترین شاخص‌ها در رتبه‌بندی کشورها از نظر سازمان جهانی بهداشت 3 آیتم است که متأسفانه عملکرد ما نشان می‌دهد در هر سه آیتم ضعیف عمل کرده‌ایم.
اما در حالی که سهم سلامت از تولید ناخالص ملی، مشارکت مالی مردم در پرداخت هزینه‌های سلامت و هزینه‌های خانمانسوز درمان به‌عنوان 3شاخص مهم سازمان جهانی بهداشت در رتبه‌بندی کشورها تلقی می‌شود، محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران با اشاره به سهم سلامت از تولید ناخالص ملی که در کشورهای توسعه یافته بالای 8هزار دلار است، می‌گوید: در ایران این سهم حدود 600دلار است که فاصله زیادی با کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه دارد. با این اوصاف چند وقت پیش رئیس انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه ایران نیز با انتقاد از نگاه نه چندان جدی دولت به حوزه سلامت، گفت: شاخص سلامت در دولت نهم کاهش یافته است.
تنزل همیشگی
طبق گزارش‌ها و آمارهای رسمی، اولویت حوزه سلامت در کشورهای پیشرفته دنیا در رتبه‌های اول تا سوم است و اولویت سلامت در کشورهای همسایه ایران و خاورمیانه در رتبه‌های چهارم تا پنجم است.
دکتر محمدمهدی قیامت، رئیس انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه با عنوان اینکه اولویت سلامت در ایران از رتبه پانزدهم نیز رد شده است، می‌گوید: نگاه دولت به حوزه سلامت مثل سایر حوزه‌هاست، به‌طوری‌که شاهد عدم‌تخصیص بودجه کافی به وزارت بهداشت هستیم که در نتیجه آن، این وزارتخانه در پرداخت مطالبات خود دچار کسری می‌شود.
با این حال طبق ماده 90 قانون برنامه توسعه چهارم هم باید سهم مردم از هزینه‌های سلامت در بازار واقعی به کمتر از 30درصد برسد و 70درصد دیگر این هزینه را دولت باید به‌عنوان یک وظیفه حاکمیتی پرداخت کند، درحالی‌که به‌عقیده کارشناسان هم‌اکنون درصد بالایی از هزینه‌های درمانی از جیب مردم پرداخت می‌شود و سازمان‌های بیمه‌گر در ارائه خدمات به مردم ناتوان هستند.
این در حالی است که دکتر حسین‌علی شهریاری، عضو کمیسیون بهداشت مجلس نیز معتقد است: عوامل مختلفی در تنزل جایگاه نظام سلامت ایران در بین کشورهای عضو سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی مؤثر بوده است. یکی از علل بدون شک، مدیریت منابع و پایین بودن بهره‌وری در نظام سلامت است که اگر اصلاح شود، قطعاً تأثیر بسزایی در بهبود جایگاه نظام سلامت ایران در جهان دارد.وی با اشاره به اینکه رتبه ایران در بین کشورهای جهان از نظر تأمین سلامت مردم و وضعیت بهداشتی- درمانی در سال‌های اخیر به‌صورت مرتب کاهش یافته، ادامه می‌دهد: جایگاه ایران در زمان وزارت دکتر مرندی، قطعاً زیر ۱۰۰ و حتی پایین‌تر بود اما امروز ما در رتبه ۱۲۳ هستیم و اگر هر چه زودتر نتوانیم این جایگاه را اصلاح کنیم در آینده با مشکلات بسیار بیشتری مواجه می‌شویم.
«توجه نظام سلامت ایران در سال‌های گذشته بیشتر در مسیر تربیت تعداد بیشتری فارغ‌التحصیلان پزشکی، پرستاری و سایر رشته‌های علوم پزشکی بوده است و اکنون با خیل عظیم نیروهای تحصیل‌کرده در علوم پزشکی در کشور مواجهیم. تعداد زیادی فوق متخصص در کشور تربیت شده‌اند و عمل‌های بسیار پیچیده پزشکی در ایران انجام می‌شود اما این شاخص‌ها یا افزایش مقالات علمی جایگاه و رتبه کشور را از نظر وضعیت عمومی بهداشت و سلامت مردم بالا نمی‌برد».
شهریاری معتقد است: پزشکان متخصص و فوق متخصص نیز البته بیشتر در تهران و چند شهر محدود کشور مستقر هستند؛ شهرهایی که بیمارستان‌های لوکس و گرانقیمت در آنها تأسیس می‌شود. پراکندگی نیروهای آموزش‌دیده در علوم پزشکی نیز در کشور به هیچ‌وجه مناسب نیست و به همین علت گسترش آموزش پزشکی در کشور به‌علت بی‌عدالتی در توزیع نیروهای آموزش دیده اثربخشی لازم را در بهبود و ارتقای سلامت عموم مردم نداشته است.
دکتر شهریاری با بیان اینکه مهم‌ترین شاخص سلامت که مورد توجه سازمان بهداشت جهانی هم هست، گسترش بهداشت عمومی است به‌نحوی که مردم کمتر بیمار شوند، می‌گوید: برای ارتقای سلامت مردم باید سبد غذایی مطلوب آحاد مردم با حمایت‌های مالی از آن برای جمعیت ۷۰ میلیون نفر اجرایی شود. همه مردم باید به آب آشامیدنی سالم دسترسی داشته باشند، سلامت روحی و روانی مردم تأمین شود، دسترسی مردم به شغل مناسب و درآمد کافی فراهم باشد و جاده‌های کشور به‌نحوی نباشد که هر سال به اندازه یک زلزله در آن کشته شوند.
