وی علاوه بر نگرانی یاد شده تصریح کرد که در کرانه باختری اعلامیه‌هایی منتشر می‌شود که درآنها از زوال رؤیای تحقق یک کشور مستقل فلسطینی در کنار اسرائیل و ضرورت بررسی نظریه دولت واحد سخن به میان می‌آید.لحن محمود عباس در این سخنرانی به گفته ناظران سیاسی آن‌قدر ناامید‌کننده بود که گویی رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین نیز خود چندان امیدی به امکان برقراری صلح بر پایه روند اسلو و تحقق فرمول دو دولت در یک سرزمین با وجود جانبداری ایالات متحده از این فرمول ندارد. البته محمود عباس درهمین سخنرانی گفته است که نظریه دولت واحد دوملیتی نه مطلوب فلسطینی‌ها و نه مورد قبول اسرائیلی‌هاست. به فاصله کمتر از 2هفته، لیبرمن، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی، پس از دیدار و مذاکره با لاوروف، همتای روسی خود تأکید کرد که حداقل تا سال 2012 خبری از تشکیل دولت مستقل فلسطین نخواهد بود.
بنیامین نتانیاهو نیز در سفر اوایل ماه ژوئیه خود به آمریکا و مذاکره با اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، از نحوه برخورد مقامات بلندپایه آمریکایی نسبت به نیازهای امنیتی اسرائیل ابراز خرسندی کرد. وی هنگام بازگشت به تل‌آویو اعلام کرد که مهلت شش ماهه تعلیق عملیات ساخت سامانه‌های یهودی‌نشین در اراضی اشغالی را تمدید نخواهد کرد. به فاصله 2روز، شهرداری قدس با ساخت 36 واحد یهودی‌نشین در بخش شرقی بیت‌المقدس موافقت کرد و این در حالی بود که عملیات تخریب و مصادره خانه‌های فلسطینی‌های ساکن قدس از سوی اسرائیلی‌ها در 6ماه گذشته به‌صورت پیوسته تداوم پیدا کرد.
عمر موسی، دبیرکل اتحادیه عرب، در برخورد با کاهش احتمالات مربوط به برقراری صلح میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها ماه گذشته اعلام کرد: ممکن است کشورهای عربی پس از انقضای مدت تعیین شده از سوی کمیسیون چهارجانبه برای اعلام موجودیت کشور مستقل فلسطین، به شورای امنیت متوسل شوند تا این شورا به‌صورت یکجانبه موضوع اعلام موجودیت کشور فلسطین را طی قطعنامه‌ای به تصویب برساند.
از سوی دیگر صائب عریقات، مذاکره‌کننده بلندپایه دولت خودگردان فلسطین، در یک مصاحبه تلویزیونی با شبکه الجزیره در هفته آخر تیرماه گفت: درصورتی‌که اسرائیل، احداث سامانه‌های مسکونی در اراضی اشغالی را متوقف نکند و از سیاست انهدام خانه‌های فلسطینی‌های بخش شرقی قدس دست برندارد، روند صلح اسلو متوقف خواهد شد و دولت محمود عباس استعفا داده و گزینه‌های دیگری برای ادامه مقاومت علیه اسرائیل ظهور خواهد کرد.
مجموعه تحولات فوق نشان می‌دهد که همه طرف‌های درگیر در کشمکش اسرائیل و فلسطینی‌ها در مورد امکان برقراری صلح نهایی و تشکیل کشور مستقل فلسطین در اراضی اشغالی 1967 به نتایج یأس‌آوری رسیدند. در نتیجه به‌نظر می‌رسد راه برای گزینه‌های دیگر به‌منظور خروج از بن‌بست موجود هموار خواهد شد. یکی از این گزینه‌ها نظریه دولت واحد دوملیتی در فلسطین است که در میان نخبگان فلسطین رواج یافته است.
1- خانم هیلاری کلینتون، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در سال گذشته، طی نطقی در مراسم آژانس بین‌المللی یهودیان (ایپاک) در آمریکا با اشاره به 3عامل دموگرافی، ایدئولوژی و تکنولوژی، به اسرائیل توصیه کرد که هر چه زودتر نسبت به اتخاذ تصمیمات دشوار در جهت عملی کردن فرمول دو دولت در یک سرزمین اقدام کند. کلینتون گفت که 3عامل فوق به زیان اسرائیل در حال حرکت است. به گفته وی عامل دموگرافی به سود فلسطینی‌ها پیش می‌رود و جمعیت فلسطین در مقایسه با جمعیت اسرائیل رو به افزایش است. روند مهاجرت یهودیان به اسرائیل نیز نمی‌تواند این معادله را متوقف کند. عامل ایدئولوژی نیز در فلسطینی‌ها رو به تقویت است.
منظور خانم کلینتون رواج اسلام‌گرایی در میان نسل جدید فلسطینی‌هاست که در باریکه غزه به‌صورت عامل تعیین‌کننده درآمده و در بخش‌های دیگر اراضی اشغالی فلسطین نیز رو به گسترش است. عامل سوم یعنی عامل تکنولوژی، به فلسطینی‌ها به‌ویژه نسل جدید مقاومت‌جویان علیه اشغالگران امکان خواهد داد که به ابزارهای جدیدی برای مبارزه با اشغالگران دست یابند. جنگ دامنه‌دار اسرائیل علیه باریکه غزه و مقاومت حیرت‌انگیز جنبش حماس در برابر ماشین نظامی اسرائیل این عامل را بیش از پیش تقویت کرد. به‌عبارت دیگر، اسرائیل در چشم‌اندازهای میان‌مدت، از تهدیدهای داخلی و پیرامونی آن‌هم به وسیله جنبش‌های مقاومت ضداشغالگری بیشتر از تهدیدهای خارجی با منشأ کشورها یا دولت‌های منطقه رنج خواهد برد. رژیم صهیونیستی نه تنها به توصیه‌های متحد استراتژیک خود در این زمینه عمل نکرد، بلکه تمامی راه‌های امکان تحقق فرمول دو دولت در یک سرزمین را بست.
راه‌های تحقق فرمول یاد شده در نقشه راه که به وسیله کمیسیون چهارجانبه ترسیم شده روشن است. توقف احداث سامانه‌های مسکونی در اراضی اشغالی، توقف یهودی‌سازی بخش شرقی بیت‌المقدس، اجرای مذاکرات مربوط به سرنوشت نهایی و بالاخره حل و فصل موضوع آوارگان فلسطینی از جمله راه‌هایی است که می‌توانست زمینه را برای تشکیل کشور نیم‌بند فلسطین فراهم کند. رژیم صهیونیستی با تکیه بر پشتیبانی ایالات متحده و گروه‌های فشار یهودی در آمریکا روند معکوس نقشه راه را به اجرا گذاشته است. اسرائیل معتقد است با تحمیل واقعیت‌های جدید در اراضی اشغالی، جنبه‌های حقوقی این واقعیت‌ها را به منظومه مذاکراتی خود با فلسطینی‌ها وارد می‌کند و طرف فلسطینی را وادار به عقب‌نشینی خواهد کرد. بحث پیرامون سرنوشت قدس را نیز اسرائیل به آخرین دور مذاکرات مربوط به سرنوشت نهایی موکول کرده است. برای اجرای مذاکرات سرنوشت نهایی نیز زمان مشخصی تعیین نشده است.
بنابراین اسرائیل به سرعت روند یهودی‌سازی قدس را دنبال می‌کند تا وضعیت حقوقی نوینی برای این بخش از اراضی اشغالی ایجاد کند. رژیم صهیونیستی در مورد مسئله آوارگان فلسطینی نیز طرح اسکان آنها در کشورهای محل اقامت آنها را مطرح می‌کند. بدین ترتیب روند اسلو که با ابتکار عمل سازمان آزادیبخش فلسطین به رهبری مرحوم یاسر عرفات و با امید به تشکیل دو کشور فلسطینی و یهودی در کنار یکدیگر در اوایل دهه 90میلادی قرن پیشین آغاز شد به پایان غم‌انگیز خود نزدیک می‌شود. یاسر عرفات خود قربانی روندی شد که نسبت به آینده آن امید فراوانی داشت، اما هنگامی که در دوره کلینتون، رئیس‌جمهوری اسبق آمریکا، به شرایط پیشنهادی واشنگتن نه گفت، در محل اقامت خود محاصره شد و طی یک عملیات مرموز به قتل رسید. اسرائیل و ایالات متحده آمریکا معتقد بودند که جانشینان یاسر عرفات با تکیه بر فرمول وصول باقیمانده حقوق فلسطینی‌ها، به شرایط صهیونیست‌ها تن خواهند داد اما رویدادها به‌گونه‌ای دیگر رقم خورد؛ مهم‌ترین آن، ظهور نیروی مهم در صحنه فلسطین بود که به کمتر از تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی در همه اراضی اشغال‌شده 1967 بدون شناسایی رژیم صهیونیستی رضایت نمی‌دهد.
2- نظریه دولت واحد دوملیتی: نظریه دولت واحد دو ملیتی در فلسطین تاریخی، نظریه جدیدی نیست. این نظریه هم در جناح‌ها و گرایش‌های چپ اسرائیل و هم در جناح چپ فلسطین به‌مدت چند دهه رواج داشت. برخی از کشورهای منطقه نیز کم و بیش به این نظریه نزدیک هستند. در میان یهودیان اسرائیل چند حزب سوسیالیستی در دهه60 میلادی از نظریه تشکیل جامعه بی‌طبقه سوسیالیستی در فلسطین جانبداری کردند. حزب مبام که در سال1948 اعلام موجودیت کرد، یک حزب سوسیالیستی صهیونیستی بود که از چند اتحادیه بزرگ کارگری تشکیل شد. این حزب یک حزب التقاطی اسرائیلی بود که تلاش می‌کرد میان صهیونیسم و سوسیالیسم پیوندهای مشترک جست‌و‌جو کند.
اما این حزب صهیونیستی در مرحله دوم حیات سیاسی خود (1984-1969) مواضع ایدئولوژیک خود را تغییر داد و به حزب کار اسرائیل نزدیک شد. مجموعه‌های کوچکی از روشنفکران چپ اسرائیل نیز وجود دارند که از ایده تشکیل دولت واحد دو ملیتی در فلسطین تاریخی جانبداری می‌کردند و این گروه‌ها آرام‌آرام و به‌دلیل چیره شدن مفهوم دولت یهودی در میان صهیونیست‌ها از این ایده فاصله گرفتند.
در میان فلسطینی‌های ساکن خط سبز نیز برخی احزاب کوچک فلسطینی از ایده تشکیل دولت واحد سکولار جانبداری می‌کردند. این ایده که بر مبنای دولت برای همه شهروندان چه عرب و چه یهودی شکل گرفته در حال حاضر نیز پشتیبانانی در میان روشنفکران دارد. در رأس احزاب عرب فلسطینی که از ایده تشکیل دولت واحد سکولار در فلسطین جانبداری می‌کردند، کنگره ملی دمکراتیک قرار دارد که سال‌ها پیش از چند حزب کوچک عرب در اسرائیل تشکیل شد. جنبش فرزندان میهن، جنبش میثاق برابری، حزب سوسیالیست و جنبش انصار از جمله گروه‌های کوچک فلسطینی بودند که کنگره ملی دمکراتیک را پس از شکست اعراب در جنگ 1967 پایه‌گذاری کردند.
کنگره ملی دمکراتیک که رهبری آن را دکتر عزمی بشاره به‌عهده دارد معتقد است که فلسطینی‌های ساکن خط سبز به تمامی معنای کلمه فلسطینی بوده و اختلاف چندانی با فلسطینی‌های ساکن اراضی اشغالی ندارند، از این‌رو این کنگره از تشکیل دولت واحد سکولار دمکراتیک در همه سرزمین فلسطین تاریخی جانبداری می‌کند.در میان کشورهای منطقه، فقط جمهوری اسلامی ایران است که از ایده دولت واحد جانبداری می‌کند؛ البته جمهوری اسلامی ایران ایده دولت واحد را با شرایط ویژه می‌پذیرد. درمجموع ایران معتقد است که رژیم صهیونیستی، رژیمی نامشروع است و تا زمان ادامه موجودیت این رژیم، کشمکش و رویارویی اعراب و اسرائیل پایان نخواهد یافت.
ایران برای حل و فصل نهایی کشمکش اعراب و اسرائیل معتقد است که در مرحله نخست باید همه‌پرسی در میان ساکنان اصلی فلسطین تاریخی (چه مسلمان چه یهودی) بدون مشارکت یهودیان مهاجر برگزار شود و آنها در مورد دولت مورد علاقه خود تصمیم بگیرند. این همه‌پرسی مطابق دیدگاه دولت جمهوری اسلامی ایران باید تحت‌نظر سازمان ملل صورت بگیرد. به جز ایران، کشور دیگری در مورد نحوه حل و فصل بحران اعراب و اسرائیل دیدگاه روشنی ارائه نکرده اند.
