حاشیه‌نشینی، وصله ناجور بر قامت مشهد

این تعداد زائر و مسافر استان را به یکی از پتانسیل‌های مهاجرپذیری‌تبدیل کرده به‌طوری که سکونتگاه‌های غیررسمی درشهرستان‌های دیگر استان نیز رفته‌رفته گسترش یافته است. درباره زیرساخت‌های زیارتی و گردشگری دراستان خراسان رضوی و معضل حاشیه‌نشینی باحسین سبحانی نیا، رئیس مجمع نمایندگان استان خراسان رضوی و عضو هیات رئیسه مجلس گفت‌وگو کردیم.

• یـکی از مـعـضلات اصـلی شهـر مشهـد حاشیه‌نشینی است. به‌وجود آمدن این پدیده را ناشی از چه می‌دانید؟

حاشیه‌نشینی مشکل جدی مشهد است. شاید این معضل در استان‌های دیگر هم وجود داشته باشد، اما مشهد به‌دلیل زیارتی بودن و مهاجر پذیری بالا، حاشیه‌نشینان بیشتری دارد. حدود 700 تا 800 هزار حاشیه‌نشین در مشهد به سر می‌برند که زندگی‌ آنان در سکونتگاه‌های غیررسمی، پیامدهای بهداشتی، فرهنگی و اجتماعی دارد.

همچنین در آینده رساندن خدمات شهری به این مناطق با چالش جدی روبه‌رو است. متأسفانه حاشیه‌نشینی را در سایر شهرهای پرجمعیت استان هم به مرور مشاهده می‌کنیم. ما در نشست‌های تخصصی اعلام کردیم که باید پیشاپیش تمهیداتی بیندیشیم تا حاشیه‌نشینی در شهرهای دیگر هم گسترش پیدا نکند.

• این بحث‌ها به نتیجه‌ای هم رسیده است؟

جلسات خوبی برگزا ر شده است، اقداماتی هم از سوی مسئولان در دستور کار قرار گرفته است، اما کارهای انجام‌شده برای حل مشکلات کافی نبوده و باید به این موضوع به‌ویژه در مشهد توجه جدی‌تری شود.

• سالانه میلیون‌ها نفر زائر برای زیارت حرم رضوی(ع) به این استان سفر می‌کنند؛ برای تامین نیازهای فرهنگی و اجتماعی آنان چه تمهیدات جدیدی اندیشیده شده است؟

مشهد مقدس در روز هشتم آبان سال گذشته(8/8/88) همزمان با میلاد امام رضا(ع) در سال گذشته، پایتخت معنوی ايران اسلامی نامگذاری شد که به تبع باید برای این پایتخت معنوی، امکانات فرهنگی و اجتماعی فراهم کرد. در مجلس تلاش کردیم اعتبارات فرهنگی ویژه‌ای به این امر اختصاص یابد. به‌دلیل نیازی که زیرساخت‌های فرهنگی و زیارتی استان خراسان رضوی به‌ویژه مشهد مقدس دارد، رقم اعتباری که برای این استان در نظر گرفته شده است از سایر استان‌ها بیشتر است.

همچنین در نشستی که دولت در خراسان رضوی با حضور مسئولان استانی برگزار کرد، مصوب شد 200میلیارد تومان هر سال برای آماده‌سازی زیرساخت‌های فرهنگی و زیارتی اختصاص‌یابد. در بودجه سال‌جاری این 200 میلیارد تومان به خراسان رضوی تخصیص داده شده است، اما این‌که در هنگام پرداخت اعتبارات چقدر شامل تعدیل بودجه شود، قابل پیش‌بینی نیست.

• این اعتبار فقط برای تقویت توریسم مذهبی هزینه می‌شود؟

ما حداقل 3 نوع توریسم، در خراسان داریم؛ افرادی علاقه‌مند به دیدن آثار تاریخی و آشنایی با شخصیت‌های مهمی هستند که در این استان دفن شده‌اند. توریسم علمی نیز داریم که براساس آن عده‌ای به‌دنبال کارهای علمی پژوهشی هستند و از اماکن دارای قدمت فرهنگی بازدید می‌کنند. بخش بزرگی از مسافران خراسان نیز زائران هستند که سالانه تعداد زیادی از سایر شهرها و حتی سایر کشورها با این هدف وارد مشهد مقدس می‌شوند.

در زمینه زیرساخت‌های گردشگری مانند جاده‌های مناسب، بزرگراه، وسایل حمل‌ونقل، هتل و اماکن دارای ظرفیت پذیرایی از گردشگران هم در مشهد کمبود وجود دارد، هم در سایر شهرهای استان. تاکید ما بر این بوده است که سازمان گردشگری و میراث فرهنگی توجه بیشتری به مسائل گردشگری این استان داشته باشد و تسهیلاتی در اختیار بخش خصوصی و متقاضیان سرمایه‌گذاری برای ساخت هتل، محل اقامت یا مرمت و بازسازی اماکن گردشگری قرار دهد.

• در مشهد یا هتل‌هایی ساخته شده است که برای مسافر هزینه بالایی دارد یا مسافرخانه‌هایی متمرکز در خیابان‌های اطراف حرم وجود دارد که برخی از آنها به هیچ‌وجه استانداردهای بهداشتی و آسایشی لازم را ندارد. گویا حد میانه‌ای هم وجود ندارد. چرا برای ساماندهی اماکن اقامتی تمهیدات خاصی اندیشیده نشده است که حداقل همین مسافرخانه‌های موجود را به استاندارد نزدیک کنند؟

اطلاع دارید که در مشهد طرح بازسازی اطراف حرم در حال اجراست و تعدادی هتل‌ و محل‌ اقامتی استاندارد در همان چارچوب طرح آماده‌سازی اطراف حرم مطهر در حال ساخت است، بنابراین در آینده قطعا این وضع بهبود می‌یابد.