به گزارش ایلنا، مرکز آمار با استناد به شاخص‌هایی که در سال 84 تغییر کردند، همان شاخص‌ها را ملاک عمل برای تعیین نرخ بیکاری قرار داده و عدد 14.6 درصد میانگین را برای بهار امسال به ثبت رسانده است. شاخصی که روزگاری در تیرماه 87 وزیر کار دولت نهم آن را 9.9 درصد اعلام کرد. با این حال آنچه این روزها به محل مناقشه بین مرکز آمار ووزارت کار دولت دهم تبدیل شده، آمارهایی است که رکورد زده‌اند و دولت و سیاستگذاران اقتصادی دولت دهم را شوک‌زده کرده‌اند.
در آستانه اجرای برنامه پنجم توسعه، در هدف‌گیری سیاست‌های کلی این برنامه که از سوی رهبر انقلاب ابلاغ شد و باید محور برنامه اجرایی دولت برای سال آینده قرار بگیرد، نرخ بیکاری 7 درصد اعلام شده است، این درحالی است که شاخص‌های نرخ بیکاری در حال افزایش است و در مقابل دولت هیچ واکنشی به این افزایش نشان نمی‌دهد. سفرهای استانی کمرنگ‌تر شده و طرح بزرگ بنگاه‌های زودبازده که روزگاری موتور اشتغالزایی دولت محسوب می‌شد به دلیل بحران مالی بانک‌ها سرعت خود را کم و کمتر می‌کند. اختلاف‌نظری که این روزها تحت عنوان اختلاف آماری بین وزارت کار و مرکز آمار پیش آمده از گذشته پیش‌بینی شده بود؛ همان زمان که کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دادند که با دستکاری شاخص‌ها نمی‌توان حقیقت را کتمان کرد مدافعان ایده تغییر شاخص‌ها با هیاهویی که به نام اشتغالزایی تحت عنوان بنگاه‌های زودبازده بوجود آورده بودند، مانع از رسیدن این پیام شفاف اقتصاددانان به مردم شدند.
عددهایی که پنهان شد
دولت نهم در آستانه تشکیل، مهمترین شعار خود را مقابله با بیکاری و ایجاد اشتغال قرار داد. از اجرای ایده بنگاه‌های زودبازده تا طرح‌هایی که در سفرهای استانی به منظور اشتغالزایی و بدون توجه به بودجه‌های سنواتی و برنامه‌های توسعه‌ای به تصویب رسید و اجرا شد همگی به دنبال کاهش نرخ بیکاری بودند.
در این میان این تغییر شاخص‌های نرخ بیکاری بوند که به کمک دولت آمدند. همان زمان محمد مدد رئیس مرکز آمار در گفت‌وگویی با نشریه برنامه ارگان معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی رئیس جمهور به صراحت اعلام کرد: " طبق تعریف سازمان بین‌المللی کار (ILO) افراد 10 ساله و بیشتر که بتوانند در هفته مرجع در تولید کالا و خدمات مشارکت کنند، به عنوان جمعیت فعال اقتصادی تلقی می‌شوند و شاغل به کسی گفته می‌شود که حداقل 10 سال سن داشته باشد و طبق تعریف، در طول هفته مرجع حداقل یک ساعت کار کرده باشد." این تعریف برای نخستین بار در سال 1384 به کار برده شد. این گفته مدد به روشنی مطرح می‌کرد که آنچه از نرخ تک رقمی بیکاری در بهار 87 اعلام شده، شاخص‌های واقعی نبودند. با این حال پنهان کردن عددهای واقعی نرخ بیکاری با وجود دستکاری شاخص‌ها روند صعودی خود را طی کرد و امروز به نزدیکی‌های 15 درصد رسید. این نرخ براساس اعلام مرکز آمار برای جوانان 15 تا 29 سال که سن رسمی سازمان بین‌المللی کار (ILO) اعلام شده به 26.1 درصد رسیده است. این درحالی است که آمار اعلام شده در بهترین زمان یعنی فصل رونق کسب و کار ازجمله مشاغل فصلی همچون کشاورزی محاسبه شده است.
تحولاتی که مثبت نشدند
مرکز آمار در گزارش فصلی نرخ بیکاری در بهار امسال اعلام کرده که تمام افراد 10 ساله و بیشتر که در طول هفته مرجع، طبق تعریف کار، حداقل یک ساعت کار کرده و یا بنا به دلایلی به طور موقت کارشان را ترک کرده باشند، شاغل محسوب می‌شوند. اما این تعریف امروز دیگر کارساز نیست و به کمک کاهش نرخ بیکاری نمی‌آید. با وجودی که این تعریف در سال‌های گذشته موجب کوچک نشان دادن جمعیت بیکار کشور شد اما به دلیل افزایش جمعیت فعال کشور و تنظیم نشدن عرضه و تقاضای بازار کار این نرخ در حال افزایش است.
مرکز آمار همچنین اعلام کرده که تمام افراد 10 ساله و بیشتر (حداقل سن تعیین شده) طبق تعریف جمعیت فعال اقتصادی محسوب می‌شوند. این درحالی است که سن شروع به کار در کشورهای صنعتی به علت اشتغال به تحصیل به نسبت حتی بالاتر از 15 سالگی محاسبه می‌شود. مجموعه تحولات یاد شده به خدمت آمارسازی‌ها نیامدند و امروز شاخص‌های مرکز آمار به معضلی بزرگتر تبدیل می‌شوند، چه آنکه جمعیت فعالی کشور سال به سال در حال افزایش است و دیگر نمی‌توان با تغییر شاخص‌های غول بیکاری را حتی به خلسه فرستاد.
