پس از چهار سال روند صعودی بهای نفت خام، طی سال جاری بازار نفت تاحدودی به ثبات رسیده است و انتظار کاهش بهای آن در سال آینده زیاد است. با پیتر اودل استاد مطالعات بین‌المللی انرژی در دانشگاه اراسموس هلند در رابطه با بازار جهانی نفت و نقش ایران در امنیت انرژی اروپا گفت‌وگو کرده‌ایم.
پیش‌بینی شما نسبت به بازار جهانی انرژی در سال‌های آینده و سهم نفت از سبد انرژی جهان چیست؟
به عقیده من سهم 60 درصدی فعلی نفت و گاز از سبد انرژی مصرفی جهان تا اواسط قرن حاضر به طور محدودی کاهش خواهد یافت و پیش‌بینی می‌کنم تا سال 2100 بالغ بر 40 درصد انرژی مصرفی جهان را هیدروکربن‌ها تشکیل دهند. طی سال‌های آینده مصرف گاز طبیعی در سبد انرژی جهان از نفت پیشی خواهد گرفت اما نفت همچنان در صنایع بزرگ، انرژی غالب باقی خواهد ماند. گاز طبیعی از سال 2025 به تدریج به انرژی نخست جهان تبدیل خواهد شد.
طی چند سال اخیر افزایش بهای نفت موجب تشدید فشار کشورهای مصرف‌کننده بر تولیدکنندگان شده است. با این شرایط، پیش‌بینی شما از آینده بازار نفت و قیمت آن چیست؟
کشورهای غیر صنعتی 80 درصد ذخایر نفت جهان و تولید آن را در اختیار دارند و اکنون دیگر به شرکت‌های چندملیتی نفتی متعلق به کشورهای صنعتی، پروژه‌های بزرگ خود را نمی‌دهند چرا که شرکت‌های داخلی آنها از توان و فناوری لازم برای انجام این پروژه‌ها برخوردارند. اکنون عمده نفت تولیدی در جهان بر عهده شرکت‌های داخلی تولیدکنندگان نفت است و شرکت‌های چندملیتی بزرگ نفت جهان دیگر قادر به دریافت امتیازهای عظیم تولید نفت و گاز از تولیدکنندگان نفت نیستند. به نظر نمی‌رسد که این رویه، تغییر کند چرا که کشورهای در حال توسعه مصرف‌کننده نفت نیز اکنون در پی استقلال بیشتر در انرژی مصرفی خود هستند. بنابراین، آینده بازار نفت به واکنش‌های تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بستگی خواهد داشت اما کاهش تقاضا در سال آینده قابل پیش‌بینی است و این امر کاهش بهای نفت را به دنبال خواهد داشت.
اتحادیه اروپا از ابتدای سال جاری میلادی با مشکل امنیت انرژی روبرو شده است و به دنبال کاهش وابستگی به گاز روسیه و جلوگیری از ایجاد انحصار توسط این کشور است. ایران چه نقشی می‌تواند در این روند داشته باشد؟
ایران از گزینه‌های مهم اتحادیه اروپا برای جایگزینی گاز روسیه و کاهش وابستگی به آن است. البته معتقد نیستم که اروپا تا سال 2015 به منابع جدید گاز نیاز دارد بعلاوه، روسیه نخواهد توانست بازار گاز اتحادیه اروپا را به انحصار خود درآورد. اروپا می‌تواند برای کاهش وابستگی به گاز روسیه به کشورهای دیگری همچون ایران، عربستان و خاورمیانه روی بیاورد، زیرا امکان انتقال گاز طبیعی از طریق خط لوله از این منطقه به اروپا وجود دارد. بعلاوه، اتحادیه اروپا امکان واردات گاز طبیعی مایع فشرده ال.ان.جی را از خاورمیانه، آفریقا، آمریکای لاتین نیز دارد.
