تفاوت فاحش میان آنچه به‌عنوان هدف برای این صندوق تعیین شده با آنچه در واقعیت رخ داده است هر چند می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد، اما به هر حال نشانه‌ای از شکست فعالیت این صندوق محسوب می‌شود. براساس آیین‌نامه اجرایی صندوق بیمه روستاییان و عشایر مسئولان این صندوق موظف به تحت پوشش قراردادن همه روستاییان هستند اما این مهم با گذشته پنج سال از تصویب این آیین‌نامه معطل مانده است.
یکی از نخستین اعضای مؤسس صندوق بیمه روستاییان عشایر در گفت‌وگو با مهر درباره فراز و نشیب‌های این صندوق به تشریح این موضوع پرداخت.محسن ایزدخواه با اشاره به اینکه در نهایت وزارت رفاه و تأمین اجتماعی مصوبه‌ای را از دولت تحت عنوان آیین‌نامه اجرایی صندوق بیمه اجتماعی روستاییان گرفت و در سال 83 فرایند تصویب خود را در هیأت‌دولت طی کرد از تابستان سال 84، رسماً صندوق بیمه روستاییان و عشایر فعالیت خود را آغاز کرد.
این آیین‌نامه دارای 26 ماده و چند تبصره است که براساس آن تمام روستاییان و عشایر تحت پوشش اختیاری این صندوق قرار می‌گیرند. همچنین برای تشویق روستاییان و عشایر حق بیمه طوری تعیین شد که 5درصد دستمزد حق بیمه را روستاییان پرداخت کنند و دو برابر آن برعهده دولت باشد.
به گفته ایزدخواه، تعهداتی که صندوق در مقابل روستاییان دارد عبارتند از: ارائه خدمات درمانی، از کارافتادگی، پیری، فوت و برخورداری از بیمه بیکاری است.
همچنین در این آیین‌نامه و در ماده 8 آن دولت متعهد می‌شود در سال‌هایی که به تشخیص مراجع ذیصلاح خشکسالی در مزارع روستایی اعلام می‌شود و یا در مواقع بروز حوادث غیرمترقبه، آفت‌زدگی یا مرگ و میر دام تا رفع عوارض ناشی از آن‌که موجب بیکاری و ناتوانی بیمه‌شده می‌شود فرد از پرداخت حق بیمه معاف شود و سهم مشارکت روستاییان و عشایر در آن منطقه یا روستا بر حسب نظر کارشناسان وزارت رفاه و تأمین اجتماعی و یا شورای‌عالی رفاه و تأمین اجتماعی بر عهده دولت قرار گیرد.
وی در پاسخ به اینکه تا‌کنون این قوانین چقدر عملیاتی شده و چنددرصد از روستاییان تحت پوشش این صندوق قرار گرفته‌اند اظهار داشت: مطابق آخرین سرشماری نفوس و مسکن تعداد روستاییان و عشایر بالای 18سال نزدیک به 13میلیون نفر در قالب بیش از 5 میلیون خانوار است.
به عبارت دیگر نزدیک به 13میلیون روستایی واجد شرایط بیمه شدن در صندوق روستاییان هستند اما آنچه در عمل اتفاق افتاده حکایت از شکست کامل این صندوق در جذب روستاییان و عشایر بوده است. پس می‌توانیم بگوییم صندوق بیمه روستاییان به‌رغم همه امتیازاتی که در آیین‌نامه اجرایی صندوق برای روستاییان در نظر گرفته است نتوانسته کمترین موفقیتی در جذب روستاییان و عشایر داشته باشد.
این عضو مؤسس صندوق بیمه روستاییان عشایر با اشاره به اینکه فکر می‌کنم یکی از مهم‌ترین دلایل ناکامی صندوق بیمه روستاییان رویکردهای وزارت رفاه و تأمین اجتماعی است، تأکید کرد: متأسفانه این وزارتخانه کلیدی در دولت نهم و دهم مدت‌ها بدون وزیر اداره می‌شد و مسئله نداشتن وزیر موجب عدم‌نظارت و کنترل بر عملکردهای سازمان‌های تحت پوشش از جمله صندوق بیمه روستاییان و عشایر شد.
وی گفت: در آیین‌نامه اجرایی شرط سنی برای بیمه روستاییان و عشایر لحاظ نشده است، اما متأسفانه مدیرعامل این صندوق در سال 86 بخشنامه‌ای را صادر و محدودیتی سنی در این بخشنامه اعمال کرد مبنی بر اینکه مردان بالاتر از 55 سال و زنان بالای 50 سال از اردیبهشت سال 86 قادر به بیمه شدن نیستند.
ایزدخواه تأکید کرد: البته جمعی از کارشناسان کشور علیه این بخشنامه در دیوان عدالت اداری اقامه دعوا کرده‌اند و هیأت عمومی دیوان عدالت اداری این بخشنامه را لغو کرد اما متأسفانه با اینکه این بخشنامه چندمین ماه است لغو شده هنوز مدیرعامل صندوق بیمه روستاییان در برابر آن مقاومت می‌کند و بخشنامه پیشین خود را لغو نکرده است که این یک تخلف آشکار است که از سوی مدیرعامل این صندوق اتفاق افتاده است.
