هدف از این طرح نیز تحقق هر چه بیشتر دولت الکترونیک است که با وضعیت فعلی اینترنت امکان گسترش ندارد، این در حالی است که وزیر ارتباطات و فناوری از افزایش سرعت اینترنت از 128کیلو بیت به 512کیلو بیت خبر داده بود؛ البته درصورتی که مجلس شورای اسلامی آنرا به تصویب برساند. مخبر کمیسیون مجلس هم افزایش پهنای باند اینترنت در کشور را الزامی دانست اما برای آن رقم خاصی اعلام نکرد. حالا چشمها به بهارستان دوخته شده است؛ جایی که قرار است هفته آینده افزایش سرعت اینترنت و پهنای باند، مورد بررسی نمایندگان مجلس قرار گیرد.
چندی پیش علی اصغر یوسفنژاد، مخبر کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به لزوم افزایش سرعت اینترنت در کشور گفت: یکی از شاخصهای استفاده از فناوریهای نوین در فعالیتهای دستگاههای اجرایی تأمین زیرساختهای مورد نیاز است که یکی از این زیرساختها افزایش عرض باند و سرعت است و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز مکلف است موضوع را مطابق با شرایط جامعه اجرایی کند.
وی با تأکید بر اینکه اگر این شرایط آماده نباشد انجام دولت الکترونیک در کشور شدنی نیست افزود: در مورد تکلیف وزارت ارتباطات برای افزایش سرعت اینترنت رقم داده نشده است چرا که نمیتوان رقم را به دستگاههای اجرایی الزام کرد اما مطابق با برنامه پنجم توسعه کلیات و جزئیات این موضوع در جلسه علنی مجلس مطرح خواهد شد. به گفته وی تصمیمگیری نهایی در مورد میزان سرعت دسترسی به اینترنت کاربران تا هفته دیگر در مجلس گرفته میشود.
ماجرایی که اواخر سال86 طی بخشنامهای از سوی کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به محدودیت ارائه اینترنت ختم شد، امروز داستان دیگری دارد. در طول سالهای گذشته کاربران خانگی با سرعت 128کیلو بیت بر ثانیه به اینترنت دسترسی داشتند و شاید همین نکته باعث شد که کمتر خدمات اینترنتی سازمانها و مراکز دولتی را جدی بگیرند. هنگامی که کاربران برای پرداختهای عوارض مختلف از خدمات اینترنتی استفاده میکردند، بارها شاهد قطع شدن اینترنت میشدند که بهتدریج این روند باعث از بین رفتن اعتماد کاربران به خدمات دولت الکترونیک شد اما امروز که عزم دولت و مجلس برای تحقق دولت الکترونیک جزم شدهاست، شاید با ارائه سرویس اینترنت با پهنای باند بیشتر بتوان کاربران را به استفاده از خدمات الکترونیک مراکز مختلف دولتی تشویق کرد.
جلب اعتماد کاربران یک اولویت است
گلمر بحری، کارشناس نرم افزار و امنیت شبکه با اشاره به اینکه تنها افزایش سرعت اینترنت نمیتواند ضامن استفاده کاربران از خدمات دولت الکترونیک شود میگوید: دسترسی به خدمات اینترنتی 2بخش دارد؛ بخش اول را میتوان به سرعت اینترنت مرتبط دانست و بخش دوم هم کارایی سیستمها و امنیت شبکه است که قرار است کاربران از آن استفاده کنند. اگرچه در نگاه اول افزایش سرعت اینترنت از 128کیلو به 512 میتواند کاربر را به استفاده بیشتر از خدمات الکترونیکی ترغیب کند اما این سؤال وجود داد که آیا این سیستمهایی که کاربران از آن استفاده میکنند، کارا و مطمئن هستند؟
به گفته این کارشناس نرمافزارهای امنیتی اختلال در اینترنت شبکه خانگی، اعتماد کاربران را از کارایی این سیستمها و پایگاهها کمکردهاست. بهعنوان مثال اگر شهروندان بهصورت اینترنتی میخواستند فیشهای آب و برق و تلفن را بپردازند با اختلال شبکه روبهرو میشدند که تداوم این امر بهتدریج از اعتماد آنان کاستهاست.
وی معتقد است که تجربه نشان دادهاست که استفاده از اینترنت در زندگی شهروندان باعث تسهیل فعالیتهای زندگی شهری شده، هرچند بهدلیل مشکلات ناشی از سرعت اینترنت و نقص سیستمهای دستگاههای دولتی باعث استفاده کمتر از این فناوری شدهاست، اما در مجموع باعث کاهش تردد و ارتباط فیزیکی شهروندان با نهادهای مسئول شدهاست.
بحری میگوید: سیستمها میتوانند بهشدت کارا باشند و در خدمت زندگی شهری مردم قرار گیرند و شعار گسترش دولت الکترونیک را محقق کنند، به شرط آنکه بتوان با توسعه شبکه و ایجاد امنیت بیشتر اعتماد کاربران را بیش از پیش جلب کرد.
وی موضوع دیگری را مطرح میکند که نشاندهنده این است که دولت الکترونیک هنوز از سوی سازمانهای مسئول جدی گرفته نمیشود. بحری میگوید: هنوز ایجاد دولت الکترونیک به یک اولویت سازمانهای دولتی تبدیل نشدهاست. مهمترین دلیل برای این ادعا این است که هنوز کاربران اینترنتی از صف مراجعان حضوری عقبترند و دیرتر به درخواستها و اقداماتشان رسیدگی میشود. تا هنگامی که سازمانهای دولتی، کاربران اینترنتی را در اولویت خدمات رسانی خود قرار ندهند، تحقق دولت الکترونیک با مشکل روبهرو خواهد شد.
وی در ادامه از افزایش سرعت اینترنت تنها بهعنوان شرط لازم یاد میکند و میافزاید: افزایش سرعت اینترنت شرط لازم است نه کافی. مطمئنا امنیت شبکه، تأمین زیرساختها، اولویت خدماترسانی و ارائه تسهیلات از دیگر شروط تحقق دولت الکترونیک میتواند باشد.
امنیت شبکه در کنار افزایش سرعت
نیما کریمی، کارشناس سختافزار و امنیت شبکه نیز افزایش پهنای باند که در دستور کار مجلس قرار گرفتهاست را یک اقدام مثبت میداند و میگوید: مسلما این اقدام، حرکت به سمت استانداردهای جهانی است و باید به فال نیک گرفته شود.
این کارشناس سختافزار و امنیت شبکه نیز معتقد است: اگر زیرساختهای مورد نیاز وجود داشته باشد، مسلما افزایش سرعت اینترنت میتواند استقرار دولت الکترونیک را سریعتر کند.
اما وی بهوجود تهدیدات مختلف اینترنتی اشاره میکند و میافزاید: برای استقرار دولت الکترونیک افزایش سرعت اینترنت میتواند تأثیرگذار باشد اما مهمتر از آن امنیت شبکهای است که کاربر از آن استفاده میکند. امیدواریم که سازمانها و نهادهای دولتی برای امنیت بیشتر پایگاههایشان اقدامات اساسی انجام دهند.
به گفته کریمی یکی از ضعفهای مهم پایگاههای سازمانهای دولتی نداشتن طرح جامع امنیتی است. مسلما افزایش سرعت اینترنت باعث استفاده بیشتر کاربران از پایگاههای دولتی خواهد شد و بیتردید حفرههای بسیاری را در آنها ایجاد خواهد کرد و فرصتی را در اختیار سودجویان خواهد گذاشت.
این کارشناس سختافزارهای امنیتی میافزاید: اگر سازمانهای دولتی برای امنیت شبکهشان اقدامی نکنند، مسلما با استقرار دولت الکترونیک و اقدامات مجلس و دولت برای تحقق این برنامه، با مشکلات بسیاری روبهرو خواهندشد. در واقع در حال حاضر مشکل اصلی نبود خدمات الکترونیک در سطح گسترده است. اما درصورت تأمین زیر ساختها و افزایش سرعت اینترنت با توجه به خللهای امنیتی پایگاههای دولتی مشکلات بزرگتری بروز خواهد کرد که مهمترین آن به سرقت رفتن اطلاعات کاربران خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه دولت و مجلس اقدام مناسبی برای افزایش سرعت کاربران خانگی انجام دادهاند میگوید: امیدوارم مجلس شورای اسلامی با توجه به چشماندازهای برنامه پنجم توسعه، افزایش سرعت اینترنت را مورد توجه قرار دهد و همچنین برای افزایش امنیت شبکه نیز راهکاری اساسی پیشبینی کند، چرا که هماکنون بسیاری از پایگاههای داخلی با تهاجم هکرهای خارجی روبهرو هستند.به گفته کریمی، فناوری ایجاد نرم افزارهای امنیتی که در برابر مهاجمان اینترنتی مقاومت کنند خوشبختانه در داخل کشور وجود دارد.این کارشناس حوزه امنیت شبکه میگوید: امیدواریم همانطور که دولت و مجلس برای حمایت از فعالیتهای اینترنتی و ارائه خدمات بیشتر به کاربران فعال هستند، برای امنیت شبکه نیز وارد عرصه شوند و برای کاربرانی که از خدمات دولت الکترونیک استفاده خواهند کرد، فضایی امن بهوجود آورند.