سرتیپ کیومرت حیدری اگرچه در دوران دفاع مقدس در خط مقدم جبهه‌های حق علیه باطل حضور داشته و طی دو مرتبه مجروحیت در عملیات عاشورا و کربلای9 و همچنین 3 مرتبه مجروحیت پس از دوران جنگ تحمیلی در مبارزه با اشرار و منافقین در خطه جنوب زخم‌هایی بر بدن دارد، لیکن همچنان به خدمت مقدس سربازی خود در کسوت جانشینی نیروی‌زمینی ارتش مشغول است. گفت‌وگو ما با وی در آستانه هفته دفاع مقدس در پی می‌آید:
- با توجه به تهدیدات دشمن آمادگی نیروی زمینی ارتش در حال حاضر برای مقابله با تهدیدات در چه سطحی است؟
آمادگی دفاعی از مهم‌ترین اهداف نیروهای مسلح است و نیروی زمینی نیز همواره آمادگی دارد در برابر هرگونه تهدید و تحرکی که امنیت ما را به مخاطره بیندازد پاسخی کوبنده بدهد و این یک ماموریت ذاتی و مهم برای این نیرو تلقی می‌شود. اما آنچه در این میان تغییر می‌کند اولویت‌هایی است که براساس نوع و شدت تهدید و با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا تعیین می‌شود. میزان آمادگی نیروی زمینی ارتش در شرایط فعلی در بالاترین سطح آن قرار دارد و در برابر هرنوع حمله نظامی آماده مقابله و دفاع از میهن اسلامی است. ارتش ما با دارا بودن ضریب بالای ایمان و خصوصیت ولایی بودن آن با سایر ارتش‌های جهان متفاوت است. ارتش جمهوری اسلامی به برکت وجود ولایت 3 تفاوت اساسی با نیروهای مسلح دیگر کشورهای جهان دارد که همین تفاوت‌ها در بحث آمادگی رزمی مزید بر علت هستند:
1- تفاوت در رهبری و فرماندهی و سلسله مراتب: تنها ارتش منحصر به فرد در جهان هستیم که نایب برحق آقا امام‌زمان(عج) فرماندهی و رهبری آن را بر عهده دارد بنابراین جهاد و شهادت در این عرصه است که معنای واقعی خود را پیدا می‌کند.
2- تفاوت در مشروعیت: تمامی ارتش‌های دنیا مشروعیت خود را از نظام سیاسی حاکم می‌گیرند، نیروهای مسلح ما با قرار گرفتن زیر پرچم ولایت هم مشروعیت مرامی و هم مشروعیت الهی دارند.
3- تفاوت سوم ارتش ما با دیگر ارتش‌ها در نوع ماموریت آن است: ارتش ما در رکاب ولایت مأموریت آرمانی دارد و آن اعتلای کلمه‌الله است که هیچ ارتشی در دنیای امروز دارای چنین مأموریتی نیست.
- آمادگی دفاعی نیروی زمینی ارتش نسبت به سال‌های ابتدایی جنگ به چه میزان پیشرفت و رشد داشته است؟
ابتدای جنگ به‌دلیل شرایط خاص آن زمان توان نیروی زمینی ارتش متمرکز نبود و جنگ موجب شد سریعاً تمرکز در بین این نیرو به‌وجود آید. نیروی زمینی ارتش به‌عنوان نوک پیکان مبارزه با یاری ملت قهرمان و شهیدپرور و به رهبری مقتدرانه بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام‌خمینی(ره) به سرعت توان خود را به دست آورده و آن را پای نبرد گذاشت و توانست نخستین اقدام تاکتیکی این نیرو که همان سد کردن پیشروی ارتش عراق بود را انجام دهد.
فراموش نکنیم دشمن بعثی قصد تصرف 3روزه خوزستان را داشت. اقدامی که تا پایان جنگ و با همه کمک‌ها و پشتیبانی‌هایی که از سوی ابرقدرت‌های شرق و غرب به عراق می‌شد هرگز عملی نشد و بر خلاف این نیرو با شرایط تحریم اقتصادی حرکت به سوی آمادگی و خودکفایی نظامی را سرلوحه کار خود قرار داد و اکنون کشور ما در زمره مدعیان حقیقی آمادگی دفاعی در سطح منطقه و بین‌الملل است. در حال حاضر نیروهای مسلح کشورمان با اقداماتی چشمگیر و روبه‌رشد و با بومی‌سازی اکثر تجهیزات و ادوات نظامی خود توانسته‌اند نیازهای داخلی را به‌طور کامل تأمین کنند.
- تعریف شما از جنگ روانی چیست؟
جنگ روانی یا عملیات روانی، تغییر گسترده‌تر و به روزتر عملیات نرم است که به مجموعه اقدامات تبلیغاتی اطلاق می‌شود که با هدف ایجاد تغییر و یا تأثیر در اندیشه‌ها، باورها و اعتقادات مردم در جهت اعمال خواسته‌های کشور اقدام‌کننده صورت می‌پذیرد. به تعبیری دیگر، استفاده طراحی شده از تبلیغات و ابزارهای مربوط به آن برای نفوذ در مختصات فکری کشور هدف با توسل به شیوه‌هایی که موجب پیشرفت مقاصد امنیت ملی کشور اجرا‌کننده می‌شود. این عملیات چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ و به‌طور کلی روی جوامع مخاطب اعم از دشمن، دوست، خودی و بی‌طرف در حال طرح ریزی و اجراست.
به تعبیر مقام معظم رهبری پیروزی و شکست در صحنه عملیات اتفاق نمی‌افتد بلکه در میدان اراده است که پیروزی و شکست واقعی رغم می‌خورد. این خود گویای اهمیت عملیات روانی و جنگ نرم در بین کشورهاست که به‌مراتب تأثیرگذاری آن بیشتر و عمیق‌تر از جنگ سخت است. در واقع استکبار جهانی ناامید از هرگونه اقدام نظامی برای رسیدن به مقاصد خود به این نتیجه رسیده است که از راهی کم‌هزینه‌تر و به صرفه‌تر وارد شود تا با بهره‌گیری و اثربخشی طولانی‌تری بتواند افکار پلید خود را به دیگر کشورها تحمیل کرده و به مقاصد خود دست یابد.
- پروژه مقابله با جنگ روانی دشمن از چه زمانی در نیروی زمینی ارتش کلید خورده است؟
جنگ روانی به‌عنوان یکی از روش‌های تهاجم دشمن در گذشته در نیروی زمینی ارتش مورد توجه بوده است، به‌طوری که تمامی طرح‌های عملیاتی ما دارای پیوست پشتیبانی عملیات روانی است. این نیرو در راستای مقابله با تهدیدات جنگ روانی همواره در پی رصد اینگونه تهدیدات نرم دشمن بوده و طرح‌های مقابله‌ای خود را به روز می‌نماید. امروزه بر همگان آشکار است که در چند دهه اخیر جنگ‌های بزرگ نه‌تنها به سبب گسترش جهانی خود در برخورد با توانایی‌های نظامی و تسلیحاتی خلاصه نمی‌شود بلکه همواره صحنه کارزار تبلیغاتی بوده و روش‌ها و شیوه‌های تبلیغی، مورد توجه ویژه صاحب‌نظران سیاسی و نظامی واقع شده است.
بدیهی است هنگامی که رهبر معظم انقلاب اسلامی به تمامی مردم از جمله نیروهای مسلح هشدار شبیخون فرهنگی، ناتوی فرهنگی و نهایتاً جنگ روانی را ابلاغ می‌فرمایند ما نیز بر حسب وظیفه اقداماتمان را طرح‌ریزی و اجرا می‌کنیم. ما در سه سنجش مراقبتی، ممانعتی و مقابله‌ای اقدامات قابل توجهی انجام داده‌ایم و با به‌کارگیری تاکتیک‌ها و شگردهای جدید و متغیر تلاش کرده‌ایم اقدامات و فعالیت‌های دشمن را خنثی و بی‌اثر کنیم. نیروی زمینی ارتش در برابر جبهه استکبار مقتدرانه ایستاده است و در حال حاضر نیز با تقویت ساختارهای تخصصی عملیات روانی و اجرای آموزش‌ها در سطح عمومی و تخصصی و با تبدیل طرح‌ها به دستورات عملیاتی به مقابله با این عملیات پرداخته است.
- آیا در زمان جنگ هم دشمنان از این حربه علیه ما استفاده کردند و عکس‌العمل ما در قبال آن چه بوده است؟
بله، جنگ روانی دشمن علیه ما در دوران دفاع مقدس هم وجود داشت. دشمن از حربه‌ها و تاکتیک‌های جنگ روانی در سطوح سه‌گانه راهبردی، عملیاتی و تاکتیکی استفاده می‌کرد. به‌عنوان نمونه در سطح تاکتیکی بارها هواپیماهای عراقی اقدام به پخش اعلامیه و اطلاعیه‌هایی روی نیروهای ما می‌کردند. حتی امان نامه‌هایی را توزیع می‌کردند که اگر تسلیم شوید چنین و چنان خواهیم کرد یا چند ایستگاه رادیویی 24ساعته راه‌اندازی کرده بودند که مشغول پخش برنامه‌های فارسی بود که در تمامی خطوط مقدم جبهه هم قابل دریافت بود. اما نکته قابل توجه این است با اینکه در عملیات روانی هدف، سنگر اعتقادات، باورها و اندیشه‌هاست، ما در این سنگر بسیار قوی عمل کردیم و وجود حضرت امام‌خمینی(ره) خود مانع بزرگی برای به ثمر نشستن اهداف دشمن بود.
عشق به امام، قدرت نفوذ کلام ایشان در رزمندگان، مقبولیت و محبوبیت ایشان، همگی از موانع بزرگ دشمن برای فتح و تسخیر سنگر اعتقادات و باورهای رزمندگان به شمار می‌آمد. دشمن خود می‌دانست نمی‌تواند در برابر رزمندگانی که با اعتقادی راسخ که نشأت گرفته از یک مکتب الهی در سایه رهبری و فرماندهی الهی بود به سادگی رسوخ کرده و رزمندگان را در این نبرد شکست دهد. اینها عواملی بود که موجب شد عملیات روانی دشمن با وجود گستردگی و حمایت بین‌المللی، کمترین اثر ممکن را در طول سال‌های دفاع مقدس روی جهادگران ما بگذارد.
امروز نیز رهبر فرزانه انقلاب با بصیرت الهی خود به فضل خدا در تداوم راه نورانی ولایت قلوب کلیه عاشقان اسلام و با نفوذ کلامشان توانسته است مانعی بزرگ برای پیروزی دشمن در شبیخون فرهنگی باشد.
- تفاوت جنگ روانی زمان جنگ با اکنون چیست و مولفه‌های آن چه تغییری کرده است؟
جنگ روانی مختص به زمان نیست و در همه وضعیت‌ها جاری است. در زمان جنگ نیز هدف از جنگ روانی کاهش میل جنگجویی در بین نیروها، یأس و نامیدی و ایجاد و تفرقه و همچنین بی‌اعتمادی نسبت به فرماندهان و رهبران جنگ بود. آنها تلاش می‌کردند بتوانند با نفوذ بر اندیشه‌ها و باورهای زرمندگان ما، آنها را از ادامه جنگ ناامید و مایوس کنند. اما نیروهای ما هیچگاه تحت‌تأثیر جوسازی‌ها و فضا‌سازی‌‌های دشمن قرار نمی‌گرفتند و با پیروی از رهنمودهای فرماندهی کل قوا و سایر فرماندهان برای دفاع از میهن اسلامی می‌جنگیدند.
اما امروزه در زمان صلح، جنگ روانی به شکلی دیگر تداوم دارد. مقام معظم رهبری همواره پروژه ناتوی فرهنگی را زنگ خطری برای کشور می‌دانند و به مسئولین و مردم درباره تبعات آن هشدار می‌دهند دشمن نیز در دو جبهه داخلی و خارجی به میدان آمده است و اهداف خود را طرح‌ریزی می‌کند. آنها در امور داخلی هدف را معطوف به جامعه، تفرقه‌افکنی، دلسرد‌کردن مردم به آینده، کاهش آستانه تحمل مردم، ایجاد فضای رخوت و ناامیدی در جامعه و بسیاری دیگر از این مولفه‌ها کرده‌اند. در واقع خط تهاجمی دشمن و معاندان نظام، ورود از عرصه‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای است تا از این طریق به سیاه‌نمایی علیه ایران بپردازند.
اما در بعد خارجی نیز دشمن سعی دارد با ایجاد فضای رسانه‌ای گسترده به تخریب چهره واقعی نظام جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان پرداخته و می‌کوشد با طرح اتهامات واهی و بی‌اساس وبا پشتیبانی از ابزار تبلیغات رسانه‌ای وجهه ایران را دنیا مخدوش کند تا بتواند به اهداف پلید خود دست یابد. آنها اتهاماتی نظیر: دخالت ایران در امور داخلی برخی کشورها مثل عراق، لبنان، القای غیرصلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران و تلاش برای به دست آوردن سلاح اتمی، مطرح کردن محور تروریست بودن ایران و سایر اتهامات دیگر را مطرح می‌کنند تا به مقاصد خود دست یابند. در واقع رویکرد اصلی ناتوی فرهنگی و هدف اصلی آن فروپاشی علقه‌ها و پیوندهای همگرایانه ملتی است که بیش از 3دهه با تمام فشارها و کاستی‌ها، صبر و مدارا پیشه کردند و راه پیشرفت و مقاومت را در برابر زورگویی و انحصار‌طلبی دشمنان برگزیده است.
ما یقین داریم که آمریکا و جریان صهیونیسم بین‌المللی برای عملیاتی ساختن جنگ نرم و ناتوی فرهنگی علیه جمهوری اسلامی برای سالیان آینده راهبرد و شیوه‌های جدیدی طراحی و برنامه‌ریزی کرده‌اند. نیروی زمینی ارتش نیز در راستای این تهدیدات در بعد نظامی تلاش خواهد کرد تا اینگونه اهداف را خنثی و بی‌ارزش سازد.
- برای شما به‌عنوان یک فرمانده نظامی مقابله با جنگ روانی دشمن راحت تراست یا جنگ سرد؟
امروزه پیچیدگی جنگ نرم و عملیات روانی به‌مراتب بیشتر از جنگ نظامی است. دشمن در جنگ سخت از ابزارهای متداول نظامی استفاده می‌کند که برای کشور هدف مملوس است ولی در جنگ نرم هیچ‌یک از راه‌های این جنگ قابل رویت برای کشور مقابل نیست. در بسیاری از مواقع کشور هدف، مدت زیادی تحت تهاجم قرار می‌گیرد بی‌آنکه کمترین اطلاعی از این هجوم داشته باشد. همچنین راه‌های مقابله با اینگونه تهدیدات فراوان‌تر از جنگ است. اینجاست که کوچکترین اشتباه از سوی کشور مورد تهاجم قرار گرفته می‌تواند تبعات و هزینه‌های فراوانی را به بار آورد و پرداخت آن خسارات بسیار گران و غیرقابل جبران است. البته باید اشاره کنم که امروزه با توجه به افزایش تبلیغات، پیشرفت فناوری ارتباطات و دسترسی آسان هر دو گروه مخاطب و مجری به ابزارهای اطلاع رسانی و اطلاع‌گیری بر پیچیدگی آن افزوده است.
ما نیز باید هوشیار و گوش به زنگ باشیم و در برابر هرنوع تهدیدی آمادگی کامل داشته باشیم و این وظیفه مسئولین است که آگاهی‌های لازم را به جامعه انتقال دهند. درمیان اقشار جامعه هم دانشجویان نقش حساس و مهم‌تری دارند. دانشجویان به تعبیر رهبر معظم انقلاب به‌عنوان افسران صحنه جنگ نرم و استادان دانشگاه به مثابه فرماندهان این نبرد نقش بسزایی در مقابله با شبیخون فرهنگی دارند. پیروی از ولایت فقیه به‌عنوان مهم‌ترین مأمن و پایگاه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و تنها راه رستگاری و سعادت مردم، پیروی و اقتدا به بصیرت ولایت است که به‌عنوان یک شاخص مشخص و تعیین‌کننده در هدایت جامعه اسلامی تلقی می‌شود.
- رسانه چه کمکی می‌تواند به نیروهای نظامی در مقابله با جنگ نرم و روانی دشمن داشته باشد؟
تبلیغات روانی قدمتی به بلندای تاریخ دارد و در گذشته نیز از ابزارهای رسانه‌ای آن زمان برای اعمال این شیوه استفاده می‌کردند. درگذشته در بین جوامع مختلف استفاده از داستان‌ها و اساطیر، رواج شایعه و دروغ و وحشت در بین جامعه هدف و ایجاد اختلاف میان مردم از بارزترین راه‌های تبلیغات روانی محسوب می‌شد. در واقع تبلیغات زیربنای جنگ روانی است و ریشه و پایه جنگ روانی براساس تبلیغات استوار است.
در جنگ روانی برای رسیدن به اهداف غایی و پیروزی، از هر وسیله تبلیغاتی در جهت تحریک احساسات و ایجاد دگرگونی در افکار عمومی استفاده می‌شود. در نتیجه نقش تبلیغات و رسانه در این جنگ کاملاً مشهود و غیرقابل انکار است. امروزه افزایش رسانه‌ها و قدرت ضریب نفوذ آنها در افکار عمومی راه‌های مقابله با این رسانه‌ها را برای کشورها دشوار‌تر کرده است. در بعد نظامی هم نقش رسانه‌ها سرنوشت‌ساز و حیاتی است و همکاری رسانه‌ها با نیروهای مسلح جهت پوشش اخبار و تحولات نظامی می‌تواند توان و بنیه نظامی و دفاعی یک کشور را به جهانیان نشان دهد. در واقع همکاری و همراهی رسانه‌ها با قوای مسلح و انتشار و انعکاس تحولات نظامی به‌خصوص در رزمایش‌ها به تحقق اهداف عملیات روانی که در رزمایش‌ها به‌دنبال آن هستیم کمک شایانی می‌کند. تعامل و همکاری نیروهای مسلح و رسانه‌ها اعم از دیداری، شنیداری و نوشتاری می‌تواند در تقویت نیروهای نظامی نقش مهم و حساسی داشته باشد تا نیروهای مسلح بتوانند پتانسیل و امکانات خود را در جهت به‌دست آوردن اهداف جنگ نرم بهتر و کامل‌تر به کار گیرند.
در دنیای امروز برخی از کشورها به‌ویژه آمریکا تلاش کرده‌اند تا رسانه‌ها را همسو و هم جهت با خواسته‌های خود همراهی کنند تا بتوانند به اهداف خود دست یابند. در عرصه جنگ نرم نیز مهم‌ترین مسئله هم‌افزایی و هم جهت بودن است. رسانه‌ها و سایر بخش‌های مؤثر در جنگ نرم می‌بایست هماهنگ و هم‌صدا حرکت کنند. ظرافت‌ها و حساسیت‌ها در جنگ نرم بالا است به همین دلیل عدم‌هماهنگی و حرکت حول یک محور، می‌تواند به جای هم‌افزایی و همگرایی نتایج معکوس داشته باشد و این به نفع جبهه دشمن خواهد بود.
