به این ترتیب همه آنها که باید درباره این لایحه اظهارنظر کنند، آن را تصویب کردهاند اما هنوز هم روشن نیست سرانجام چه وقت امکان اجرایش فراخواهد رسید. کمیسیون فرهنگی مجلس، شورای شهر و فرمانداری تهران، پیش از این در طول چند سال، آرامآرام این لایحه را تصویب کرده و اجرایش را بلامانع دانستهاند؛ البته به جز فرمانداری که با لایحه بهصورت مشروط موافقت کرده و شرطها را نیز اعلام نکرده بود.
کمیسیون فرهنگی دولت، آنطور که معاون فرهنگی ارشاد 3روز پیش اعلام کرد، آخرین نهادی است که این لایحه را از تصویب میگذراند و مثل بقیه، این کمیسیون نیز درباره اجرای آن چیزی نمیگوید. بهمن دری که در تبریز حرف میزد، گفت: براساس این قانون، تأسیس دفاتر مطبوعات و نیز مجلهها، روزنامهها، کتابفروشیها، دفاتر نشر و توزیع پخش کتاب در واحد مسکونی مستقل یا مجتمعی که بهطور کامل در اختیار این دفتر قرار گیرد و همچنین ساختمانهای اداری و تجاری بلامانع شد.
اما «بلامانع شدن» آنچه در این لایحه آمده است و برای کتابفروشان و ناشران، بسیار مهم و حتی حیاتی است، تنها وقتی ممکن خواهد بود که لایحه یادشده «اجرا» شود. برای اجرا، این قانون نیز مثل هر قانون دیگری باید در صحن علنی مجلس بررسی شود و تازه اگر نتیجه رایگیری نمایندگان، به نفع تصویب باشد، قانون فراهم شده است و دولت میتواند با اتکا به آن، اجرایش کند. ضمن اینکه برای اجرای این قانون مفروض، تنها معاونت فرهنگی یا وزارت ارشاد مرجع نیست بلکه حتی بیش از آنها، وزارت اقتصاد و دارایی یا وزارت بازرگانی، وزارت مسکن و وزارتخانههایی از این دست درگیر ماجرایند... .
درست به همین ترتیب، پیش از این در هر مرحله از تصویب این لایحه، امیدواری زیادی برای اجرایش بهوجود آمد و این تصور پیش آمد که دیگر ناشران به آرزوی دیرینهشان رسیدند و تمام شد و رفت. اما در طول چند سال گذشته که این لایحه مطرح شده، زمان بهسرعت گذشته و هنوز کار به مرحله تصویب مجلس نرسیده است، چه رسد به اجرا.
با این همه در سخنان درّی، امیدواریِ بسیاری موج میزند: «با حل مشکل 25ساله و دغدغه ناشران و توزیعکنندگان کتاب مبنی بر نبود شرایط لازم برای توزیع مناسب کتاب، خوشحالم امروز این خبر را بدهم که با پیشنهاد وزیر محترم ارشاد درباره اصلاح قانون موضوع غیرتجاری بودن کتابفروشیها و دفاتر نشر و توزیع کتاب، این لایحه مورد تصویب کمیسیون فرهنگی هیأت دولت قرار گرفت. امیدوارم با هموارشدن راههای پیش روی فعالان حوزه نشر، هرچه سریعتر شاهد ایجاد انقلابی بزرگ در حوزه نشر باشیم.»
آنطور که روابط عمومی معاونت فرهنگی گزارش کرده است، «با اصلاح بند 24 ماده 55 قانون شهرداریها» موضوع غیرتجاری بودن کتابفروشیها حل شده است اما چقدر زمان تا اجرای این قانون بهطور رسمی باقی مانده است؟ درواقع با گذشت
3-4 سال از طرح این موضوع، چه مدت دیگر لازم است تا آنچه رؤیای کتابفروشان در این سالها بوده است، به شکل واقعیت درآید؟ سخت میتوان مطمئن بود اما دستکم میتوان امیدوار بود که حرکت لاکپشتی اجرای این لایحه، همچنان ادامه داشته باشد و سرانجام روزی برسد که بهطور کامل اجرا شود.