این استان بنا به گفته نمایندگانش از زیرساخت‌های لازم برای جذب سرمایه‌گذار خصوصی بهره‌مند نیست و همین آماده نبودن زیرساخت‌ها، عاملی شده است برای این‌که توسعه نیافتگی در خراسان شمالی بیشتر به چشم بیاید. موسی‌الرضا ثروتی، نماینده بجنورد و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، درباره دلایل توسعه پیدا نکردن استان می‌گوید.
- وقتی به آمارها نگاه می‌کنیم استان خراسان شمالی را جزو فقیرترین استان‌های کشور می‌یابیم. دلیل این فقر چیست؟
اجازه دهید قبل از این‌که به‌دنبال دلایل فقر بگردیم، بگوییم اصل 48 قانون اساسی که به توسعه متوازن استان‌ها تاکید دارد، در این استان اجرایی نشده است. همه مناطق کشور باید به یک نسبت از بودجه کشور بهره ببرند، اما این سهم در بعضی از استان‌ها بیشتر است. الان سرانه بودجه در بعضی از استان‌ها 47 میلیون تومان است، اما در استان ما فقط 15 میلیون تومان به ازای هر نفر بودجه داریم؛ یعنی اگر اعتبارات طرح‌های عمرانی را تقسیم بر جمعیت کنیم برای بعضی از استان‌ها سرانه‌ای معادل 47 میلیون تومان به دست می‌آید و برای استان ما سرانه‌ای معادل 15 میلیون تومان. این در حالی است که در سرشماری سال 85،استان ما فقیرترین استان در بین 30 استان بود. بنابراین ما از سیستان و بلوچستان فقیرتریم؛ از کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و از تمام استان‌هایی که معروف به مناطق محروم هستند فقیرتریم. در واقع فقر پنهان در استان خراسان شمالی
بیداد می‌کند.
- این فقر پنهان که از آن نام می‌برید، معطوف به چیست؟ فقر منابع؟ فقر درآمدی؟ یا چیز دیگر؟
اینجا درآمد خانوار مد نظر است. در سال 85 که سرشماری نفوس و مسکن انجام شد، نتایج نشان داد خانواده‌های ساکن استان خراسان شمالی کم‌درآمدترین خانوارهای ایرانی هستند.
- بر همین اساس هم می‌توان نتیجه گرفت که نرخ بیکاری در استان بالاست؟
شاید اگر به آمار نگاه کنید نرخ بیکاری را در استان خراسان شمالی هم‌تراز با سایر استان‌ها ببینید ولی واقعیت این است که نرخ بیکاری بسیار بالاست. 52 درصد جمعیت ما روستایی است. براساس تعریف، اگر هر خانواده روستایی
یک گاو داشته باشد، در سرشماری، کل خانواده را شاغل محسوب می‌کنند. یا طبق تعریف اگر کسی در هفته یک ساعت کار بکند شاغل محسوب می‌شود. براساس این تعاریف آمار شاغلان استان بالا رفته است، اما واقعیت را که نگاه کنید آمار بیکاران ما بالاست و بیکاری در این استان غوغامی‌کند.
- دولت برای اشتغالزایی در خراسان شمالی تاکنون چه کرده است؟
در سفر اول استانی هیات دولت به استان خراسان شمالی مصوب شد که در مدت 5 سال 771میلیارد تومان تسهیلات اشتغالزایی به استان بدهند اما بعد از 5سال تنها 12 درصد تسهیلات مصوب پرداخت شده است.
مساحت استان خراسان شمالی از 14 استان دیگر در کشور بیشتر است و از 7 استان دیگر هم جمعیت مان بیشتر است. باید سطح تشکیلات دستگاه‌های ما با استان‌های مشابه- از لحاظ جمعیت و مساحت- هم‌تراز باشد.
بر همین اساس متناسب با تشکیلات باید مجوز جذب نیروی انسانی نیز داده شود که بعد از 5 سال از سفر اول استانی هنوز اقدامی صورت نگرفته است. قرار بود مجوز راه‌اندازی 840 پست سازمانی به استان داده شود و برای این پست‌ها نیرو استخدام شود، اما در این مورد هم اقدامی نشده است.
- آیا از سوی نمایندگان استان برای تکمیل این ساختار سازمانی پیگیری صورت گرفته است؟
چندین‌بار پیگیری کردیم. یک بار مجوز ایجاد 420 پست سازمانی و استخدام نیرو برای سمت‌ها را رئیس‌جمهوری امضا کرد اما وی امضای خودش را پس از مدتی خط زد.
- دلیلش چه بود؟
دلیلش این بود که می‌گفتند از همین پست‌های موجود وزارتخانه‌ها به استان خراسان شمالی اختصاص داده شود که این‌کار را هم باید حوزه معاونت منابع انسانی ریاست‌جمهوری انجام می‌داد که تاکنون به وظیفه‌‌اش عمل نکرده است. برای بازتر شدن بحث، موضوع را با جزئیات توضیح می‌دهم. برای این‌که خراسان شمالی هم‌تراز استان‌های مشابه‌خود باشد، باید 840 پست سازمانی به آن اختصاص می‌دادند و مجوز استخدام این تعداد نیرو را هم باید صادر می‌کردند. قرار شد این تعداد پست سازمانی در 2 مرحله تکمیل و به استان اختصاص داده شود.
در مرحله اول 420 پست را حوزه معاونت منابع انسانی ریاست‌جمهوری آماده کرد و به استان اختصاص داد که رئیس‌جمهوری امضا کرد و سپس منصرف شد. گفتند از پست‌های موجود وزارتخانه‌ها کم کنید و به این استان بدهید.
این‌کار هنوز انجام نشده است. از آن زمان تاکنون 5 سال می‌گذرد. ما چندی پیش هم با معاون منابع انسانی ریاست‌جمهوری جلسه‌ای برگزار کردیم که وی قول داد این کار حتما انجام شود. قبل از وی هم معاون سابق رئیس‌جمهوری قول داده بود و قبل از او هم یکی دیگر که هر سه به قولشان عمل نکردند و در نتیجه مصوبه هیات دولت روی زمین مانده و اجرایی نشده است.
- شما در جایی از آماده نبودن زیرساخت‌های استان به‌عنوان یکی از دلایل توسعه نیافتگی و ناتوانی استان در جذب سرمایه‌گذار خصوصی صحبت کرده بودید. این زیرساخت‌ها که می‌گویید شامل چه مواردی می‌شود؟
هر وزارتخانه‌ای موظف است امکاناتی را در استان‌ها فراهم کند که امکانات یاد شده می‌شود زیرساخت‌های استان. مثلا راه‌های مواصلاتی زیرساخت است، فرودگاه، نیروگاه، سد، نیروی انسانی، سازمان و تشکیلات اداری جزو زیرساخت‌ها به‌شمار می‌رود. ما فرودگاهی داریم که هنوز وزارت راه و ترابری اقداماتی جدی برای بین‌المللی کردن آن انجام نداده است، در حالی‌که بین‌المللی کردن این فرودگاه مصوبه سفر اول و دوم هیات دولت هم بود. راه آهن هم مصوبه سفر اول بوده است. رئیس‌جمهوری قول داده بود که 50 میلیارد تومان بودجه برای راه‌آهن این استان اختصاص دهد که هنوز خطوط اعتباری منظور نشده است.
- این خطوط راه آهن، کدام شهرها را باید به‌هم وصل‌کند؟
2 خط آهن مصوب شده، یکی خط مشهد- بجنورد- گرگان و دیگری خط جوین - اسفراین- بجنورد. هر دو خط آهن در ردیف بودجه دارند اما هنوز اعتباری تخصیص داده نشده است. فرودگاه بجنورد هم مصوبه ماده32 دارد و باید 35 میلیارد تومان برای آن هزینه شود (15 میلیارد تومان امسال و 20 میلیارد تومان هم سال آینده) که در این باره هم هیچ اقدامی صورت نگرفته است؛ در حالی‌که باید 3 سال قبل بین‌المللی کردن این فرودگاه عملیاتی‌می‌شد.
- تمام اینها را که برشمردید به‌نحوی مرتبط با دولت است؛ گفتید دولت باید انجام می‌داد که انجام نداده است . نقش بخش خصوصی در آماده‌سازی زیرساخت‌های این استان چه می‌شود؟
می‌دانید که سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صورتی جذب می‌شود که زیرساخت‌ها آمده باشند و اصلی‌ترین این زیرساخت‌ها جاده و راه‌های مواصلاتی است. مثلا 4 بانده شدن جاده بجنورد به مشهد انجام شده است ولی قطعه بجنورد به گرگان باقی مانده است. این جاده هم باید 4 بانده شود تا علاوه بر کاهش خطرات جاده‌ای، امکان جذب سرمایه‌گذاری هم به‌وجود آید یا مثلا فرودگاه باید هر روز حداقل 2پرواز داشته باشد. سرمایه‌گذاران به دلایلی از این دست، تمایل به سرمایه‌گذاری در استان ندارند.
