به گزارش ایسنا، پروفسور کاظم معتمدنژاد گفت: اگر مطبوعات نقش نظارتی خود را داشته باشند، می‌توانند انتقاد کنند و در غیر این صورت موفق به ایفای مسوولیت‌های خود نخواهند بود.
او درباره نقد در روزنامه‌های کشور گفت: با توجه به موقعیت‌هایی که پیش می‌آید و هر زمان امکان فراهم باشد، مطبوعات انتقاد می‌کنند. مطبوعات برای انتقاد کردن باید آمادگی‌های لازم را داشته باشند. انتقاد صحیح منوط بر این است که منتقد در زمینه‌ی مورد نظر بر مبنای استدلال‌های صحیح موضوع را بررسی و اظهارنظر کند. به طور قطع انتقاد فقط بر مبنای شایعات، صحیح نیست.
وی اظهار کرد: مطبوعات و رسانه‌های جمعی راهنمای جامعه و سیاست‌های مسوولان مملکتی هستند، مسوولان از انتقادات مطبوعات بی‌نیاز نیستند؛ زیرا رابطه‌ی نزدیکی بین عملکرد مسوولان و فعالیت‌های انتقادی مطبوعات وجود دارد.
او با بیان اینکه وجود ضریب امنیت نقد در رسانه‌ها را بررسی نکرده است، خاطرنشان کرد: از طریق محتوای مطبوعات و سایر رسانه‌های ارتباط جمعی است که اعضای جامعه متوجه تحولات اجتماعی در حوزه‌های مختلف می‌شوند. بنابراین اگر مطبوعات و رسانه‌ها وظایف خود را به خوبی انجام ندهند مردم دچار عدم امکان اطلاع‌یابی خواهند شد.
معتمدنژاد با تاکید بر این که پذیرش نقد، به‌طور قطع نیازمند ایجاد سواد رسانه‌یی در بین اقشار مختلف جامعه است، گفت: با توجه به افزایش آمار قشر تحصیل کرده در جامعه خوانندگان بالقوه مطبوعات آمادگی لازم را برای بهره‌گیری از نقد دارند.
او درباره لزوم افزایش سواد رسانه‌یی در تمام اقشار جامعه تصریح کرد: این نوع آموزش باید در سطح تحصیلات دبیرستانی انجام شود. کاری که در بیش‌تر کشورها اتفاق افتاده است. نحوه‌ی آموزش نوجوانان در این حوزه نیز نیازمند مطالعه و تحقیقاتی است که ضروری به نظر می‌رسد.
وی در پاسخ به این سوال که یکی از راه‌های نقد صحیح حضور کارشناسان در بدنه‌ی مطبوعات است و آیا روزنامه‌های ما آنقدر حرفه‌یی هستند که از این کارشناسان بهره ببرند؟ خاطر نشان کرد: مطبوعات کمابیش از حضور این کارشناسان استفاده می‌کنند. اما باید برنامه‌های آموزشی خود را تقویت کنیم و دوره‌های آموزش روزنامه‌نگاری و سایر رشته‌های ارتباطات را در دانشگاه‌ها گسترش دهیم تا بتوانیم پاسخگوی نیازهای مطبوعات و سایر وسایل ارتباط جمعی باشیم.
وی افزود: از لحاظ آموزشی، توجهی که باید به توسعه روزنامه‌نگاری می‌شد، نشده است. همانطور که بارها تاکید و یادآوری کرده‌ایم باید حداقل در دانشگاه‌های مراکز استان‌ها رشته‌ی ارتباطات به ویژه شاخه‌ی روزنامه‌نگاری دایر شود که متاسفانه این کار صورت نگرفته است.
به گفته او تا زمانی که این خلاء آموزشی در حوزه ارتباطات و به‌ویژه روزنامه‌نگاری وجود دارد، نمی‌توان انتظار داشت روزنامه‌نگاران کار حرفه‌یی انجام دهند.
وی در پاسخ به این سوال که خلاء موجود در بحث آموزش روزنامه‌نگاران تا چه حد بر حرفه‌یی بودن نقدهای مطبوعات تاثیر می‌گذارد؟ اظهار کرد: در مطبوعات امروز افراد مسلط به کار که مطالب خوبی نیز می‌نویسند، زیاد داریم. اما همین افراد هم می‌توانند بهتر از این باشند؛ اگر آموزش گسترش پیدا کند و در کنار آن استقلال حرفه‌یی روزنامه‌نگار تامین شود، می‌توان به اینکه کار نقد به شکل بهتری صورت بگیرد امیدوار بود.
او در مقایسه فضای حاکم بر مطبوعات کشور ما از نظر حرفه‌یی با کشورهای دیگر گفت: همیشه تاکید می‌کنم برای بهبود وضع رسانه‌ها باید به چهار اصل توجه کرد؛ فضای آزاد مطبوعات، استقلال اقتصادی آن‌ها، آموزش روزنامه‌نگاری و تقویت استقلال حرفه‌یی روزنامه‌نگاران چهار اصلی است که رعایت آن‌ها مطبوعات کشور را از نظر حرفه‌یی در مکانی بالا قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: فضای عمومی مطبوعات نیازمند آزادی است که باید تامین شود. در این راستا باید حاکمیت قانون در حمایت از مطبوعات گسترش پیدا کند تا روزنامه‌نگاران با خیال راحت کار خود را انجام دهند.
دکتر معتمدنژاد در زمینه استقلال اقتصادی مطبوعات نیز اظهار کرد: با تامین استقلال اقتصادی مطبوعات و نداشتن دغدغه در این حوزه برای مخارج اعضای رسانه به مطبوعات حرفه‌یی نزدیک می‌شویم؛ باید طوری عمل کرد که با بهبود کیفیت محتوا در مطبوعات خوانندگان بیش‌تری جلب شوند. اگر این چنین شود کار اقتصادی رسانه‌ها بهبود پیدا می‌کند.
وی افزود: روزنامه‌نگاران در شرایطی که در رسانه‌ای با استقلال اقتصادی فعالیت کنند، منتقدان بهتری خواهند بود. در این میان قطعا باید از کمک‌های دولت نیز برخوردار شد؛ اما تنها کمک دولت کافی نیست. اگر مطبوعات بخواهند به کمک‌های دولتی متکی باشند و درصدد بهبود کیفیت محتوای خود بر نیایند کار مطبوعات حرفه‌یی نخواهد بود.
او با تاکید بر آموزش روزنامه‌نگاران برای رسیدن به مطبوعات حرفه‌یی خاطرنشان کرد: در مراکز استان‌ها باید نحوه‌ی آموزش علاقه‌مندان به روزنامه‌نگاری برنامه‌ریزی شود. در این مورد نیازمند توجه بیش‌تر وزارت علوم هستیم، به نحوی که در دانشگاه‌های پایتخت همچون تهران، امام صادق (ع)، علامه طباطبایی و آزاد کارشناسان بیش‌تری تربیت شوند تا به مراکز استان‌ها برای تدریس رشته روزنامه‌نگاری و سایر زمینه‌های ارتباطات کمک کنند.
وی اصل تقویت استقلال حرفه‌یی روزنامه‌نگاران را دیگر نیاز رسیدن به مطبوعات حرفه‌یی در کشور عنوان و اظهار کرد: باید ایجاد تشکل‌های حرفه‌یی روزنامه‌نگاران و گسترش آن‌ها با فراهم کردن امکانات لازم را تشویق کرد تا به این ترتیب روزنامه‌نگاران با بهره‌برداری از استقلال حرفه‌یی خود در قالب فعالیت‌های تشکل‌های مستقل از دولت، کار خود را به خوبی انجام دهند و به این ترتیب همکاری و همبستگی بیش از پیش داشته باشند.
به گفته او در این صورت است که می‌توان انتظار داشت با پوشش‌های روزنامه‌نگاران در قالب چنین تشکل‌هایی وضع رسانه ها بهبود پیدا کند و روزنامه‌نگاران بهتر بتوانند وظایف خود را انجام دهند.
وی با اشاره به راه‌اندازی خانه‌ی مطبوعات در استان‌های کشور، این تشکیلات را برای صنف روزنامه‌نگاری و مطبوعات ناکافی دانسته و اظهار کرد: باید تشکلی با شرکت خود روزنامه‌نگاران ایجاد شود و مسوولان آن طی انتخاباتی از بین روزنامه نگاران برگزیده شوند. این نوع تشکل‌ها با هیات مدیره انتخابی از سوی اعضای مطبوعات باید کمیسیون‌های مختلف داشته باشد تا با توجه به ضرورت‌هایی که برای پیشرفت کار وجود دارد، در چارچوب مشخص اقدامات لازم را انجام دهند.
معتمدنژاد با تاکید بر اینکه نباید تشکل‌های روزنامه‌نگاری در دست وزارت ارشاد باشد و بخش خصوصی آن‌ها را اداره کند، افزود: این تشکل‌ها باید جنبه‌ی انتخاباتی داشته باشند؛ 150 سال است که در کشورهای غربی این کار انجام می‌شود و در حال حاضر در سراسر جهان توسعه پیدا کرده است، به طوری که در کشورهای در حال توسعه نیز شاهد این نوع تشکل‌ها هستیم. تشکیلاتی چون فدراسیون روزنامه‌نگاران اروپایی و فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاری در همین راستا ایجاد شدند که فعالیت‌هایی بین‌المللی انجام می‌دهند.
وی در پاسخ به این سوال که مطبوعات کشورما در حال حاضر در زمینه‌ی استقلال اقتصادی در چه درجه‌ای قرار دارند گفت: مطبوعات ما از نظر اقتصادی ثبات ندارند و از وضعیت مستحکمی برخوردار نیستند تا کار خود را به صورت حرفه‌یی ادامه دهند. در حال حاضر روزنامه‌ها سعی می‌کنند به آگهی متکی باشند. در حالی که آگهی زمانی می‌تواند توجه جامعه را به خود جلب کند که در کنار محتوای خوب رسانه منتشر شود.
او ادامه داد: اگر خواننده جلب محتوای مفید و پربار مطبوعات شود، فروشندگان کالا و خدمات برای انتشار آگهی خود در آن رسانه ترغیب می‌شوند و به این ترتیب صاحبان کالاها از تبلیغات در رسانه‌یی استقبال می‌کنند که بدانند در جذب مخاطب موفق بوده است.
معتمدنژاد در پایان تاکید کرد که بهبود کیفیت محتوا با افزایش آگهی‌ها و تامین استقلال اقتصادی روزنامه‌ها به موازات هم پیشرفت می‌کنند. در کنار این اقدامات، کمک‌های دولت نیز باید مورد نظر قرار بگیرد به این شرط که غیرمستقیم باشد و مطبوعات و رسانه‌ها را به دولت وابسته نکند و مطبوعات تنها به اتکای یارانه دولت تاسیس نشوند؛ هرچند در حال حاضر یارانه‌ای که در اختیار روزنامه‌ها قرار می‌گیرد برای تامین نیاز آن‌ها کافی نیست.
