این دسته از مطبوعات که باید تمامی هزینههایشان را از بخش فروش و آگهی کسب کنند از نبود بازار رقابتی بهمعنای واقعی گلهمندند. ایجاد سازوکار نادرست برای تنظیم یک بازار کاذب و دور از شرایط رقابت مهمترین عامل تهدیدکننده مطبوعات مستقل به حساب میآید.
بخشهای دولتی بهعنوان توانمندترین سفارشدهنده آگهیهای مطبوعاتی هر چند باید سفارش انتشار آگهیهایشان را میان تمامی مطبوعات توزیع کنند اما تجربه سالهای گذشته گردانندگان مطبوعات مستقل نشان میدهد که توزیع آگهی تنها میان چند نشریه دولتی یا وابسته به دولت انجام میشود و این امر با بخشنامهای که آگهیهای دولتی را فقط مختص به یک روزنامه اعلام کرد تشدید شد.
این مسئله سبب نارضایتی مدیران سایر مطبوعات شدهاست، چرا که گردانندگان مطبوعات مستقل معتقدند که با توجه به گردش بالای مالی آگهی در بخشهای دولتی، شایسته است تا سهمی نیز از این بازار پررونق نصیب نشریات مستقل شود و از آنجا که مهمترین منبع درآمد نشریات در جذب آگهی است برخورد با روش گزینشی از سوی مسئولان دولتی سببشده تا شاهراه حیاتی این دسته از روزنامهها و مجلات مسدود شود.
نشریات دولتی اما در بازار کنونی با تکیه بر اعتبارات دولتی با دغدغههای مالی روبهرو نیستند و دستاندرکاران آنها بیدغدغه سود و زیان خواهند توانست طرحهایی را برای رشد و توسعه نیز دنبال کنند.
بازار خرید
دیگر راه پیش روی مطبوعات برای به حرکت درآوردن چرخه مالی و کسب درآمد، تکیه بر بازار فروش است. هر نشریهای بسته به مخاطبی که دارد تیراژش را تعیین میکند و با تأکید بر مخاطبانی که از جمله خریداران نشریه هستند ساز و کارهای مالی را سروسامان میدهد، اما در این بازار هم قدرتمندترین مشتریان؛ شرکتها، نهادها و مؤسسات دولتی هستند که معمولا با انعقاد قراردادهای خرید، اطمینان خاطر از فروش بخشی از تیراژ را فراهم میکنند.
یکی از پرقدرتترین این مشتریان معمولا شرکتهای مسافربری هوایی، شبکه راهآهن ریلی و دیگر شرکتهای حملونقل مسافرند که بیشترین سفارش خرید را در بازار دارند.هر یک از نشریات اگر بتوانند با یکی از سازمانها قرارداد قابلتوجهی منعقد کنند، خواهند توانست از بابت برگشت بخشی از هزینهها مطمئن باشند.
تنوع در خرید نشریات برای مسافران خطوط هوایی یا ریلی یکی از سیاستهایی است که باید برای رعایت تنوع سلیقه مسافران از سوی شرکتهای مسافربری در نظر گرفته شود؛ این در حالی است که سیاستگذاران شرکتهای مسافربری براساس دستوراتی نانوشته مدتی است که تنها به خرید برخی نشریات اقدام میکنند و قراردادهایشان را با دیگر نشریات که عموما از دسته نشریات مستقل هستند ادامه نمیدهند؛ به این ترتیب نشریات مستقل از دو سوی ماجرا آسیب میبینند.
صاحب یکی از شرکتهای توزیع مطبوعات، در این باره میگوید: مشکلات بازار مطبوعات همواره با فشار بر مطبوعات مستقل خودنمایی میکند. در حال حاضر این دسته از مطبوعات برای ورود به بازار با مشکل دورماندن از فهرست خریداران بالقوه که عموما وابسته به دولتند روبهرو هستند.
او معتقد است که برخورد سلیقهای در بازار مطبوعات سبب خواهد شد تا بسیاری از مطبوعات مستقل به تعطیلی کشیده شوند و در واقع اقتصاد مطبوعات در کشور به شکلی کاملا نامتعادلانه سبب حذف بسیاری از دستاندرکاران فعال عرصه مطبوعات خواهد شد.
به گفته وی، مطبوعات مستقل مدتهاست که برای ادامه بقا نیازمند ایجاد بازار واقعی هستند تا در عرصه رقابت بتوانند سهمی از بازار را به دست آورند اما شرایطی که این روزها در بازار مطبوعات حاکم است امکان ایجاد این بازار را نمیدهد و بهزودی باید منتظر خاموش شدن چراغ تکتک تحریریههای مطبوعات مستقل باشیم.