براساس بررسی‌های سازمان منحل شده مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، حدود 25 نهاد رسمی در اداره امور شهرهای ایران دخالت دارند و شهرداری فقط یکی از این 25 نهاد است. حتی در ایران بر خلاف رویه جهانی، گاهی اختیارات و حیطه عمل شهرداری‌ها کاهش هم می‌یابد و دولت با ایجاد سازمان‌ها و نهادهای جدید مستقل از شهرداری‌ها، بخشی از وظایف منفک شده از آنها را برعهده سازمان‌های تازه تاسیس می‌گذارد. این روند علاوه بر کوچک و ضعیف کردن شهرداری‌ها ، سهم شهرداری‌ها در مدیریت شهری را نیز کاهش داده و موجب شده است تا امروز شهرداری‌های کشور صرفا فعالیت‌هایی انجام دهند که یا سایر سازمان‌ها حاضر به انجام آن نیستند یا به‌دلیل نبود امکانات و توانایی‌های لازم، در عمل این وظایف بدون متولی مانده و فراموش شده است.
«حقیقت امر این است که چالش‌هایی که امروزه کلانشهرها و سایر شهرهای کشور با آنها روبه‌رو هستند از جمله آلودگی زیست‌محیطی، تحقق شهر الکترونیک و ترافیک و حمل‌ونقل عمومی، جز با تحقق مدیریت واحد شهری امکان‌پذیر نیست.»
این را حسین فدایی، سخنگوی شورای‌عالی استان‌ها می‌گوید و اضافه می‌کند: «مدیریت واحد شهری، زمینه مشارکت مردم را در همه امور شهری و ارتباط مردم با مدیران شهری فراهم می‌کند؛ در حالی که در اذهان عمومی، شهرداری‌ها فقط متولی امور بر جای مانده‌ای هستند که دیگر دستگاه‌ها حاضر به انجام آن نیستند.»
تضعیف شدید توان اجرایی شهرداری‌ها در طول سال‌ها موجب شده است تا این سازمان‌ها در انجام حداقل وظیفه خود دچار مشکل شوند و برای تقبل وظایف به ظاهر جدید با تردید مواجه باشند. اما با وجود مشکلات و البته برخی تردیدها در زمینه توان شهرداری‌ها برای پذیرش وظایف بیشتر، دست‌اندرکاران مدیریت شهری معتقدند که شهرداری‌های امروز ایران کمترین شباهت را به مفهوم واقعی آن دارد چرا که نه تنها حق نظارت و اختیار اعمال مدیریت کافی در امور شهری وجود ندارد، حتی برخی از فضاهای شهری نیز زیرنظر شهرداری‌ها نیست. بنابراین نمی‌توان از آنها انتظار اداره امور شهر را داشت. به همین دلیل محمدباقر قالیباف، شهردار تهران، می‌گوید: «کشور ما جزو معدود کشورهایی است که در زمینه تمرکززدایی در نظام اداری و سیاسی چندان موفق عمل نکرده و دولت از جزئی‌ترین تا کلی‌ترین امور را خود دنبال می‌کند و به تنهایی پیگیر همه امور است.»
مرتضی طلایی، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران نیز خاطرنشان‌می کند: «اکنون مجلس یک وظیفه تاریخی و رسالت سنگین در زمینه شکل‌گیری مدیریت یکپارچه شهری در برنامه پنجم توسعه بر عهده دارد تا نه تنها تمامی ضعف‌های چهار برنامه قبلی را جبران کند، بلکه بتواند چشم‌انداز روشنی برای شکل‌گیری مدیریت واحد شهری و یکپارچه با هدف افزایش مشارکت مردم در نظام ترسیم کند.»به نظر می‌رسد هدف نهایی و اصلی از طرح واگذاری برخی تصدی‌های دولتی به شهرداری‌ها در برنامه‌های سوم و چهارم توسعه کشور، صرف‌نظر از کوچک‌سازی بدنه دولت، زمینه‌سازی برای حرکت به سوی مدیریت شهری یکپارچه باشد، اما تاخیر در اجرای این طرح مهم با توجه به آثار مطلوب و مؤثری که در افزایش کارایی و خدمت‌رسانی شهرداری‌ها دارد، مبهم و سؤال‌برانگیز می‌نماید.
سیدمحمد پژمان، شهردار مشهد، با ابراز نگرانی از اوضاع نابسامان مدیریت شهری تصریح می‌کند: «۷۰ درصد جمعیت کشور در شهرها ساکنند و بیشترین فعالیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نیز در آنها انجام می‌شود و از این‌رو می‌توان گفت که اکنون شهرها به‌ویژه کلانشهرها نقاط آسیب‌پذیر کشورند.»
وی می‌افزاید: «در هیچ نقطه از دنیا ،چند مرکز مدیریت شهری در یک شهر وجود ندارد؛برای این‌که باعث موازی‌کاری می‌شود. تجربه نشان داده است که متولیان چندگانه امور شهری نه تنها با یکدیگر تعامل ندارند بلکه در کار یکدیگر هم دخالت می‌کنند.»
با توجه به وضع کنونی شهرها و مشکلاتی که شهرداری‌ها با آنها مواجهند، دست‌اندرکاران مدیریت شهری تنها راه برون‌رفت از مشکلات شهری به‌ویژه در کلانشهرهای کشور را اجرای مدیریت واحد شهری با بهره‌گیری از تجارب موفق سایر کشورها می‌دانند.شهردار تهران با بیان این‌که تحقق طرح مدیریت واحد شهری با وجود پیش‌بینی در برنامه‌های سوم و چهارم توسعه به دلایل مختلف مورد بی‌توجهی دولت‌ها قرار گرفته است، اضافه می‌کند: «به نظر می‌رسد امیدبستن به نقش‌آفرینی دولت‌ها در تحقق مدیریت واحد شهری به نتیجه نخواهد رسید و از این‌رو باید تمامی تلاش‌ها به تحقق تفکیک وظایف ملی و محلی معطوف شود، زیرا با وجود این‌که مدیریت واحد شهری در برنامه پنجم توسعه نیز پیش‌بینی شده است به‌نظر می‌رسد گرفتار همان سرنوشتی شود که در برنامه‌های سوم و چهارم گرفتار آن شد.»
سخنگوی شورای‌عالی استان‌ها نیز درباره پیامدهای منفی تاخیر چند ساله در تحقق مدیریت یکپارچه شهری خاطرنشان می‌کند: «شورای عالی اداری و سازمان مدیریت در سال 82 تصویب کرد که چند وظیفه به‌صورت پایلوت به شهرداری‌ها واگذار شود ولی این تاکنون محقق نشده است که اجرا نشدن آن برای ما جای سؤال دارد. بنابراین توقع ما این است که در برنامه 5 ساله پنجم که اکنون در مجلس در دست بررسی است، موضوع مدیریت واحد شهری دیده شود و اینگونه نباشد که شاهد دور باطلی باشیم و تصدی‌های دولتی دوباره به دولت سپرده شود.»
