اوایل اکتبر، دریاسالار جیمز جی استاوریدیس، فرمانده ارشد ناتو در اروپا، گفت که گرم شدن زمین و رقابت بر سر منابع در قطب شمال ممکن است به درگیری منتهی شود چون به گفته او، این منطقه که تا به حال پوشیده از یخ بوده استعداد تغییر توازن ژئوپلیتیک را دارد.
دریادار کریستوفر کلوین، فرمانده گارد ساحلی آلاسکا، در اظهاراتی مشابه اعلام کرد که فعالیت‌های کشتیرانی روسیه در اقیانوس منجمد شمالی، ایالات متحده را به‌شدت نگران کرده است. او خواستار استقرار تجهیزات نظامی بیشتر در این منطقه شد. دریادار کلوین که سوار بر یک هواپیمای 130-C بر فراز اقیانوس منجمد شمالی پرواز می‌کرد به خبرنگار آسوشیتد‌پرس گفت: ما باید در این منطقه حضور داشته باشیم تا در آینده از حقوقمان، حق مالکیت و افزایش محدوده فلات قاره دفاع کنیم.
این اظهارات مطابق با سیاست آمریکا در دستورالعمل امنیت ملی این کشور است که جورج دبلیو بوش آن را در ژانویه سال2009 امضا کرد. این دستورالعمل خواستار «استقرار سامانه‌های دریایی و هوایی برای کمک به حمل‌ونقل دریایی، بازدارندگی راهبردی، حضور در دریا و تأمین امنیت دریایی» است. آمریکا که کشتی‌ها و هواپیماهای نظامی و غیرنظامی‌اش در همه جای دنیا جولان می‌دهند از این طریق می‌خواهد سرتاسر قطب شمال را هم به جولانگاه خود تبدیل کند که از آن جمله مسیر دریای شمال در امتداد سواحل روسیه است؛ مسیری که روسیه آن را آبراه ملی خود می‌داند.
روسیه هدف اصلی راهبرد توسعه طلبانه آمریکاست. 2ماه پیش، نخستین نفتکش روسی از طریق مسیر دریای شمال از اروپا به آسیا رفت. روسیه قصد دارد در سال آینده کشتی‌های بیشتری را از این مسیر گسیل دارد.
بخش زمین‌شناسی ایالات متحده معتقد است یک چهارم ذخایر کشف نشده نفت و گاز دنیا در قطب شمال نهفته است که البته 60درصد این ذخایر در حریم روسی این منطقه قرار دارد.
واشنگتن همچنین تلاش مسکو برای گسترش منطقه ویژه اقتصادی خود را در اقیانوس منجمد شمالی مورد انتقاد قرار می‌دهد. طبق معاهده دریاها که در سال1982 در سازمان ملل به تصویب رسید حریم دریایی کشورهایی که به دریا و اقیانوس راه دارند 200مایل دریایی (هر مایل دریایی 1852 متر) است.
اگر کشوری بتواند ثابت کند بستر دریا ادامه فلات قاره‌‌اش است 150مایل دیگر به این حریم افزوده می‌شود. روسیه نخستین کشوری بود که در سال2001 تقاضای این اضافه حریم را کرد اما کمیسیون تعیین محدوده فلات قاره در سازمان ملل برای اثبات این ادعا از روسیه درخواست کرد مدارک علمی بیشتری ارائه دهد. مسکو اعلام کرد در سال2013 درخواستی جدید ارائه می‌دهد و البته کشورهای ساحلی دیگر هم مثل روسیه قصد دارند حریم بیشتری تقاضا کنند.
اما ایالات متحده معاهده دریایی سازمان ملل را امضا نکرده است چون بسیاری از نمایندگان مجلس این کشور می‌ترسند جولانگاه جهانی کشتیرانی آمریکا محدود شود.
با وجود پایان یافتن جنگ سرد و احتمال بروز مناقشه در قطب شمال، اخیرا 5 کشور ساحلی اقیانوس منجمد شمالی یعنی روسیه، ایالات متحده، کانادا، نروژ و دانمارک (به خاطر آنکه گرینلند را در اختیار دارد) برای تصاحب سهمیه بیشتر در این منطقه سرشار از انرژی به تقلای مضاعف پرداخته‌اند. این تکاپو از آن جهت است که یخ‌های در حال ذوب دسترسی به منابع این منطقه را آسان‌تر می‌سازد و امکان کشتیرانی را در تمام سال فراهم می‌آورد.
ایالات متحده و کانادا موافقت کرده‌اند موقتا اختلافات خود را بر سر حقوق کشتیرانی در سواحل کانادا کنار بگذارند تا در کنار هم در برابر روسیه بایستند.
سال گذشته، ناتو برای نخستین بار و به‌طور رسمی خواهان ایفای نقش در قطب شمال شد. دبیر کل این سازمان، جاپ هوپ شفر، از کشورهای عضو خواست اختلافات خود را داخل ناتو حل کنند تا این سازمان بتواند حضور نظامی را در این منطقه در دستور کار قرار دهد.
او در یکی از نشست‌های ناتو که در ژانویه 2009 در ریکیاویک، پایتخت ایسلند، برگزار شد اعلام کرد: بی‌تردید قطب شمال برای ناتو دارای اهمیت راهبردی است.
ناتو از آن زمان چند مانور مهم در قطب شمال برگزار کرده است. ماه مارس امسال، 14000 نظامی ناتو در نروژ در مانوری به نام «واکنش سرد 2010» شرکت کردند. این مانور براساس افسانه‌ای کاملا تحریک‌آمیز طراحی شده بود؛ نیروهای ائتلاف به کمک کشوری کوچک و دمکراتیک به نام میدلند می‌روند که کشوری بزرگ و غیردمکراتیک به نام نردلند [منظور روسیه است] که به منابع آن چشم طمع دارد را شکست دهند.
کانادا در ماه آگوست بزرگ‌ترین تمرین نظامی خود را در قطب شمال با نام عملیات نانوک 2010 برگزار کرد که ایالات متحده و دانمارک برای نخستین بار در آن شرکت کردند.
روسیه مخالفت قاطع خود را با این اقدامات خصمانه اعلام کرد. دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور روسیه، گفت: قطب شمال بدون ناتو هیچ مشکلی نخواهد داشت. او در ماه سپتامبر گفت: «روسیه از نزدیک این فعالیت‌ها را زیر نظر می‌گیرد. قطب شمال بدون حضور ناتو به نحو احسن اداره خواهد شد.» رسانه‌های غربی حضور ناتو را در این منطقه واکنشی به ستیزه‌جویی روسیه می‌دانند. بنا به گفته این رسانه‌ها روسیه با استفاده از ناوها و بمب افکن‌های دور برد خود گشت‌زنی در اقیانوس منجمد شمالی را از سر گرفته و 3سال پیش پرچم خود را در بستر قطب شمال نصب کرده است.
اما این رسانه‌ها به کل فراموش کرده‌اند که ناوگان و نیروی هوایی آمریکا از زمان اتمام جنگ سرد حتی یک روز هم
گشت زنی در این منطقه را متوقف نکرده است. از طرف دیگر، روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی حضور خود را در این منطقه به‌نحوی چشمگیر کاهش داده است. این کشور قسمت اعظم ناوگان شمالی خود را از منطقه خارج کرد، حفاظت هوایی را از سواحل خود در اقیانوس منجمد شمالی متوقف نمود و دیگر زیربناهای نظامی‌اش را در این منطقه به حال خود رها کرد.
قطب شمال ارزش راهبردی بسیار بالایی برای روسیه دارد. پایگاه زیردریایی‌های هسته‌ای این کشور در شبه جزیره کولا واقع در سواحل منطقه مورد مناقشه قرار دارد. وسعت سرزمینی روسیه در آن سوی مدار قطب تقریبا به اندازه هند است؛ حدودا 3/1 میلیون کیلومتر مربع. این قسمت تأمین‌کننده 80درصد از گاز و 60درصد از نفت روسیه است، همچنین ذخایر فلزهای کمیاب و گرانبها در این سرزمین قرار دارد. تا سال2030، از فلات قاره روسیه در اقیانوس منجمد شمالی که 4میلیون کیلومتر مربع وسعت دارد،30میلیون تن نفت و 130میلیارد متر مکعب گاز استحصال خواهد شد. اگر درخواست روسیه مبنی بر تملک یک منطقه ویژه اقتصادی با وسعت 350 مایل دریایی مورد موافقت قرار بگیرد این کشور 1/2 میلیون کیلومتر مربع دیگر به سرزمین‌های خود خواهد افزود.
سایت هندو
