باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا در پایان نخستین روز از نشست سران ناتو با اعلام خبر موافقت اعضای این سازمان با گسترش سپر دفاع موشکی گفت: برای نخستین بار همه ما برای در اختیار داشتن یک سپر دفاع موشکی که توانایی تحتپوشش قرار دادن همه اعضای ناتو را داشته باشد به توافق رسیدیم.
روز گذشته در دومین روز اجلاس ناتو اعضای این سازمان بهطور رسمی پیشنهاد مشارکت روسیه در طرح سامانه سپر دفاع موشکی اروپا را به دیمیتری مدودف، رئیسجمهوری این کشور ارائه کردند؛مسئلهای که درصورت میسر شدن، نزدیکترین همکاری دو طرف پس از دوران جنگ سرد به حساب میآید.
آندرس فوگ راسموسن، دبیر کل ناتو اعلام کرد که رئیسجمهوری روسیه پیشنهاد این سازمان برای آغاز مذاکرات رسمی درباره نحوه مشارکت این کشور در سپر دفاع موشکی اروپا را قبول کرده است. برای نخستین بار پس از جنگ روسیه با گرجستان در سال ۲۰۰۸ است که رئیسجمهوری روسیه در اجلاس ناتو حاضر میشود. ناتو تلاش دارد با بهبود مناسبات خود با روسیه، به مخالفتهای چندساله کرملین با استقرار سپر دفاع موشکی در اروپا پایان دهد.
راسموسن همچنین با اشاره به کاهش بودجه نظامی کشورهای اروپایی هشدار داد که این مسئله بهتدریج قاره اروپا را از نظر نظامی به «ببری کاغذی» تبدیل خواهد کرد.این در حالی است که پیش از این طرح استقرار بخشهایی از سامانه دفاع موشکی آمریکا در لهستان و جمهوری چک خشم مقامهای روسیه را بهدنبال داشت و باراک اوباما در نوامبر سال 2009 مجبور شد سرانجام تغییر طرح آمریکا در این رابطه برای تامین نظر مقامهای مسکو را اعلام کند.
این در حالی است که مقامهای آمریکایی در اجلاس ناتو در تلاش بودند با ذکر نام برخی کشورها استقرار این سامانه را با تهدیدهای موجود از سوی آنها مرتبط کنند؛مسئلهای که با مخالفت شدید چند کشور اروپایی، ترکیه و روسیه مواجه شد و بحثهای مفصلی را بهدنبال داشت. عبدالله گل، رئیسجمهوری ترکیه در آستانه نشست ناتو تاکید کرد: ترکیه نمیتواند به پروژهای بپیوندد که کشوری خاص را مورد هدف قرار داده است. این پروژه باید تمام اعضای ناتو را بدون استثنا مورد پوشش قرار دهد.
مقامهای ترکیه در اجلاس ناتو با اشاره به اینکه در این طرح نباید نام هیچ کشوری بهعنوان تهدید ذکر شود در مقابل پافشاری دیپلماتهای آمریکا تاکید کردند درصورتی که نام کشوری در بیانیه نهایی بهعنوان یک تهدید تلقی شود از امضای آن خودداری خواهند کرد.
ترکیه قرار است میزبان بخشی از سامانه دفاع موشکی ناتو باشد و به همین خاطر همکاری این کشور نقشی حساس در این رابطه پیدا کرده است. سرانجام اعضای ناتو شرط ترکیه را پذیرفتند و به این ترتیب نامی از کشوری برده نشد.
این در حالی است که آینده حضور نظامی ناتو در افغانستان، یکی از مهمترین محورهای مورد بحث در اجلاس لیسبون بهحساب میآید.
رهبران 28 کشور عضو ناتو روز گذشته توافق کردند که اعطای مسئولیت امنیتی به نیروهای افغان از سال آینده بهتدریج شروع شود. حامد کرزی، رئیسجمهوری افغانستان روز گذشته را به گفتوگو با سران کشورهای عضو ناتو پرداخت تا بتواند طرح خود را برای خروج کامل نیروهای خارجی تا پایان سال 2014 از این کشور به نتیجه برساند.
وی در سخنرانی روز گذشته خود در اجلاس ناتو از اعضای این سازمان خواست که تا سال ۲۰۱۴، مسئولیت تامین امنیت در این کشور را بهخود افغانها بسپارند. مقامهای آمریکایی از جمله باراک اوباما هر چند این هدف را قابل تحقق خواندند اما تاکید کردندکه نمیتوان از هماکنون خروج نیروهای خارجی از افغانستان در سال ۲۰۱۴ را قطعی تلقی کرد.
جف مورل، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا(پنتاگون) روز جمعه اعلام کرد که تعیین این تاریخ بیشتر جنبه امیدوارانه دارد و نمیتواند قطعی تلقی شود. دبیرکل ناتو هم روز گذشته اعلام کرد که هدف نهایی، سپردن مسئولیت به دولت افغانستان است اما تعهد ناتو به این کشور همچنان ادامه دارد.
دبیر کل ناتو گفت: دشمنان افغانستان فکر میکنند میتوانند منتظر خروج ما بمانند اما ما تا زمانی که لازم باشد برای پایان کارمان در این کشور خواهیم ماند. این مسائل نشان میدهد که با وجود تعیین سال 2014 بهعنوان زمان خروج از افغانستان آمریکا و ناتو در تلاش هستند حضور نظامی خود را در این کشور پس از این تاریخ حفظ کنند.