گویا ذائقه مصرفکننده دیگر به طعم چای اسانس زده شده عادت کرده و هیچ محصول دیگری را حتی از مرغوبترینها، بدون اسانس نمیپذیرد. مواد خوشعطر و بویی که استفاده از آن در چای تولید داخل و محصولات وارداتی به علت غیر بهداشتی بودن ممنوع شده تنها رمز موفقیتی است که برندهای قاچاق در سالهای گذشته از آن بهره بردهاند.
اکنون که افزایش قیمت در بازار چای قاچاق دامنه وسیعی پیدا کرده، بازار این محصولات همچنان رونق خود را دارد و مردم تمایل خود را به خرید آنها با وجود رقبای ارزانتر ایرانی و خارجی بدون اسانس، از دست ندادهاند. ناظران و بازرسان هم ماموریت دارند به قیمت کالاهای هویت دار رسیدگی کنند و اصولا کالای بیهویت قاچاق در رئوس برنامههای کاری آنها نمیگنجد. به این ترتیب چای قاچاق با قیمتهای دلخواه عرضه میشود، بازرسان به قیمت سایر اقلام ماهیت دار رسیدگی میکنند و مردم هم چای پر عطر قاچاق را به هر قیمتی میخرند. در این شرایط که فروشندگان و ماموران راضی هستند فقط نارضایتی در چهره تولیدکنندگان و واردکنندگان رسمی چای دیده میشود و البته از اخم نقش بسته بر صورت مصرفکننده که روز به روز قدرت خریدش کاهش مییابد نیز نمیتوان چشم پوشی کرد.
مرور آنچه در بازار گذشت
ساز هدفمندی یارانهها در طول یک ماه گذشته با آهنگ گرانی کوک شد و هر صدایی که شنیده شد نوای نه چندان خوش نوسان قیمتها بود. گرچه دولتمردان مقابله با تغییرات قیمتی را در صدر امور خود قرار دادند و ابلاغیهها و اخطارها داده شد تا نرخها از حرکت صعودی باز ایستد اما دلایل رنگارنگی که برای افزایش قیمتها عنوان شد، سطور ابلاغیهها را بیرنگ کرد. بیاثر بودن اخطارها بیش از همه در بازار مواد غذایی دیده میشود. وقتی رشد قیمتهای جهانی بهعنوان دلیل افزایش نرخهای داخلی عنوان میشود، دیگر کاری از دست اولتیماتومها بر نخواهد آمد.
اغلب اقلام غذایی گران شده در طول ماه گذشته چنین دلیلی را یدک کشیدند و بر همین اساس نیز تهدید به مقابله با افزایش قیمتها در این بازار کارساز نیفتاد. در بین اقلام غذایی، برخی با تغییرات بسیار زیاد سر و صدای زیادی برپا کرد و رسانهها نوشتند و مسئولان دلیل آوردند ولی مردم در نهایت مجبور شدند اقلام را با افزایش قیمت خریداری کنند. قیمتها هرچند در یک هفته گذشته افزایش مجدد نیافت اما بالارفتن بهای مواد غذایی، پایین آمدنی بهدنبال نداشت.
برخی از کالاها نیز چنان به آهستگی پلههای صعود را پیمود که کمتر کسی به آن توجه نشان داد. جداول آماری بانک مرکزی را که مرور کنیم شاید رقم 2/0درصد یا یک درصد افزایش قیمت چای رقم درخور توجهی نباشد ولی وقتی به روندی که قیمت این محصول در یکی دو ماه گذشته طی کرده توجه میکنیم آنوقت متوجه میشویم که چه آرام قیمتها 11 تا 40درصد رشد را تجربه کرده است. البته داستان چای کمی با سایر محصولات متفاوت است. از آنجا که بیشتر مصرف مردم را چای قاچاق تشکیل میدهد، نه مسئولان بر قیمت آن توان اثرگذاری دارند و نه جداول بانک مرکزی از رشدی که قیمت این نوشیدنی داشته خبر میدهد. قیمتهای اعلام شده مربوط به کالاهایی است که یا در داخل تولید شده یا از مبادی رسمی وارد کشور میشود و اساسا کالای قاچاق دارای هویت نیست که قیمت آن هم رسمیت داشته باشد. با این وجود همه به این واقعیت آگاهیم که حتی اگر در آمارها نیز بیان نشود بیش از 70درصد از مصرف کشور توسط چای بستهبندی شده قاچاق تأمین میشود بنابراین قیمت آن هم اهمیت خواهد داشت.
یک بام و دو هوا
در یک ماه و نیم گذشته انواع چای قاچاق در بسته بندیهای 550 گرمی، 400 تا 800تومان افزایش قیمت داشته است؛ چای دو غزال که معمولا هر بسته 5200تومان به فروش میرسید اکنون به 5800تومان بالغ میشود. قیمت چای احمد نیز به 5500 تومان رسیده است. چای مریم، محمود و الکوزی هم هر کدام با 300، 500 و 200 تومان افزایش قیمت مواجه بودهاند. چای کله مورچه با رکوردی چشمگیر از مرز کیلویی 12هزار تومان عبور کرد در حالی که پیش از این 8500تومان فروخته میشد.