انتخابات سالجاری پارلمان مصر از آن رو اهمیت دو چندان مییابد که تنها چند ماه پس از برگزاری آن، انتخابات ریاستجمهوری برگزار خواهد شد و بیتردید رویاروییها و تقابلهای درون حزبی در حزب حاکم مصر به رهبری حسنیمبارک رئیسجمهور این کشور، در روند این انتخابات و در نتیجه تعیین کاندیدای حزب حاکم تأثیرگذار خواهد بود.
اما فارغ از تمامی این تحلیل و تفسیرها، این انتخابات مانند انتخابات گذشته که در نوامبر2005 برگزار شد، شاهد مشارکت برخی احزاب و تحریم شدن از سوی احزابی دیگر است. حزب ملی دمکراتیک حاکم در مصر به رهبری حسنی مبارک در صدر شرکتکنندگان در انتخابات است.
این حزب 770کاندیدا از جمله 64 زن را در 222حوزه انتخابیه راهی رقابتهای انتخاباتی کرده است. اما شاخصترین گروه سیاسی در مصر پس از حزب حاکم که در صدر مخالفان دولت قرار میگیرد، جماعت اخوانالمسلمین است. اخوانالمسلمین کاندیداهای خود را تحت لوای کاندیداهای مستقل به پارلمان میفرستد و از همین روست که طی روزهای اخیر، حزب حاکم با تقدیم شکایتی به دادستان، خواستار اخراج اینگونه کاندیداها از روند رقابتهای انتخاباتی شد.
با این تفاصیل، جماعت اخوانالمسلمین در انتخابات سال 2005، توانست88 کرسی را به دست آورد و از این رو، مانع سیطره حزب حاکم بر پارلمان شد و حزب حاکم تنها از رهگذر ائتلاف با نمایندگان مستقل و جذب آنان به سوی خود، توانست اکثریت پارلمان را به دست گیرد.
اما از نظر دولتیها، دومین حزب پس از حزب حاکم، حزبالوفد است. این نوع نگرش از آن روست که از نگاه حزب حاکم، اخوانالمسلمین موجودیت سیاسی ندارد. این حزب هرچند مورد حمایت سرمایهداران و قبطیهای مسیحی است اما بهنظر میرسد این اقشار امروز تمایل بیشتری به حزب حاکم نشان میدهند.
الوفد میکوشد تا در انتخابات جاری مصر خود را بهعنوان گزینه سوم رأی دهندگانی معرفی کند که بهدنبال جایگزینی برای حزب حاکم و اخوانالمسلمین هستند. این حزب هم اکنون، 6عضو در پارلمان دارد. حزبالغد به رهبری ایمن نور - از اعضای جدا شده حزب الوفد - در سال 2004 شکل گرفت.
ایمن نور در سپتامبر 2005 برجستهترین رقیب حسنیمبارک در انتخابات ریاستجمهوری بود و توانست بیش از 7درصد آرا را به دست آورد. این حزب هم اکنون 2نماینده در پارلمان دارد اما انتخابات امسال را تحریم کرده است. اما پارلمان مصر مرکب از 518 نماینده است که 444نفر از آنان از رهگذر رقابتهای انتخاباتی تعیین میشوند. سهم زنان از این تعداد، 64 کرسی است.
10 نماینده نیز به انتخاب رئیسجمهور به مجلس راهمییابند. در حال حاضر، حزب ملی دمکراتیک حاکم 311کرسی را در پارلمان در اختیار دارد و حزب تجمع میهنی وحدت ترقی خواه نیز بهعنوان بخش دیگری از این جمعیت تنها 2 کرسی دارد. نمایندگان مستقل 112کرسی دارند و 12 کرسی خالی مانده است. جمع این کرسیها با احتساب 10نماینده تعیین شده از سوی رئیسجمهور، 454 کرسی است.
مشارکت مخالفان دولت در انتخابات و تحریم آن از سوی بخش دیگری از مخالفان دولت، دقیقا همان چیزی است که نظام حاکم بهدنبال آن است؛ چرا که مخالفان به آن اندازه در انتخابات شرکت میکنند که وجههای انتخاباتی به این انتخابات بدهند و بخش دیگر که آن را تحریم میکنند، درواقع با این اقدام، فشار افزوده مخالفان بر دولت که در انتخابات پیشین بار سنگینی بر دوش نظام حاکم به شمار میرفت را کاهش میدهد.
همین مشارکت مخالفان و درعین حال تحریم آنها، هرگونه فرصت احتمالی فراروی آن را از بین برده است. اما بازداشتها و اقدامهای امنیتی اخیر دولت در برخی از استانها و درگیریهای پلیس با برخی از هواداران احزاب مخالف گویای این مسئله است که تنها سلاح نظام حاکم در مقابله با احزاب مخالف، پلیس است. اما نقاط ضعف مخالفان دولت چندین نمود دارد. موضع محمد البرادعی که انتخابات پارلمانی را مناسبتی برای گمنامشدن تلقی کرده یکی از این نمودهاست.
این موضع البرادعی در واقع عقب نشینی از موضع سنتی و همیشگی مخالفان بوده که معتقد بودند انتخابات حداقل کورسویی برای برقراری ارتباط با مردم است. در این بین، حزب حاکم بر آن است که خود، تنها حزب برخوردار از اندیشه لازم برای تحقق رشد و توسعه در مصر است؛ زیرا تنها جایگزین، جریانی است که مصر را از بازار آزاد، تسامح دینی و پیشرفت اجتماعی به سوی اصولگرایی سوق خواهد داد.
این موضع که به صورت ضمنی اشاره به اخوانالمسلمین دارد، به صورتی کاملا آشکار، بیانگر موضع مستبدانه حزب حاکم است که همین اجازه مشارکت فعالانه این جریان در انتخابات را هم نمیدهد. برخی ناظران معتقدند که نتایج انتخابات از هم اکنون مشخص است؛ حزب حاکم 75 تا 85درصد از آرا را به دست خواهد آورد و در این میان، حزب الوفد مرتبه دوم را با کسب 15 تا 35کرسی به دست خواهد آورد و سپس حزب تجمع و حزب ناصری و اخوانالمسلمین با 5 تا 15کرسی هر کدام در جایگاههای بعدی قرار خواهند گرفت و مستقلها کرسیهای دیگر را به دست خواهند آورد.