چشم میدوزد به صفحه 17 کتاب فارسیاش که قفسههای کتابخانه مدرسه را به تصویر کشیده است؛ کتابهای آبی، سبز، زرد و... . درس «کتابهای مرجع» فارسی پنجم را چندین بار خوانده است و همه را از بر دارد. چقدر دلش میخواهد عضو کتابخانه شود و کارت عضویت داشته باشد، کتاب امانت بگیرد و بخواند و دنیا را از دریچه جدیدی بشناسد. دلش میخواهد روی صندلی مدرسه و پشت نیمکت بنشیند و چشم بدوزد به تخته سیاه .برایش چندان مهم نیست اگر کلاس شان سرد باشد، زیرا با سرما در عمق رگهایش در کوره راههای کوهستانی زندگی کرده است. کافی است فقط کلاسی باشد با دیوار و سقف؛ جایی که به او تعلق داشته باشد؛ همین!
کتاب را ورق میزند. در صفحهای میبیند دختری پشت میز نشسته است و با رایانه کار میکند. چقدر خیالانگیز است جای این دختر بودن. لمس دکمههای رایانه حتما کاری سحرانگیز است. راست است که با رایانه و اینترنت میتوان به همه دنیا دسترسی پیدا کرد؟ پشت این کوهها زندگی چه رنگی دارد؟ چشمهایش را میبندد و تصور میکند، اما صدای زنگولة بزغاله، دانشآموز عشایری را از رویاهایش بیرون میآورد. باد سردی از لای چادر به درون میوزد، بزغاله کوچکی سرش را داخل میکند، معلم، حیوان را بیرون میراند و دانشآموز عشایری رویاهایش را همچنان ورق میزند و مرور میکند.
با اینکه سالهاست برای جمعآوری مدارس «کپری» تلاش میشود، هنوز بسیاری از دانشآموزان عشایر زیر چادر و بدون امکان اولیه در حال تحصیل هستند.
مدیر آموزش و پرورش عشایری استان لرستان در این باره میگوید: «اکنون 5739 دانشآموز عشایری در قالب 360 مدرسه ابتدایی، 12 مدرسه راهنمایی و 7 مدرسه شبانهروزی مشغول به تحصیل هستند که از این میان، دانشآموزان 27 درصد مدارس یعنی 145 مدرسه زیر چادر تحصیل میکنند.»
عسگر بازگیر توضیح میدهد: «این دانشآموزان ناچارند با خانوادههای خود کوچ کنند که در مدت کوچ، معلم نیز با دانشآموزان همراه میشود. تنها کوچ بهاره یک تا 2 ماه طول میکشد. بنابراین میتوان در زمان کوچ پاییزی که طولانیتر است دانشآموزان را اسکان داد.»
وی ادامه میدهد: «دانشآموزان عشایری به 3 دسته ثابت، نیمکوچنده و دانشآموزانی که از استان خارج میشوند و به استانهای خوزستان و ایلام کوچ میکنند، تقسیم میشوند. اکنون 42 مدرسه آموزش و پرورش عشایری در منطقه پاپی متمرکز هستند که بهدلیل صعبالعبوربودن منطقه امکان نصب کانکس در آنها وجود ندارد؛ البته میتوانیم با ساخت کلاسهای پیش ساخته در قطعات کوچک، این مشکل را حل کنیم.»
تامین کانکس چرخدار از دیگر راهکارهایی است که بازگیر برای اسکان این دسته از دانشآموزان پیشنهاد میدهد. او میافزاید: «کانکسهای چرخدار را میتوان به کمک بالگرد به مناطق کوچ پاییزی انتقال داد. به این ترتیب هم دانشآموزان در محیط محصور و مناسب درس میخوانند و هم میتوان تجهیزات آموزشی در اختیار آنان قرار داد.»
به گفته این مقام مسئول، قیمت هر کانکس چرخدار، 70 تا 80 میلیون ریال است که در مقایسه با کلاسهای پیشساخته ارزانتر تمام میشود. اینطور که مدیر آموزش و پرورش عشایری لرستان میگوید، نارساییهای موجود برای چارهاندیشی به استانداری گزارش شده، اما با توجه به کمبود اعتبارات، ساخت 145 مدرسه عشایری نیازمند مشارکت خیران مدرسهساز است.
بازگیر در پاسخ به این سؤال که آیا وضع دانشآموزان عشایر به نمایندگان مجلس برای پیگیری یا به ادارهکل نوسازی مدارس استان برای تامین اعتبار گزارش شده است، میگوید: «گزارش کتبی ندادهایم، اما شفاهی موضوع را به اطلاع آنها رساندهایم.» اما مدیرکل نوسازی مدارس استان لرستان اظهار میکند که در این باره درخواستی مطرح نشده است و در صورت ارائه پیشنهاد محل اسکان از سوی آموزش و پرورش عشایری، این اداره آمادگی ساخت مدرسه برای دانشآموزان عشایر را دارد.
حسین اسدیپور در این باره میگوید: «از سال 86 تا88، برای دانشآموزان عشایری، 264 مدرسه به شکل مدارس کانکس چرخدار تهیه کردهایم. سایر دانشآموزان عشایر نیز اکنون زیر چادر درس میخوانند یا در کوهستان زندگی میکنند یا جای ثابتی ندارند.»
به گفته وی، در هر مدرسه چادری، بین 4تا 5 دانشآموز مشغول به تحصیلند که آنان نیز به زندگی چادرنشینی «عادت» دارند و در کنار زندگی چادر نشینی، درس هم میخوانند.
این اظهارنظر در حالی مطرح میشود که مدیر آموزش و پرورش عشایری لرستان میگوید، تحصیل زیر چادر مشکلات زیادی دارد، چراکه دانشآموزان امکانات کافی برای استفاده از تکنولوژی روز ندارند و همچنین امکان نگهداری از تجهیزات آموزشی وجود ندارد.
مدیرکل نوسازی مدارس استان لرستان در این باره پاسخ میدهد: «ما در گذشته هم پیشنهاد دادیم که دانشآموزان را متمرکز و مکان مناسب را به ما اعلام کنند تا برای ساخت مدرسه اقدام کنیم؛ همان طور که برای عشایر خرمآباد این کار را انجام دادیم. در خرمآباد قطعات پیشساخته را در مناطق مالرو که باید 48 ساعت راهپیمایی میکردیم تا به عشایر دسترسی داشته باشیم، با استفاده از بالگرد انتقال دادیم و مدرسه ساختیم.»
اسدیپور ادامه میدهد: «امسال 3مدرسه شبانهروزی که از مدارس شبانهروزی بزرگ کشور به شمار میروند، در کاکاوند، چغلوندی و جنوب خرمآباد برای عشایر ساختهایم که شامل فضای آموزشی و خوابگاهی است. از سال 85 پیگیر ساخت مدارس شبانهروزی بودهایم و در چال امامزاده در منطقه سفیدخانی نورآباد و منطقه عشایری پلدختر، این مدارس را تحویل آموزش و پرورش دادهایم و اگر مکان مناسب از سوی آموزش و پرورش عشایری اعلام شود، باز هم آمادگی ساخت مدرسه را داریم.»
او در پاسخ به این سؤال که آیا اداره نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان لرستان اعتبار لازم را برای تحقق این وعده دارد یا خیر، میگوید: «اجرای این وعده به اعتبار بیشتری نیاز دارد. در ماده 27 لایحه پیشنهادی برنامه پنجم توسعه، ادامه دار بودن بازسازی مدارس لحاظ شده است و نمایندگان آن را مصوب کردهاند که امیدواریم اعتبار لازم تخصیص داده شود.»
وی همچنین درباره مشارکت خیران مدرسهساز در نوسازی مدارس استان میگوید: «ما با برگزاری جشنوارههایی برای خیران مدرسهساز، مشکلات استان را مطرح و آنان را به مشارکت در مدرسهسازی و نوسازی مدارس تشویق میکنیم. این کار سبب افزایش کمکهای خیران شده است، بهصورتی که میزان کمکها از 42 میلیارد ریال در سال 84 به 340 میلیارد ریال در سال 89 افزایش پیدا کرده است. اما کمکهای خیران مدرسهساز بیشتر در قالب اهدای زمین است.تاکنون با کمکهای نقدی، مدارسی را که از 30 سال پیش بدون درنظر گرفتن استانداردهای آموزشی ساخته شده، بازسازی کرده و در آنها نمازخانه، فضای ورزشی و... ساختهایم. »
5400 مدرسه تخریبی
«ادامه بازسازی مدارس تخریبی استان بدون تامین اعتبار ممکن نیست»؛ این را مدیر کل نوسازی،توسعه و تجهیز مدارس لرستان میگوید.
با اینکه 5452 کلاس درس در مدارس لرستان «تخریبی» ارزیابی شده، از سال 85 تاکنون فقط 1619 کلاس درس در مناطق شهری و روستایی این استان بازسازی شده است.
وی تامین نشدن اعتبارات را مانع بازسازی 3833 کلاس درس تخریبی استان عنوان کرد که برای بازسازی نیازمند اعتبار 200 میلیارد تومانی است.
حسین اسدیپور در این باره میگوید: «اگرچه اعتبار خوبی به این اداره اختصاص داده شد که در مقایسه با سالهای قبل 400 درصد رشد داشت، هنوز صورت وضعیت پیمانکاران پرداخت نشده است و درصورت تامین نشدن اعتبار، ادامه بازسازی مدارس تخریبی استان ممکن نیست.»
او توضیح میدهد: «برای تامین اعتبارات سال جاری 3 منبع لحاظ شده است: یکی منبع عمومی که بیش از 98 درصد آن تامین شده است و یک سوم کل اعتبار جاری را تشکیل میدهد. بقیه اعتبار باید از 2 منبع دیگر یعنی محل درآمدهای مازاد بر لایحه بودجه مانند فروش سهام شرکتهای دولتی، همچنین حساب ذخیره ارزی تامین شود که تاکنون تنها 24 درصد آن را دریافت کردهایم.» اسدیپور با یادآوری بهروز نبودن دانش فنی پیمانکاران استان برای بازسازی مدارس گفت: «این اداره با برگزاری کلاسهای توجیهی برای پیمانکاران و عوامل فنی، به آنان درباره استفاده از سازههای پیچ و مهرهای، حذف دیوار آجری و جایگزینی دیوار سبک، آموزش داد تا بتوانند در ساخت و ساز فضای آموزشی،تغییر نگرش ایجاد کنند.»
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان لرستان در پاسخ به این سؤال که چرا از نیروی کار ماهر و برخوردار از دانش فنی روز برای بازسازی مدارس استفاده نشده است، میگوید: «بازسازی مدارس در همه کشور انجام میشود و پیمانکاران در همه استانها مشغول به کارند. اکنون بیش از 900پیمانکار در استان به کار گرفته شدهاند که با فراخوان عمومی، تنها بخش معدودی از آنها از خارج استان تامین شدند.»
اسدیپور درباره زمان لازم برای بازسازی سایر کلاسهای تخریبی میگوید: «اگر اعتبار لازم داده شود، با وجود پیمانکاران آموزشدیده استان، آمادگی داریم در 5 سال آینده بازسازی مدارس را به پایان برسانیم.»
مدیرکل نوسازی مدارس لرستان درباره پیگیری مشکل استان از سوی کمیسیون آموزش مجلس میگوید: «ارائه گزارش وضع موجود به این کمیسیون از وظایف اداره نوسازی استان نیست زیرا سازمان نوسازی مدارس کشور تعامل لازم را با کمیسیون آموزش مجلس برقرار میکند، اما نمایندگان استان در مجلس کاملا از مشکلات مطلع هستند.»
هادی مقدسی یکی از نمایندگان استان لرستان در مجلس در پاسخ به پرسش همشهری، درباره علت تامین نشدن اعتبارات لازم برای نوسازی مدارس استان میگوید: «من هیچ اطلاعی در این باره ندارم. تاکنون هیچ گزارشی چه بهصورت کتبی و چه بهصورت شفاهی به من داده نشده است.»
این در حالی است که به گفته مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان لرستان، بازسازی 3833 کلاس درس تخریبی استان نیازمند اعتباری بیشتر از مبلغ تعیین شده است. او ادامه میدهد: «در ماده 27 لایحه پیشنهادی برنامه پنجم توسعه دولت، ادامه نوسازی مدارس دیده شده است که لزوم این کار در مجلس نیز به تصویب رسید. این قوت قلبی برای ماست که بتوانیم سیاستهای آموزش و پرورش را در نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس دنبال کنیم.»