در این میان پیادهروها که محل تردد عابرین هستند به‌عنوان جزئی از عرصه عمومی شهر، جایگاه خاصی در تردد شهری دارند. انجام حفاری توسط سازمان‌های مختلف (تلفن، آب، گاز و ...) در پیادهروها از یک‌سو و فرسوده شدن آنها از سوی دیگر موجب تخریب این معابر شده و تردد عابرین را با مشکلاتی مواجه می‌کند؛ به همین دلیل بازسازی و ساخت پیادهروها از جمله فعالیت‌های مستمر و سالانه شهرداری‌ها شده است. این باز‌سازی‌ها اگر در برابر تغییرات سریع شهری دوام بیاورد موجب خوشحالی مردم است.
برای کسانی که اهل پیاده‌روی هستند هیچ‌چیز دلنشین‌تر از رسیدن به پیاده‌رویی مناسب و صاف نیست. وقتی پیاده روهای خبایان ولیعصر(عج) سنگفرش شد، خیلی‌ها فکر می‌کردند این کار فقط برای چند خیابان بزرگ و مهم قرار است اجرا شود و تداوم نخواهد داشت اما کار ساخت و بازسازی معابر که یکی از وظایف شهرداری است تا‌کنون ادامه داشته و در خیابان‌های فرعی نیز انجام می شود. ساختن پیاده‌روهای شهر بزرگی مثل تهران فارغ از هزینه‌هایش کار زمان‌بری است.
بازسازی پیادهروها فی‌نفسه فعالیتی مثبت است و امید به آینده بهتری را برای کاربران و تأثیرپذیران، پس از اجرا متبادر می‌کند، ولی نباید از نظر دور داشت که حین اجرا هم تأثیراتی برای مخاطبین دارد. فروزنده جعفرزاده‌پور، تهمینه شاوردی و نقی عسگری پژوهشگرانی هستند که در پژوهشی که برای همایش ارزیابی تأثیر اجتماعی سیاست‌ها، برنامه‌ها و طرح‌ها ارسال و منتخب شده است، 7سؤال اساسی در مورد تأثیرات اجتماعی هنگام و پس از اجرای پروژه‌های پیادهروسازی را مورد بررسی قرار داده‌اند. این پروژه‌ها در حوزه‌های حمل‌ونقل، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، بهداشتی، زیست‌محیطی و روانشناختی و به‌صورت کلی تأثیرات مثبت و منفی احتمالی در این پژوهش بررسی شده است.
منابع اصلی در پاسخگویی به این سؤالات عبارتند از: 100 نفر از ساکنین، 100 نفر از عابرین و 100 نفر از کسبه. ساخت پیادهروها در بافت‌های مختلف شهری شامل مناطق تجاری، اداری، مسکونی و سایر معابر در حال انجام است. از آنجا که این طرح در زمان ساعات اداری و زمان تردد مردم انجام می‌شود، برای مالکین و اهالی محل، عابرین و مراجعه‌کنندگان و نیز کسبه و حتی ترافیک منطقه، مشکلاتی را فراهم کرده و روی آنان تأثیراتی را بر جای خواهد گذاشت.
تأثیر این طرح در مناطق تجاری و اداری بر روی کسبه، مشتریان و مراجعه‌کنندگان، سایر عابرین، رانندگان خودروهایی که در آن منطقه تردد یا پارک می‌کنند و معلولان اثبات شده است. همچنین این طرح در مناطق مسکونی بر روی ساکنین و اهالی محل، سایر عابرین، معلولان تأثیر می گذارد.بررسی حاضر نشان می‌دهد که در کنار اهداف مورد نظر در اجرای پروژه پیادهروسازی، این پروژه تأثیرات دیگری را نیز بر جامعه انسانی، اقتصاد، محیط‌زیست واقع در محل اجرای پروژه و حریم آن برجای گذارده است. یکی از مهم‌ترین یافته‌های این مطالعه، آگاهی از روحیات مخاطبان است. هنگام اجرای پروژه که بی‌تردید مشکلات عدیده ترددی برای عابرین و ساکنین به‌وجود آمده بود، در مصاحبه‌ها آنها صبورانه اینگونه مشکلات را قسمتی از کار دانسته و به آینده بهتر امیدوار بودند. این یافته نشان از روحیه بالای همکاری در بین شهروندان دارد.
7سوال اساسی در مورد تأثیر اجتماعی پیاده روسازی عبارتند از:
1- اجرای پروژه بازسازی پیادهروها چه مشکلاتی را برای عابرین و مراجعه‌کنندگان به مکان‌های اداری و تجاری، کسبه، مالکین و اهالی ایجاد می‌کند؟
مطالعه نشان می‌دهد که حین اجرای پروژه، مشکلاتی نظیر دشواری در تردد، ایجاد معبر غیرایمن، پارک‌اتومبیل، سروصدا و کاهش تعداد مشتریان مراکز تجاری برای ذی‌نفعان ایجاد می‌شود.
2- چگونه می‌توان مشکلات حاصل از بازسازی پیادهروها را برای جامعه مخاطب کاهش داد؟
یکی از مشکلات اساسی که توسط ذی‌نفعان اظهار می‌شد، طولانی بودن مدت اجرای پروژه بود. براساس مذاکرات صورت گرفته با مجریان و مسئولین نواحی در این خصوص، برخی از عوامل طولانی شدن زمان اجرا در اختیار مسئولین است، در حالی که بعضی از عوامل منشأ بیرونی داشته و کنترل آنها با مشکلاتی همراه است.
3- بازسازی پیادهروها (در حین اجرا) چه تأثیری بر کسب و کار مراکز تجاری در محل دارد؟
از بعد اقتصادی اجرای پروژه 2تأثیر در زمان‌های مختلف اجرای طرح بر اقتصاد محل به‌ویژه مکان‌های تجاری داشته است که این تأثیرات در ارتباط نزدیک با وضعیت فرهنگی محل بوده است. براساس یافته‌های حاصل از مصاحبه و مشاهدات، کسبه اظهار می‌داشتند که حین اجرا، مشتریان کمتری داشته‌اند که بر کسب و کار آنها تأثیرگذار بوده است، ولی پس از اجرا این معضل حل شده است.
4- بازسازی پیادهروها (در حین اجرا) چه تأثیری بر سلامت و ایمنی دارد؟
یکی از مهم‌ترین اهداف پروژه «تسهیل تردد عابرین» بوده و در اغلب موارد بررسی شده، اجرای پروژه به تسهیل در تردد انجامیده، ولی مورد استثنا نیز مشاهده و ثبت شده است. در پروژه مورد بررسی در ناحیه 9 منطقه 4 (قنات کوثر - بلوار مطهری) به‌دلیل بی‌توجهی یا عدم‌مهارت پیمانکار در ایجاد شیب مناسب و حذف پله، در قسمتی، پیاده‌رو به 2قسمت دارای شیب و پله طولی با شیب متغیر در طرف مغازه‌ها، تقسیم شده است. نتیجه چنین معماری‌ای زمین خوردن مداوم عابرین است که براساس گزارش‌های عابرین و کسبه چندین مورد شکستگی‌های سنگین برای سالمندان اتفاق افتاده است. در این پروژه نه‌تنها مهم‌ترین اهداف پروژه که تسهیل در تردد و ایجاد معبر ایمن بوده، محقق نشده بلکه با اجرای پیادهروسازی، مشکلات دائمی تردد برای ذی‌نفعان بالاخص سالمندان و کودکان ایجاد شده است.
5- آیا به مخاطبین خاص (نابینایان) درخصوص ایجاد باند مخصوص نابینایان اطلاع‌رسانی شده است؟
این بررسی نشان می‌دهد که گرچه در تمامی پروژه‌های مورد بررسی، باند نابینایان و ضوابط مربوطه طراحی و اجرا شده است ولی هیچ اطلاع‌رسانی‌ای از سوی شهرداری در این زمینه انجام نشده است.
6- اجرای پروژه چه تأثیری بر فضای سبز پیرامون و محل اجرای پروژه داشته است؟
از دیگر اهداف پروژه پیادهروسازی، زیباسازی منظر شهری است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که یکسان‌سازی و ایجاد هویت محله‌ای از طریق اجرای طرح‌های یکسان کفپوش در نواحی مختلف، به این هدف کمک کرده است.
به‌طور کلی در زمینه فضای سبز، پروژه تأثیرگذار نبوده، به‌جز در بعضی از پیاده‌روهای مورد بررسی که پیاده‌روهای عریضی هستند و در وسط آنها نیز تک درختانی وجود دارد. تا پیش از اجرای پروژه، آبیاری درختان کناری و وسط پیادهروها از طریق مسدود کردن جوی آب و هدایت آن به طرف فضای سبز انجام می‌شد و با این روش تمامی درختان واقع در حاشیه و وسط پیاده‌رو آبیاری می‌شدند. پس از اجرای پروژه، برای زیباسازی، دور درختان وسط پیاده رو با بلوک‌های قرمز، نماسازی شده است. به‌رغم زیبایی این نماها در اطراف درختان، اکنون زمان آبیاری به روش سابق، درختان وسط پیاده‌رو آبیاری نشده و اگر کسبه یا ساکنین به آنها آب ندهند (که غیرمحتمل نیست) فضای سبز موجود پس از مدتی خشک خواهد شد.
7- آیا ذی‌نفعان از اهداف اجرای طرح آگاه هستند؟ روش‌های اطلاع‌رسانی چه بوده است؟
این مطالعه نشان می‌دهد که ذی‌نفعان از اهداف پروژه آگاه نبوده و در این حوزه اطلاع‌رسانی صورت نگرفته است و معمولا توسط نزدیکان و کسبه محل اطلاع از اجرای پروژه حاصل شده است و نه از اهداف آن. با توجه به گستردگی کلانشهر تهران و لزوم استفاده از وسایل نقلیه برای دسترسی به مقاصد دور، دامنه تأثیر پروژه پیادهروسازی، محلی است و حداکثر چند کوچه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به‌نظر می‌رسد که پروژه مذکور بر زندگی و دسترسی ذی‌نفعان تأثیرگذار است. حتی از بعد اقتصادی درصورت اجرای بهینه آن در مکان‌هایی که اختلاف سطح وجود دارد، سبب افزایش قیمت املاک حاشیه و حریم محل اجرا می‌شود. همچنین اجرای طرح‌های هماهنگ نه تنها به زیبایی محل کمک می‌کند بلکه تفاوت ظاهری ایجاد شده بیننده را به‌وجود تفاوت در محله‌ها هدایت می‌کند. در اکثر نواحی مورد بررسی مردم صبورانه انتظار اتمام پروژه و زندگی بهتر در فضای کالبدی زیباتری را در عرصه عمومی زندگی شهری می‌کشند.
