به‌رغم اقدامات مدنی و اعتراضات آرامی که از سوی دینداران با ارسال نامه‌های مختلف مردمی به اداره مسلمانان قفقاز و سایر مقامات دولتی آذربایجان مبنی بر درخواست لغو ممنوعیت استفاده از حجاب در مدارس صورت گرفت، متاسفانه دولت جمهوری آذربایجان بر تصمیم ضداسلامی خود اصرار ورزید و مقامات مختلف این کشور نه تنها اعتنایی به مطالبات دینی و حقوق بشری دینداران این کشور نشان ندادند بلکه با اظهارات تحریک‌آمیز متعدد- از سوی وزیر تحصیلات، برخی نمایندگان مجلس، رئیس کمیته دولتی امور دینی و رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک نهاد ریاست جمهوری‌آذربایجان - اعتقادات و باورهای دینی مردم جمهوری آذربایجان به نوعی مورد اهانت بیشتر قرار گرفت.
به دنبال اصرار مقامات دولتی جمهوری آذربایجان بر صلب حق تحصیل از زنان و دختران محجبه، حاج محسن صمد اف، رئیس حزب اسلامی آذربایجان در چنین فضایی، آمادگی دینداران برای فدا کردن جان خود را اعلام و اقدامات دولت جمهوری آذربایجان را به اقدامات یزید تشبیه کرد.
به دنبال این اظهارات، وزارت کشور و پلیس جمهوری آذربایجان اقدام به دستگیری گسترده دینداران و رهبران جریان اسلامی در جمهوری آذربایجان در شهرهای مختلف کرد. فشارها علیه دینداران به حدی رسیده است که گزارش شده در شهر گنجه دینداران بازداشت شده را مجبور به ارتکاب اعمالی مغایر با اعتقادات دینی از جمله شرب خمر می‌کنند تا اجازه آزادی به آنان داده شود. در همین حال رهبر حزب اسلامی جمهوری آذربایجان و اقوام وی به اتهام تلاش برای تدارک اقدامات تروریستی و ایجاد آشوب و ناامنی دستگیر شده‌اند و وزارت کشور جمهوری آذربایجان ادعا کرده در منزل و مغازه متعلق به آنها مقادیری نارنجک دستی، فشنگ و اسلحه خودکار کشف کرده است.
برخی دوایر و رسانه‌های وابسته به آنان در جمهوری آذربایجان به شدت تلاش دارند اعتراضات طبیعی مردم مسلمان جمهوری آذربایجان به مسئله ممنوعیت حجاب در مدارس این کشور را به جمهوری اسلامی ایران منتسب کنند. اما واقعیت این است که این وضعیت نه به نفع جریان اسلامی جمهوری آذربایجان و نه به نفع جمهوری اسلامی ایران و نه در راستای توسعه مناسبات ایران و جمهوری آذربایجان است که جمهوری اسلامی ایران چنین برنامه‌ای را تدارک ببیند.
بنابراین برای آنکه عوامل و محرکان اصلی این بحران را شناسایی کنیم باید دید چه محافلی در داخل جمهوری آذربایجان و چه کشورهایی در منطقه یا خارج از منطقه از این وضعیت یعنی رویارویی دولت جمهوری آذربایجان با دینداران این کشور سود می‌برند. در این زمینه نکات ذیل قابل توجه است:
1- یکی از عوامل و محرکان اصلی ایجاد بحران ممنوعیت حجاب در آذربایجان، برخی گروه‌های ذی‌نفوذ در داخل دولت جمهوری آذربایجان هستند که دارای افکار الحادی بر جای مانده از دوران کمونیستی هستند. در این زمینه مقالات منتشره
از سوی آقای رامیز مهدیف، رئیس نهاد ریاست جمهوری آذربایجان که اسلام را به عنوان یک تهدید علیه امنیت ملی جمهوری آذربایجان معرفی می‌کند، قابل استناد است. الیت سیاسی روس‌گرا با افکار الحادی نه تنها به عنوان حافظان منافع کعبه آمالشان یعنی مسکو بلکه به عنوان یک ضدیت اعتقادی با اصل دین به دنبال زدودن مظاهر و شعائر اسلامی در جمهوری آذربایجان هستند.
2- توطئه ایجاد بحران ممنوعیت حجاب در جمهوری آذربایجان به عنوان توطئه‌ای از سوی یهودیان این کشور و محافل تحت نفوذ رژیم صهیونیستی در آذربایجان نیز قابل ارزیابی است. استراتژی این جریان آن است که با ایجاد بحران‌های مصنوعی پی درپی در جمهوری‌آذربایجان (بحران تخریب مساجد، انتشار کتاب آیات شیطانی، اهانت به پیامبر اسلام در نشریه آلما و...) و تحریک احساسات و اعتراضات دینداران، هرنوع گسترش نمادهای اسلامی و رشد آگاهی‌های دینی مردم جمهوری‌آذربایجان را به عنوان خطری علیه دولت جمهوری‌آذربایجان و حاکمیت الهام علی‌اف معرفی کنند تا با ایجاد بی‌اعتمادی در الهام علی‌اف نسبت به ایران و جمعیت قابل توجه دینداران جمهوری‌آذربایجان در وی احساس نیاز به تکیه‌گاهی غیر از مردم جمهوری‌آذربایجان ایجاد کنند که یکی از آنها می‌تواند به اصطلاح یهودیان و لابی یهود در جهان باشد. بدین‌ترتیب لابی یهود تلاش دارد دولت جمهوری‌آذربایجان را رودرروی مردم خود قرار داده و زمینه‌های وابستگی الهام علی‌اف به خود را تقویت کند.
3 - دو گروه فوق‌الذکر هر کدام با اهداف خاص خود در معرفی اسلام به عنوان خطری علیه حاکمیت کنونی جمهوری‌آذربایجان اشتراک منافع دارند و اگر در نظر بگیریم در سال‌های اخیر چه اندازه نفوذ لابی یهود در روسیه نیز تقویت شده است، شاید تفکیک فوق چندان ضرورتی نخواهد داشت.
4 - هدف نقدالوصول‌گروه‌های فوق، کشاندن دولت جمهوری آذربایجان به اعمال فشار بر دینداران و رهبران دینی و محدودسازی فعالیت‌های مدنی و تبلیغی اسلامی در این کشور است.
5 - تلاش عوامل ایجاد بحران ممنوعیت حجاب به انتساب اعتراضات به عوامل بیرونی از جمله ایرانی تلاشی آشکار برای وانمود سازی بی‌ریشگی و کم‌عمقی اعتقادات و ارزش‌های دینی در بین مردم جمهوری‌آذربایجان است. آنان با انتشار مقالات و مصاحبه‌های مختلف رسانه‌ای و فرافکنی اعتراضات به خارج از جمهوری‌آذربایجان قصد دارند کانون اصلی تهدید علیه وحدت ملی و اقتدار دولت جمهوری‌آذربایجان را که خودشان هستند، استتار کرده و کشوری را هدف قرار دهند که توسعه اعتماد و روابط بین جمهوری‌آذربایجان با این کشور، فضا را برای منافع نامشروع آنان تنگ می‌کند.
6 - برخی کشورها در منطقه قفقاز نیز از تقویت مناسبات ایران و جمهوری‌آذربایجان به شدت احساس نگرانی می‌کنند و منافع آنان نیز در ایجاد رویارویی بین جریان‌های اسلامی و دولت جمهوری‌آذربایجان است. جریان‌های اسلامی و عموم مردم جمهوری‌آذربایجان هر وقت از الهام علی‌اف اظهارات جسورانه‌ای برای آزادسازی اراضی اشغالی می‌شنوند، خشنود می‌شوند. از نظر کشورهایی که بحران قره‌باغ را خلق کرده و ادامه می‌دهند، دینداران جمهوری‌آذربایجان خطر اصلی برای خروج از وضعیت کنونی مورد رضایت این کشورها هستند. بنابراین هدف آنان بسیار پیچیده بوده و می‌خواهند مسئله اصلی جمهوری‌آذربایجان یعنی قره‌باغ را با ایجاد بحران‌های مصنوعی به حاشیه ببرند و این کار را با هزینه دولت الهام علی‌اف و به بهای ایجاد شکاف دین و دولت در جمهوری‌آذربایجان عملی سازند.
7 - می‌توان گفت آقای الهام علی‌اف عملا در تله خیانت عوامل روس‌گرا و گروه نفوذ وابسته به اسرائیل که در بخش‌های مختلف دولت جمهوری‌آذربایجان لانه کرده‌اند، گرفتار آمده است. آنان قصد دارند بین دولت الهام علی‌اف و دینداران جمهوری‌آذربایجان رویارویی ایجاد و از او امتیازخواهی کنند. هدف دیگر آنان برهم زدن مناسبات ایران و جمهوری‌آذربایجان است که بعد از سفر آذرماه رئیس جمهوری اسلامی ایران به جمهوری‌آذربایجان، مخالفان نزدیکی روابط ایران و جمهوری‌آذربایجان را نگران کرده است.
8 - منافع و ردپای محور خیانت روس- یهود به دولت و وحدت ملی جمهوری‌آذربایجان در ایجاد بحران ممنوعیت حجاب کاملا روشن است و اگر مسئله از سوی خیرخواهان و سیاستمداران وطن‌پرست در جمهوری‌آذربایجان به دقت مورد بررسی قرار گیرد، باید نتیجه گرفت کسانی مستحق بازداشت و تلاش برای خیانت به الهام علی‌اف و وحدت و ثبات جمهوری‌آذربایجان هستند که در راستای استراتژی ایجاد خطری به نام اسلام علیه دولت جمهوری‌آذربایجان با اهداف نامشروع فوق، بحران ممنوعیت حجاب در جمهوری‌آذربایجان را شروع کرده و ادامه داده و بدین‌ترتیب احساسات دینی و اعتراضات مسلمانان را برانگیخته‌اند، نه دیندارانی که از حقوق انسانی و دینی خود دفاع می‌کنند.
ممکن است برخی از دینداران نیز کانون اصلی طراحی بحران را نبینند و از سر احساسات دینی جایی را هدف بگیرند که شایسته هدف قراردادن نیست اما بر آنان حرج و عیبی نیست اما برای دولتمردان و سیاستمداران اصیل و وطن‌دوست جمهوری‌آذربایجان عیب بزرگی خواهد بود اگر عاملان و محرکان ایجاد بحران ممنوعیت حجاب را وانهند و سراغ دیندارانی روند که اعتراضات و اظهارات آرام یا تند آنان دفاعی طبیعی از اعتقادات و باورهای اسلامی‌شان بوده است؛ اسلامی که پاره‌ای از هویت ملت جمهوری‌آذربایجان و ارزش‌های ملی و معنوی مردم این سرزمین است؛ اسلامی که نه تهدید برای دولت جمهوری‌آذربایجان که ضامن اقتدار و وحدت ملی این کشور است؛ اسلامی که آینده اطمینان‌بخش اعاده تمامیت ارضی جمهوری‌آذربایجان است.
