به گزارش خبرنگار بخش موسیقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، امروز (چهارشنبه، 20 بهمن‌ماه) سالن 107، طبقه‌ی اول دانشکده‌ی هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی با حضور تعداد زیادی از دانشجویان و اساتید موسیقی شلوغ بود.
خیلی‌ها آمده بودند تا هفتادویکمین سال‌روز تولد علیرضا مشایخی ـ آهنگ‌ساز و نوازنده‌ی مدرنیسم ـ را گرامی بدارند. برنامه با اجرای قطعاتی از ساخته‌های مشایخی توسط شاگردانش آغاز شد.
در بخش نخست، صنم قرچه‌داغی قطعه‌ای تریلو برای ویلونسل و نوار کامپیوتری را نواخت و سپس قطعه‌ی دیالوگ از ساخته‌های مشایخی در یک تریو توسط گروه «رستاک» اجرا شد. سپس فیلم مستند «در جستجوی بیداری. اپوس صفر برای یک علیرضا مشایخی و دیگران» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی فرهاد بامداد به‌مدت 15 دقیقه پخش شد.
پس از اجرای این بخش‌ها، مشایخی در صحنه حاضر شد و با قدردانی از حاضران در مراسم، خطاب به حسن ریاحی ـ دبیر بیست‌وششمین جشنواره‌ی بین‌المللی موسیقی فجر ـ که در سالن حاضر بود، گفت: خوشحالم که به کمک ایشان و دیگر اساتید هنر، امروز فضایی به‌وجود آمده است تا اسم علیرضا مشایخی بدون خطر برده شود.
او ادامه داد: من امروز در شرایطی در جمع شما حاضر شدم که با وجود داشتن اجرا در جشنواره‌ی موسیقی فجر، سالنی برای تمرین ندارم.
مشایخی سپس از مهدوی ـ مدیر دفتر موسیقی حوزه‌ی هنری ـ قدردانی و اظهار کرد: جا دارد در این مراسم از ایشان که سالن حوزه‌ی هنری را در اختیار ما قرار داده است، تشکر کنم. امیدوارم در آینده، شرایط بهتری برای گروه‌هایی مانند ما فراهم شود.
این آهنگ‌ساز مدرنیسم که برای سال‌ها مسؤولیت گروه ارکستر موسیقی نو را برعهده داشته است، با مرور خاطرات قدیمی خود یادآوری کرد: سال‌ها پیش صحبتی با زنده‌یاد مسلمیان داشتیم تا مرکزی برای آهنگ‌سازان معاصر با گرایش مدرنیسم برپا کنیم. ایشان نگارش منشور و فعالیت‌های اداری مجموعه را برعهده گرفت، ولی کارهای ما با وجود دوندگی بسیار به نتیجه نرسید؛ اما خوشحالم که امروز شنیدم دکتر ریاحی فکر مشابه آن را دارد و پیشنهاد راه‌اندازی باشگاهی برای آهنگ‌سازان را مطرح کرده است.
مشایخی بیان کرد: این محفل، فضایی است تا آهنگ‌سازان جوان با یکدیگر آشنا شوند و سهولتی برای عرضه‌ی کارهای‌شان فراهم گردد. من نیز اعلام کردم که در این مسیر از هیچ کوششی فروگذاری نخواهم کرد و مطمئنم مدیرانی مانند مهدوی، چنین جریانی را هدایت خواهند کرد تا نسل جوان محل عرضه‌ی خود را پیدا کند تا جوانان ما به اروپا و آمریکا فرار نکنند.
او در بخش دیگری از سخنان خود، از انتشار فصل‌نامه‌ی مقام موسیقیایی توسط جمعی از علاقه‌مندان به این حوزه خبر داد و گفت: چندی پیش شاهد واقعه‌ی بسیار ارزشمندی بودم و برای نخستین‌بار مجله‌ی موسیقی را دیدم که به شخصه، من را راضی کرد و حتا شنیدم پنج‌هزار نسخه‌ی نخست آن با قیمت مناسبی برای دانشجویان به‌فروش رسیده است. البته بدبینانه فکر کردم که این مجله به‌دلیل خوب بودن، بیشتر از پنج شش شماره منتشر نخواهد شد.
او خطاب به حاضران بیان کرد: متأسفانه ما موزیسین‌ها آن‌قدر ناتوانیم که دیگران باید به فکر ما باشند. من 40 سال است که شاگرد موسیقی تربیت می‌کنم، اما تا کنون یک نفر از آن‌ها درخواست انتشار چنین مجله‌ای را نداشته است. در حالی که سهراب حسینی ـ محقق زبان و ادبیات ـ این همت را کرد تا چنین مجله‌ای را منتشر کند.
مشایخی در بخش دیگری از این مراسم به پرسش‌های حاضران پاسخ داد.
او در پاسخ به پرسش دکتر آریان‌پور درباره‌ی افزایش تعداد علاقه‌مندان به موسیقی نو و مردن در 20 سال گذشته، گفت: در مقایسه با کشورهای اروپایی و آمریکایی که به‌خوبی موسیقی نو آن‌ها را می‌شناسم، باید اعتراف کنم که تعداد علاقه‌مندان به موسیقی نو در ایران افزایش یافته است.
او با مرور خاطره‌ای از اجرای یکی از قطعات خود توسط فریماه قوام صدری، اظهار کرد: شبی که ایشان قطعه‌ی شهرزاد من را در تالار وحدت به صدا درآورد تا طبقه‌ی چهارم مخاطبان نشسته بودند. رهبر ارکستر فیلارمونیک شهر کیف که در آن جمع حاضر بود، خطاب به من پرسید که معمولا اسم ارکستر یا سولیفت یا حتا یک قطعه‌ی مطرح از آهنگ‌سازان برجسته، مردم را به سالن‌ها می‌کشاند، پس چطور در شهر تهران چنین سالن بزرگی برای موسیقی مدرن مملو از جمعیت است؟
این آهنگ‌ساز و نوازنده در ادامه‌ی سخنان خود بیان کرد: امروز به تعداد علاقه‌مندان موسیقی نو به نسبت مرحله‌ی فرهنگی که در آن گام برمی‌داریم، اضافه شده است. یکی از انگیزه‌های من در استمرار فعالیت در این حوزه، بیدار کردن مردم از خواب است و خوشحالم که پیشرفتم بسیار چشمگیر بوده و آوازه‌ی این موسیقی دهان به دهان به مخاطبان آن رسیده است. بنابراین باید از این وضعیت راضی باشیم.
او همچنین به فعالیت‌های خود و گروه موسیقی‌اش در تهران اشاره کرد و ادامه داد: در این سال‌ها، فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی بسیاری داشتیم و 25 برنامه تحت عنوان «دیروز و امروز» و «از باروک تا معاصر» را اجرا کردیم. همچنین دو فستیوال آهنگ‌سازی و نوازندگی به‌صورت رقابتی داشتیم که البته به‌دلیل کمبود بودجه قطع شد. در حالی که در این دو فسیتوال بیش از 180 اثر شاخته و 40 آهنگ‌ساز ایرانی با گرایش مدرن به جامعه‌ی موسیقی معرفی شد.
وی با اشاره به نخستین حضور خود در 40 سال گذشته در ایران، گفت: 40 سال پیش وقتی از وین به ایران آمدم، به‌شدت مورد نفی جامعه‌ی موسیقی بودم و آنجا با عصبانیت اعلام کردم که بالاخره در این کشور کاری می‌کنم تا قطعات شونبرگ و هرتز نواخته شود و خوشحالم که بالاخره این اتفاق افتاد و من بی‌آبرو نشدم.
مشایخی در بخش دیگری از این نشست دوستانه درباره‌ی بررسی مخاطبان موسیقی مدرن، بیان کرد: مسأله‌ی مخاطب در موسیقی یک بحث فلسفی است. من اعتقاد ندارم که موسیقی معاصر برای یک قشر خاص است، بلکه من به توده اعتقاد دارم و می‌دانم که همواره کسانی که پیش‌زمینه‌ی وسیع‌تری دارند، با موسیقی راحت‌تر ارتباط برقرار می‌کنند.
او اظهار کرد: من مخالف هنر متعهد هستم، هنرمند باید متعهد شود و این نکته موضع اصلی من در هنر است. هنر وظیفه‌ای ندارد که متعهد باشد.
این آهنگ‌ساز سپس با بررسی انواع رابطه با مخاطب در موسیقی، گفت: رابطه‌ی عقلانی و آکادمیک و همچنین رابطه‌ی ناب و حسی، آن چیزی است که همواره وجود داشته است. من این نکته را تجربه کردم و به‌لحاظ مدرنیسم در موسیقی کوتاه نیامدم. در حالی که سالنم همیشه پر از جمعیتی بوده است که همه‌ی آن‌ها مردم معمولی بوده‌اند.
او در بخش پایانی سخنان خود به نکته‌ای دیگر اشاره کرد و افزود: مسأله‌ی تأویل در موسیقی چیزی است که به‌دست نوازنده انجام می‌شود و به‌شدت مورد تأکید است. وقتی نوازنده قطعه‌ای را خوب اجرا کند، آن قطعه به دل مخاطب می‌نشیند. بنابراین موسیقی سوای تمام هنرها، یک رکن سومی دارد که همان عامل اجرایی است؛ اما متأسفانه امروز نوعی حقارت در نوازندگان ایرانی نسبت به اجرای آثار آهنگ‌سازان ایرانی احساس می‌شود. به‌طوری که آن‌ها حاضر نیستند به‌سراغ قطعات این افراد بروند. در حالی که این افراد فراموش کردند که آهنگ‌سازان بزرگ روس را نوازندگان روس بزرگ کردند، یعنی نوازنده می‌تواند پیام آهنگ‌ساز را به‌گونه‌ای به گوش مخاطب برساند که او را جذب کند.
دانشجویان در پایان این مراسم با اهدای یک دسته‌گل به علیرضا مشایخی، سال‌روز تولد 71سالگی او را گرامی داشتند.
