از آنجا که رفع فقر و رسیدن به عدالت در توزیع، از جمله اهداف استراتژیکی است که نظام سیاسی ما مانند هر نظام دیگری در خصوص آن حساسیت دارد و علاقه مند به تأمین آن می‌باشد بسیار مناسب است که در آستانه تدوین لایحه بودجه سال 1386 و به عنوان گامی کوتاه در هدفمند کردن یارانه کالاهای اساسی به چند نکته در این زمینه اشاره شود.
1. چنانچه خط فقر نسبی را در سال 1383 بر مبنای نصف میانه هزینه خالص سرانه خانوار شهری تعریف کنیم آمارها حکایت از آن دارند که میزان آن برای هر فرد در ماه معادل 404791 ریال بوده است یعنی در این سال نیمی از مردم کشور ماهانه بالاتر از 809581 ریال و نیمی از آنان نیز پائین‌تر از این مبلغ هزینه کرده‌اند و تعریف خط فقر به نصف میانه ما را به رقم 404791 ریال در هر ماه برای سرانه خانوار می‌رساند.
با لحاظ هر خانوار شهری فقیر معادل 4/5 نفر خط فقر برای هر خانوار شهری مبلغ 2185871 ریال در هر ماه بوده است. در مجموع در سال 1383 تعداد کل خانوارهای فقیر در جامعه شهری معادل 62/1 میلیون و جمعیت مربوط به آن 7/8 میلیون نفر بوده است.
چنانچه بخواهیم وضعیت فقر را در جامعه روستایی کشور بررسی کنیم با توجه به اینکه خط تقریبی یعنی نصف میانه هزینه خالص سرانه خانوار روستایی در ماه برابر 235648 ریال بوده و بعد خانوار روستایی فقیر هم 8/5 نفر اندازه‌گیری شده خط فقر یک خانوار روستایی 1366758 ریال بوده است لذا در سال 1383 تعداد خانوارهای فقیر روستایی 743 هزار و جمعیت مربوط به آن 3/4 میلیون نفر برآورد شده است.
با توجه به آمارهای ذکر شده این واقعیت را باید مفروض گرفت که در سال 1383 تعداد 2359000 خانوار فقیر در کشور وجود داشته‌اند که 12409860 نفر را شامل شده است.
2. مساله مهم دیگری که بعد از توجه به ابعاد و اندازه خط فقر نسبی خود را می‌نماید آن است که آیا فقرا توانسته‌اند خود را به لحاظ درآمدی به خط فقر نزدیک کنند و اندازه این نزدیکی چقدر است.
در سال 1383 هر خانوار فقیر شهری بطور متوسط و سرانه مبلغ 270682 ریال هزینه خالص داشته است که فاصله این هزینه با خط فقر نسبی یعنی 404791 ریال مبلغ 134109 ریال می‌باشد که بیانگر شکاف فقر است به عبارت دیگر متوسط سرانه کمبود درآمد فقرای شهری تا رساندن خودشان به خط فقر مبلغ 134109 ریال در هر ماه بوده است.
اگر شدت فقر را اندازه‌گیری کنیم به رقم 33 درصد می‌رسیم که این به معنای آن است که هر فرد در متوسط خانوار فقیر شهری 33 درصد منابع مورد نیاز خودش برای رسیدن به خط فقر را در اختیار نداشته است.
شکاف فقر در همین سال برای فقرای روستایی در ماه مبلغ 66169 ریال و شدت فقر 28 درصد بوده که بیانگر آن است که هم شکاف فقر و هم شدت آن در سرانه خانوارهای فقیر روستایی کمتر از سرانه خانوارهایی فقیر شهری است.
3. با لحاظ آنچه اشاره شد دولت محترم می‌تواند یارانه کالاهای اساسی را در بودجه سال 86 به سمت خانوارهای دچار شکاف و شدت فقر بیشتر هدایت کند و بدین ترتیب از طریق انتقال آنچه که همه در قالب یارانه دریافت می‌کنند به طبقات فقیر منویات عدالت خواهانه خود را تا حدودی محقق نماید.
این مهم از جمله مقولاتی است که تأخیر در آن جایز نیست چرا که به قول یکی از مقامات ارشد دولت «چهارونیم میلیون نفر از این مجموعه با درآمد روزی کمتر از 1000 تومان در روز زندگی می‌کنند» و حکومت باید در قبال این مجموعه عظیم پاسخگو باشد.
*نماینده مجلس شورای اسلامی
