فرقی نمی‌کند زیر قله «شاهزاده گردن‌کج» در برف بنشینید، میان ستون‌های شنی دره «ستاره افتاده» در جزیره قشم سرگردان و متحیر به‌صورت‌هایی که باد از شن ساخته است خیره بمانید، در چالدران رو به دشتی بایستید که یکی از شکست‌های بزرگ ایرانیان در آن رقم خورد یا در روستاهای اطراف مریوان به جنگل‌های تنک بلوط نگاه کنید.
معلوم نیست چرا وقتی به جاهایی فکر می‌کنید که تاثیر حضور در آن فضاها برای همیشه در ذهنتان مانده است، معمولا یاد مکان‌هایی می‌افتید که یا فقط خودتان در آن بوده‌اید یا دست بالا همراه با چند نفر دیگر.
حتی دریای شمال هم زمستان‌ها چیز دیگری است؛ زمانی که ساحل از هجوم تابستانی مردم خالی می‌شود و فقط در گوشه پرتی از آن، ماهیگیران فرو می‌روند در آب. حالا و در روزهایی که سفرهای نوروزی مردم آغاز می‌شود، از چند عکاس حرفه‌ای طبیعت که سال‌هاست در گوشه و کنار ایران به عکاسی پرداخته‌اند، پرسیدیم در چه جایی از دیدن آنچه پیش رو داشتند، متحیر
شده‌اید.
همایون امیر یگانه سال‌هاست که به عکاسی از طبیعت و بناهای تاریخی مشغول است. در گذر این سال‌ها آنچه هنوز در ذهن او باقی مانده، گوشه‌ای از طبیعت ایران است و طبیعت روستایی به نام پالنگان در استان کردستان؛«در جاده کرمانشاه به سنندج در نزدیکی کامیاران روستایی به نام پالنگان وجود دارد که یکی از جاده‌های دسترسی به اورامانات هم از آنجا می‌گذرد. یک سال در اردیبهشت ماه به آن منطقه سفر کردم دشتی زیبا را پیش‌رو دیدم که شقایق‌ها در آن غوغا کرده بودند. درخت‌های بلوط هم میان دشت، ترکیب‌بندی خیره‌کننده‌ای به‌وجود آورده بودند که زیبایی آن منظره را دوچندان می‌کرد.»
غوغای شقایق‌ها
روستایی که امیر‌یگانه از طبیعت آن یاد می‌کند در دهستان ژاورود و در دره تنگیور قرار دارد. غیر از طبیعت منحصر به فرد این منطقه، خود روستای پالنگان نیز دارای معماری پلکانی است و همان الگویی در آن رعایت شده است که در اورامان‌تخت یا ماسوله
به چشم می‌خورد.
شاید خیلی‌ها با شنیدن وصفی از زیبایی طبیعت به یاد شمال کشور و مناطق سرسبز استان‌های حاشیه دریای خزر بیفتند، اما امیر‌یگانه عقیده دارد که بین زیبایی طبیعت شمال کشور با استان کردستان، تفاوت مهمی وجود دارد که به طیف رنگ‌ها بازمی‌گردد؛ «یکی از ویژگی‌های طبیعت کردستان، طیف‌های رنگی گسترده آن است که در فصل بهار می‌توان این زیبایی را در بخش‌های مختلف این استان دید. هر چند در شمال هم می‌توان چند طیف از رنگ سبز را دید، این رنگ‌ها، کنتراست بالایی ندارند، اما در کردستان تونالیته (طیف) رنگی در فصل بهار آن‌قدر زیاد است که حتی عکس سیاه و سفید از منظره‌ها، زیبا
خواهد بود.»
این عکاس تعریف می‌کند که در گذشته مسیر دسترسی به روستای پالنگان، جاده‌ای خاکی بود که در سال‌های اخیر آسفالت شده است و چند مرکز پرورش ماهی نیز در آن منطقه فعالیت می‌کنند. امیر یگانه اضافه می‌کند:
«به همین دلایل، بکر بودن دشت زیبای پالنگان از بین رفته است. با این حال هنوز هم این نقطه از کردستان، زیبایی‌های فراوانی دارد.»
تکه‌ای از بهشت
گاهی گذر ما به جایی می‌افتد که وقتی از آن سفر باز می‌گردیم و برای دیگران تعریف می‌کنیم به چه جاهایی رفته بودیم، تازه متوجه می‌شویم چه چیزهایی را از دست داده‌ایم و ندیده‌ایم؛ چیزهایی که ممکن است اصلا از وجودشان خبر نداشته باشیم یا شاید هم ورود به آن مکان‌ها برای هر فردی مجاز نباشد. غار علیصدر یکی از نقاط دیدنی ایران است که بسیاری از مردم از نقاط مختلف کشور به دیدن آن می‌روند، ولی «تالار بهشت» نام یکی از تالارهای آن است که هر کسی نمی‌تواند به آن وارد
شود.
سعید محمودی ازناوه 14 سال پیش 5 روز به عکاسی در این غار پرداخت و حتی شب‌ها نیز در اتاقی در نزدیکی دهانه غار خوابید. در همان روزها بود که او توانست به تالار بهشت وارد شود: «برای رسیدن به این تالار مجبور بودیم بخش‌هایی را به شکل سینه‌خیز طی کنیم، بعضی جاها سوار قایق شویم و بعد دوباره با پای پیاده راهمان را ادامه دهیم. بعد از مدت زیادی راه رفتن به تالار رسیدیم. نمی‌دانم چطور می‌شود آنجا را تعریف کرد، مثل این بود که به یکی از آن مخفیگاه‌های دزدان دریایی رسیده باشیم که در فیلم‌ها می‌بینیم. این تالار زیبایی حیرت‌انگیزی دارد.»
آن‌طور که زمین‌شناسان می‌گویند، قدمت سنگ‌های تشکیل‌دهنده کوهی که غار در آن قرار دارد به 190 تا 136 میلیون سال پیش برمی‌گردد. این غار در 75 کیلومتری شمال غرب همدان واقع شده است و سعید محمودی که از سال 1369 عکاسی از گوشه و کنار ایران را شروع کرده و تا امروز 18 جلد کتاب عکس از نقاط مختلف کشور منتشر کرده است، وقتی می‌خواهد احساس خود را از دیدن بخشی از زیبایی‌های تالار بهشت بیان کند، می‌گوید: «آن زمان که در علیصدر عکاسی می‌کردم هنوز به خانه خدا نرفته بودم. وقتی به خانه برگشتم، همسرم پرسید: سفرت چطور بود؟ من جواب دادم: به زیارت خانه خدا رفته بودم. در تالار بهشت واقعا احساس می‌کردم خدا به من خیلی نزدیک است.»
تنگه ظلمات
خیلی‌ها اسم «قصر بهرام» را شنیده‌اند؛ همان کاروانسرایی که نزدیکی ورامین قرار دارد. ولی شاید ندانند با ادامه دادن مسیری که به این کاروانسرای شاه عباسی می‌رسد، می‌توان به یکی از مناطقی وارد شد که در آن، جاذبه‌های طبیعی مختلفی در کنار هم قرار گرفته‌اند.
پارک ملی کویر به وسعت 420 هزار هکتار در این منطقه گسترده شده است. این منطقه از سال 1343 ابتدا منطقه شکار ممنوع بود و سپس از سال 1355 پارک ملی اعلام شد. البته در سال‌های اخیر در شیوه محافظت از این منطقه، تغییراتی به‌وجود آمد، اما هنوز هم ورود به آن، نیازمند در اختیار داشتن مجوزهایی از سوی اداره حفاظت از محیط‌زیست است.
حسین کریم‌زاده از 20 سال پیش به عکاسی مشغول است و مانند دیگر همکارانش که به عکاسی از طبیعت و بناهای تاریخی ایران می‌پردازند، در طول این سال‌ها به نقاط زیادی از کشور سفر کرده است. یکی از مکان‌هایی که پس از همه این سفرها هنوز در ذهنش باقی مانده، دره‌ای است به نام «تنگه ظلمات» که در پارک ملی کویر قرار دارد. این دره به گفته بسیاری از کسانی که توانسته‌اند آن را ببینند و قدم درون آن بگذارند، شباهت بسیاری به منطقه «گرند کانیون» آمریکا دارد. کریم‌زاده می‌گوید: «درست وسط کویر، ناگهان به دره‌ای می‌رسید که فضای وهم‌انگیز و عجیبی دارد. برخی عقیده دارند این دره 4 کیلومتری در اثر زلزله به‌وجود آمده است. ما وقتی به این دره رسیدیم، غروب شده بود و شب را هم کنار ورودی دره خوابیدیم.»
تنگه ظلمات، تنها جایی در پارک ملی کویر نیست که توجه بازدیدکنندگان را به‌خود جلب می‌کند. کریم‌زاده در این باره می‌گوید:« گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی در پارک کویر وجود دارد که اگر با حوصله و وقت کافی به این پارک بروید می‌توانید حتی پلنگ، گرگ و یوزپلنگ را ببینید. عارضه‌های طبیعی این منطقه هم جذابیت دیگری دارد. برای مثال بعد از پشت سر گذاشتن 20 کیلومتر از ورودی پارک به کوه‌هایی می‌رسید که رنگ‌های عجیبی دارند یا در نزدیکی تنگه ظلمات، منطقه وسیعی وجود دارد که فسیل نرم‌‌تنان دریایی در آن برجای مانده است.»
گوشِ گربه
«مجید ناگهی» حرف جالبی می‌زند. او هم یکی از کسانی است که در 2 دهه گذشته به عکاسی از نقاط مختلف ایران پرداخته است و اکنون کتاب عکسی درباره تهران زیر چاپ دارد. این عکاس دل‌نگران است که از چه جایی بگوید؛«متأسفانه وقتی یکی از نقاط دیدنی ایران را معرفی می‌کنیم، آنانی که به آنجا سفر می‌کنند توجه چندانی به حفظ و مراقبت از زیبایی‌های آن ندارند. من واقعا از مردم درخواست می‌کنم حداقل زباله‌های خود را جمع کنند و در طبیعت اثری از خود به جا نگذارند.»
جایی که ناگهی از آن یاد می‌کند «بورالان» نام دارد و آن طور که نشانی آن را می‌دهد این منطقه روی گوش گربه نقشه ایران قرار دارد. ناگهی می‌گوید: «بورالان در انتهایی‌ترین نقطه شمال غرب کشور در منطقه مرزی ایران، ترکیه و ارمنستان واقع شده است. جاده‌ای که از تبریز به سمت جلفا و این منطقه مرزی می‌رود، بسیار زیباست و قرار گرفتن رود ارس در کنار آن، بر زیبایی منطقه و جاده آن می‌افزاید.»این عکاس ادامه می‌دهد: «بورالان یکی از مناطقی بود که به آن بهشت ایران می‌گفتند، اما خشکسالی‌های چند سال اخیر تاثیر منفی زیادی در طبیعت این منطقه بر جا گذاشت. با این حال باز هم بورالان زیبایی اعجاب‌انگیزی دارد. این منطقه به شکل دشتی است که عارضه‌های طبیعی جالبی در آن وجود دارد که زمین‌شناسان به آن توجه دارند. علاقه‌مندان به زندگی عشایر ایران هم می‌توانند در بورالان با زندگی عشایر حسن‌لو از نزدیک آشنا شوند.»
