و کارشناسان در مورد خطرات بهداشتی ناشی از افزایش میزان پرتوها به خصوص دچار شدن به سرطان هشدار می‌دهند.به نوشته نیویورک تایمز شرکت مسئول نیروگاه هسته‌ای آسیب‌دیده فوکوشیما به دنبال زمین‌لرزه در ژاپن اعلام کرده است که میزان ید رادیواکتیو در نمونه‌های آب دریا در مجاورت این تاسیسات به 7.5 میلیون برابر حد مجاز رسیده است و دولت ژاپن حد جدید بهداشتی برای میزان رادیواکتیویته در ماهی‌ها اعلام کرده است.
همچنین دولت ژاپن معیار جدید برای میزان رادیواکتیو مجاز در ماهی‌ها اعلام کرده است، که معادل 2000 بکرل ید رادیواکتیو به ازای هر کیلوگرم گوشت ماهی است، یعنی همان اندازه مجاز برای سبزیجات.
در همین حال یک بررسی جدید در مرکز پژوهش‌های رادیولوژی در دانشگاه کلمبیا در آمریکا نشان داده است که حتی دوز کم پرتوهای رادیواکتیو دارای خطرات بهداشتی است.
به گفته کارشناسان گرچه میزان رادیواکتیویته در تاثیر آن بر سلامت فرد مهم است، یعنی هر چه میزان آن کمتر باشد، زیان کمتری دارد، و اگر این میزان از حد معینی فراتر رود، تاثیر آسیب‌رسان آن از جمله در ایجاد سرطان بروز می‌کند.
اما در مورد اثرات دوزهای بسیار کم پرتوهای رادیواکتیو مانند آنچه افراد در منطقه زلزله‌‌دیده ژاپن با آن روبه‌رو هستند، بین دانشمندان اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی از آنها می‌گویند اطلاعات مربوط به خطرات دوزهای بالای پرتوها را می‌توان درباره خطرات ناشی از دوزهای کمتر هم به کار برد.
آنها می‌گویند هر قرارگیری به پرتوهای رادیواکتیو خطر سرطان را بالا می‌برد، گرچه احتمالا در موارد دوزهای پایین این مقدار افزایش خطر هم کم است.
اما برخی دیگر از دانشمندان معتقدند که یک میزان یا حد آستانه‌ای وجود دارد که مقدار پایین‌تر از آن خطری ایجاد نمی‌کند.
برای مثال دکتر جان بویس، استاد پزشکی در دانشگاه وندربیلت در آمریکا که در مورد اثرات پرتوها بر انسان پژوهش می‌کند، هشدار می‌دهد که نباید بر مبنای قرارگیری فرد به دوزهای پایین پرتوها، خطر آسیب‌ها را محاسبه کرد.
به گفته او در مورد خطرات دوزهای پایین پرتو پایین‌تر از حدود 10 رم اطلاعات چندانی وجود ندارد، اما برخی از تخمین‌های خطرات پرتوها تا حد دوزهای در حد یک دهم رم یا پایین‌تر هم پیش‌رفته‌اند.
بنابراین او معتقد است که برای تخمین خطر نباید مقدار دوز پایین را در تعداد افراد ضرب کرد.
در مقابل دکتر دیوید برنر، رئیس مرکز پژوهش‌های رادیولوژی در دانشگاه کلمبیا در آمریکا، جزو کارشناسانی است که معتقدند هیچ آستانه‌ای وجود ندارد که در مقدارهای پایین‌تر آن خطری وجود نداشته باشد.
به گفته او پرتوهای رادیواکتیو به DNA سلول‌های آسیب می‌زنند، و تنها یک سلول آسیب‌دیده ممکن است هسته اولیه یک سرطان باشد، گرچه ممکن این سرطان ده‌ها سال بعد بروز کند. به نظر او از لحاظ تاثیر پرتوها در ایجاد سرطان، مقدارهای کم رادیواکتیو ممکن است خطرناک‌تر از آن حدی باشند که محاسبه‌های بر اساس دوزهای بالا پیش‌بینی می‌کنند.
در حال حاضر تخمین‌های خطر برای قرارگیری به مقدار کم در برابر پرتوها، بر اساس تعمیم‌دادن از نتایج مربوط به دوزهای بالا است.
در آمریکا اغلب سازمان‌های دولتی از برای اندازه‌گیری دوزهای رادیواکتیو از واحد "رم" (rem) استفاده می‌کنند، در اروپا و آسیا از واحد میلی‌سیورت (milisievert) استفاده می‌شود که معادل یک دهم رم است.
سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا می‌گوید افراد در طول یک سال 0.3 رم رادیواکتیو از پرتوهای زمینه‌ای طبیعی دریافت می‌کنند.
تا به حال مقادیر کمی از رادیواکتیو ناشی از نیروگاه‌های ژاپنی در شیر و در آب باران در آمریکا یافت شده است، که البته آنقدر کم بوده است که خطری ایجاد نمی‌کند.
اما در ژاپن مواد رادیواکتیو در در شیر، گوشت، سبزیجات،آی شیر، در زمین و دریا در اطراف نیروگاه آسیب‌دیده یافت شده است. در برخی نقاط این میزان آنقدر بالا بوده است که مقامات ژاپنی از مردم خواسته‌اند از آب شیر استفاده نکنند، و دولت ژاپن صادرات شیر و سایر محصولات غذایی از برخی نقاط را ممنوع کرده است.
شیر در این مناطق حاوی ید رادیواکتیو بوده است، که با تجمع در غده تیروئید باعث سرطان در آن به خصوص در کودکان می‌شود.
بسیاری از اطلاعات در مورد سرطان‌زایی پرتوها از بررسی‌ها بر روی بازماندگان انفجارهای هسته‌ای در هیروشیما و ناکازاکی در ژاپن به دست آمده است. اولین سرطانی که در میان این بازماندگان مشاهده شد سرطان خون یا لوسمی بود. تورموهای توده‌ای مانند سرطان‌های روده بزرگ، پستان، کبد، ریه یا سایر اندام‌‌ها با گذشت مدت بیشتری پدیدار شدند.
اما درباره اینکه آیا اطلاعات را می‌توان درباره حادثه اخیر در نیروگاه فوکوشیما به کار برد؟ انفجارهای هسته‌ای بدترین موارد ممکن با دوزهای بالای پرتو بودند، بنابراین در مورد تعمیم نتایج بررسی‌ها بر روی بازماندگان آنها به افرادی که در معرض مقدارهای کم رادیواکتیو بوده‌اند، تردید وجود دارد.
در حال حاضر دانشمندان ژاپنی در حال بررسی این موضوع هستند که اثرات بالقوه بهداشتی حادثه اخیر در نیروگاه‌های هسته‌ای چقدر است، و برای کشف و بررسی آنها چه طرحی را باید اجرا کرد.
