اما اکنون با گذشت چندین ماه از اجرای قانون هدفمندکردن یارانهها و افزایش قیمت نان، افت کمی و کیفی این محصول به واقعیتی تلخ در بازار نان تبدیل شده که علاوه بر گلایههای مصرفکنندگان، انتقاد نانوایان و برخی مسئولان را نیز بهدنبال داشته است.
افزایش قیمت و کاهش وزن و کیفیت انواع نان سنتی موجب شدهاست تا اکنون بسیاری از مصرفکنندگان نابسامانی بازار نان را ناشی از کوتاهی نانواییها در عرضه نان باکیفیت و قیمت مناسب قلمدادکرده و از عدم نظارت بر این بازار گلایه کنند. پس از اصلاح نرخ آرد و نان انتظار مصرفکنندگان و وعدههای مسئولان حاکی از آن بود که قیمت و کیفیت نان عرضه شده به مردم بهبود یافته و با این شیوه ضمن کاهش ضایعات نان از هدر رفتن یارانه پرداختی به این کالا جلوگیری میشود اما اکنون افت کیفیت نان موجبشده تا عملا این هزینه به شیوه دیگری توسط مصرفکنندگان پرداخت شود.
چانههای کوچک و افت کیفیت
اعلام نرخ مصوب نان و تعیین وزن چانه خمیر انواع نان سنتی قادر نبوده تا برخی نانواییها را به عرضه نان بر اساس مشخصات تعیین شده وادار کند، به نحوی که اکنون انواع نان تافتون، سنگک، بربری و لواش بهدلیل کوچک شدن چانه خمیر و استفاده از نانوایانی که دستمزد کمتری دریافت کرده و از تخصص لازم برای پخت نان برخوردار نیستند با کیفیتی بهمراتب بدتر نسبت به پیش از اصلاح قیمتها به مردم عرضه میشود. این شرایط موجب شده تا نانوایان نیز در پخت نان با مشکل مواجه شوند چراکه با کاهش وزن چانه ناچار به حفظ اندازه ظاهری نان شده و این امر خود به عاملی برای سوختگی یا خمیر ماندن نان تهیه شده و افزایش ضایعات آن تبدیل شده است. از سوی دیگر دیدگاههای مسئولان در زمینه خودداری مصرفکنندگان از خرید نان بیکیفیت موجبشده است تا اکنون خرید نان مرغوب به چالشی بین مصرفکنندگان و نانوایان تبدیل شود.
نانوایان ناراضی
نابسامانی بازار آرد موجب شده است تااکنون علاوه بر مصرفکنندگان، بسیاری از تولیدکنندگان نان سنتی نیز کیفیت نامرغوب آرد تحویلی کارخانهها را عاملی برای افت کیفیت نان و نارضایتی مشتریان قلمداد کنند. یکی از تولیدکنندگان نان سنگک به خبرنگار ما گفت: پیش از اصلاح نرخ آرد این امکان وجود داشت تا درصورتی که کیفیت آرد متناسب با نوع نان نبود با فروش آرد سهمیهای و پرداخت مابهالتفاوت نسبت به خرید آرد مرغوب اقدام کرده و رضایت نسبی مصرفکنندگان را فراهم کنیم اما اکنون واگذاری تأمین آرد به کارخانههای بخشخصوصی موجب شده تا پس از واریز وجه توسط واحدهای نانوایی، کارخانهها آردی را که سنخیتی با نوع نان تولیدی ندارد به نانواییها تحویل داده و امکان تهیه یا جایگزینی این آرد از بازار آزاد نیز وجود ندارد.
به گفته علی دشتبان این شرایط نارضایتی توأم مشتریان و نانوایان را به همراه داشته است به نحوی که نانوایان با وجود آنکه همه سعی خود را برای عرضه نان مرغوب به کار میگیرند بهدلیل کیفیت نامرغوب آرد قادر به جلب رضایت مصرفکنندگان نبوده و این امر زمینه مشاجره بین نانوایان و مردم را فراهم ساخته است. وی با بیان اینکه برای رفع این مشکل نسبت به تأمین آرد برای نان سنگک از کارخانههای مختلف اقدام کرده اما بهبودی در کیفیت آرد دریافتی حاصل نشده است، افزود: در چند ماه اخیر از کارخانههای مختلف آرد خریداری کردهایم تا شاید بهبودی در کیفیت نان حاصل شود اما این اقدام نیز قادر به بهبود کیفیت آرد نبوده است. ازسوی دیگر مسئولان توزیع آرد در بسیاری از کارخانهها بدون توجه به کیفیت و تناسب آرد مورد نیاز نانوایان برای پخت انواع نان، پس از دریافت وجه، آردی نامرغوب را به نانواییها تحویل میدهند که ماحصل آن پخت نان فاقد کیفیت و نارضایتی مصرفکنندگان است.
دشتبان با بیان اینکه حاضر به پرداخت بهای بیشتری برای تهیه آرد مرغوب شده است، گفت: قیمت هر کیسه 40کیلویی آرد تحویلی کارخانهها در تهران بیش از 11هزار تومان است، شنیدهایم که کیفیت آرد در برخی شهرستانها مانند گناباد نسبت به آرد تحویلی کارخانهها در تهران مرغوبتر است و بر این اساس نسبت به خرید آرد از این شهرستان اقدام کردهایم که با احتساب هزینه حملونقل قیمت هر کیسه 40کیلویی آرد به بیش از 13هزار تومان افزایش خواهد یافت. با این وجود ناچار به عرضه نان به نرخ مصوب هستیم.
کاهش عرضه چند نرخی نان
عرضه چند نرخی نان از دیگر مشکلاتی است که در چند سال اخیر گلایههای مصرفکنندگان و نابسامانی بازار این محصول را تشدید کرده است. با این وجود شاید بتوان کاهش عرضه چندنرخی نان را ازجمله نخستین دستاوردهای اصلاح قیمت آرد و نان قلمداد کرد به نحوی که اکنون افت کیفیت نان موجب شده تا برخی نانواییهایی که تا پیش از این با پخت نان مرغوبتر به کمک آرد مناسب و برخی افزودنیها اقدام میکردند، اکنون قادر به جلب رضایت مشتریان برای پرداخت هزینه بیشتر نباشند. گرچه هنوز هم عرضه چند نرخی نان در برخی نانواییهای سطح شهر بهدلیل خلأ نظارت بر تولید و عرضه این محصول وجود دارد اما میتوان گفت این معضل در بازار نان نسبت به پیش از اصلاح قیمتها کمتر شده است.