البته از آنجا که ارزش جداسازی زباله‌ها برای بسیاری از ما چندان آشنا نیست، شنیدن چنین اخباری به لطیفه می‌ماند.
داستان تفکیک زباله با روش‌های پیشرفته در تمام دنیا در جریان است و یکی از معیارهای تشخیص و انتخاب شهری خوب برای زندگی هم همین نحوه تفکیک و جمعآوری زباله است. مثلا در اطراف شهر ونکوور کانادا که تنها 600هزار نفر جمعیت دارد دستگاه‌های ویژه‌ای برای پرس‌کردن زباله‌ها وجود دارد که البته خود این دستگاه‌ها با انرژی خورشیدی کار می‌کنند. به وسیله این دستگاه‌ها زباله آن‌قدر فشرده می‌شود که حجمش به یک‌پنجم تقلیل پیدا می‌کند.
اما داستان جمعآوری و تفکیک زباله در ایران مانند خیلی چیزهای دیگر با تمام دنیا متفاوت است. تا همین چند سال پیش هنوز زباله‌های مردم پایتخت تفکیک نمی‌شد و هر روز بر میزان تولید زباله در شهر افزوده می‌شد، اما حالا، این امر هم به مرحله عمل رسیده و پیشرفت‌های زیادی در این زمینه حاصل شده و هر چند هنوز به پای کشورهای پیشرفته در این زمینه نرسیده‌ایم اما به‌نظر می‌رسد پیشرفت ما سرعتی قابل توجه داشته باشد.
آخرین اتفاق در تفکیک زباله، نصب مخازن آبیرنگ در کنار مخازن سیاه زباله برای جمعآوری زباله‌های خشک شهروندان است. بعد از نصب مخازن سیاه‌رنگ و جمعآوری مکانیزه زباله‌های تر، حالا نسل جدیدی از مخازن در شهر تعبیه شده که برای جمعآوری زباله‌های خشک در نظر گرفته شده‌اند. این مخازن آبیرنگ برای نخستین بار در برخی نواحی منطقه7 تهران دیده شده‌اند اما حالا بعد از حدود 6-7 ماه در گوشه‌گوشه شهر جای خود را پیدا کرده‌اند.
محمد فیاض، مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران در این زمینه می‌گوید: در برقراری سیستم‌ها و روش‌های جمعآوری پسماند در شهر تهران به‌ویژه جمعآوری پسماندهای خشک، سعی بر آن است که گزینه‌های مختلفی اندیشیده شود تا با پوشش حداکثری برنامه‌های مختلف روزانه مردم و انگیزه‌های متفاوت ایشان، حجم جمعآوری زباله‌های تفکیک‌شده به حداکثر برسد. در همین راستا در بخش پسماندهای تر، نصب مخازن تیره و جمعآوری مکانیزه تمهید شد و در بخش جمعآوری پسماند خشک در جهت جلب حداکثری مردم 3گزینه مختلف برای خدمات فراهم آمد. یکی از این گزینه‌ها، دریافت پسماند خشک از شهروندان در منازل از طریق وانت‌های ملودی‌دار است. این وانت‌ها موظفند طبق برنامه زمان‌بندی و ازپیش‌ابلاغ‌شده، هر هفته یک‌بار به پست و محل مورد نظر مراجعه کرده و ضمن دادن کیسه آبیرنگ، پسماند خشک را از مردم دریافت دارند. به گفته این مسئول در حال حاضر حدود 400دستگاه وانت در این زمینه مشغول به کار هستند.
فیاض، خرید پسماند خشک ارزشمند از مردم در غرفه‌های بازیافت را دومین گزینه در این زمینه ذکر می‌کند و ادامه می‌دهد: در این برنامه مردم ضمن مراجعه به غرفه‌های بازیافت و تحویل پسماند خشک خود، در ازای آن، پول نقد یا مواد شوینده دریافت می‌کنند؛ همچنین می‌توانند نسبت به شارژ «بازیافت کارت» خود اقدام کنند. در حال حاضر 262غرفه بازیافت در سطح شهر فعال هستند که قرار است تعداد آنها به 400غرفه برسد.
مدیرعامل سازمان پسماند سومین گزینه جمعآوری پسماند خشک شهروندان تهرانی را که به‌تازگی به روش‌های قبلی افزوده شده نصب مخازن آبیرنگ مخصوص جمعآوری پسماندهای خشک در معابر برمی‌شمرد که همسو با طرح جامع مکانیزاسیون خدمات شهری برای خدمت بیشتر به شهروندان ارائه شده است. نصب این مخازن از ابتدای شهریور‌ماه سال‌جاری آغاز شده و حداکثر تا پایان سال1390 نصب این مخازن آبیرنگ تکمیل خواهد شد.
با وجود اینکه این مخازن در تمام شهر در کنار مخازن تیره‌رنگ دیده نمی‌شود اما فیاض می‌گوید: در حال حاضر تقریبا در تمامی مناطق، مخازن در دست خرید است و عملیات جانمایی و نصب با اولویت راسته‌های تجاری در حال انجام است که تاکنون 5641مخزن برای کلیه مناطق تهران تهیه و بیشترین تعداد این مخازن برای منطقه5 در نظر گرفته شده است. در حال حاضر هم تعداد 2468 مخزن آبی رنگ در معابر و 570 مخزن در شهرک‌های مسکونی سطح شهر تهران نصب شده است. به عبارت دیگر
در حال حاضر مخازن آبیرنگ ویژه پسماند خشک در سطح شهر در حال گسترش است.
مدیر عامل سازمان پسماند نصب این مخازن را مؤثر می‌داند و می‌گوید: میزان کل پسماند خشک تهران در دی‌ماه سال گذشته 32هزار و 761 تن بوده که 2 هزار و 747تن آن از طریق این مخازن جمعآوری شده است؛ یعنی میانگین جمعآوری زباله خشک از طریق این مخازن 4/8درصد بوده است؛ به عبارت دیگر در دی‌ماه روزانه یک‌هزار و 92تن پسماند خشک از سطح شهر تهران جمعآوری شده که سهم این مخازن 92تن در روز بوده است.
او می‌گوید: بر اساس آمار، میانگین میزان پسماند خشک ذخیره‌شده به صورت روزانه در دی‌ماه 54کیلو در هر مخزن بوده است. البته بعد از دی‌ماه 400مخزن به مخازن موجود در سطح شهر افزوده شده که هنوز آمار جمعآوری پسماند خشک بعد از این تاریخ برای ارائه تکمیل نشده است. این آمار نشان می‌دهد که تهرانی‌ها در حال پی‌بردن به ارزش تفکیک زباله هستند و به‌نظر می‌رسد مسئولان را هم تا آنجا که آموخته باشند یاری می‌کنند. اما آیا آموزش کافی و لازم در سطح شهر و میان اقشار مردم انجام شده است؟
مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران در مورد این دیدگاه که به‌نظر می‌رسد برنامه فرهنگسازی و آموزش برای بازیافت، گسترده و چشمگیر نیست توضیح می‌دهد که سیاستگذاری و تدوین برنامه‌های آموزشی، اطلاع‌رسانی و بسترسازی فرهنگی و نظارت بر حسن اجرا و بعضا اجرای برنامه‌های مذکور در مناطق و نواحی از جمله فعالیت‌های اصلی این سازمان است. هدف اصلی این برنامه‌ها افزایش درصد مشارکت شهروندان تهرانی در مدیریت پسماند به‌ویژه مشارکت در برنامه کاهش تولید پسماند و طرح تفکیک پسماند در مبدأ، یعنی جداسازی، ذخیره‌سازی جداگانه، تحویل جداگانه و جمعآوری جداگانه پسماندهای تر شامل مواد قابل تبدیل به کمپوست و خشک شامل مواد زائد جامد قابل تبدیل به بازیافت و سایر پسماندهای خشک است.
او در ادامه می‌گوید: بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های شهرداری در اجرای برنامه‌های فرهنگی نیز مد نظر بوده است و در همین راستا، خود را به ماده6 تفاهمنامه همکاری بین معاونت‌های خدمات شهری و امور اجتماعی فرهنگی تحت عنوان تبیین و تقویت رویکردهای اجتماعی و فرهنگی مترتب بر ماموریت‌ها و وظایف حوزه معاونت خدمات شهری با استفاده از تمامی ابزار، امکانات و ظرفیت‌های در اختیار شهرداری تهران متعهد دانسته است. فیاض از گستردگی فعالیت‌های سازمان پسماند یاد می‌کند و از فراوانی آموزش در سطح شهر و فعالیت بی‌دریغ مسئولان و کارکنان این سازمان می‌گوید، اگرچه هنوز در خیلی از مناطق مخازن آبی نیست، ماشین آبیرنگ بازیافت هم نیست و یا به صورت منظم فعالیت نمی‌کند و شهروندان را با سردرگمی مواجه کرده است.
فیاض در این باره می‌گوید: تعداد مخازن آبیرنگ موجود هنوز به تعداد مد نظر در برنامه نرسیده است ولی تا پایان سال1390 تکمیل خواهد شد. اما در خصوص بی‌نظمی خودروهای بازیافت،شهروندان می‌توانند با شماره 137 یا شماره تلفن اداره بازیافت، محل سکونت خود تماس بگیرند تا رسیدگی شود. با این وجود چنانچه شهروندان تمایل داشته باشند می‌توانند پسماند خشک خود را به غرفه‌های بازیافت تحویل داده و ما‌به‌ازای آن مواد شوینده، اقلام مصرفی یا وجه نقد دریافت کنند.
این مقام مسئول در جواب این سؤال که ایده‌آل سازمان برای تفکیک زباله از مبدأ و بازیافت چیست و چه برنامه‌ای برای آن دارد، می‌گوید: ایده‌آل آن است که زباله تا حد ممکن کم تولید شود، زباله تولیدی با دقت در مبدأ تفکیک شود و جداگانه و به‌موقع و منظم تحویل سیستم جمعآوری شود.
