مراسم اختتامیه نمایشگاه، امروز ساعت 16 و 30 با حضور حجت‌الاسلام محمد محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر مقام معظم رهبری در مصلای تهران برگزار خواهد شد؛ هرچند نمایشگاه تا پاسی از شب برای بازدید عموم دایر خواهد بود. البته طبق روال هرروز امروز هم به‌طور رسمی، ساعت 8 شب به‌عنوان ساعت پایان کار نمایشگاه اعلام شده است اما معمولا ازدحام زیاد مردم مسئولان را مجاب می‌کند که ساعت روز پایانی را افزایش دهند.
ازدحام مردم به‌ویژه در روزهای پایانی (پنجشنبه و جمعه) چنان بود که حتی ون‌های مخصوص جابه‌جایی جمعیت را نیز از حرکت باز داشت. علاوه بر ون‌ها، همه خودروهای دیگر نظیر خودروهای آتش‌نشانی و آمبولانس‌ها نیز در 3 روز پایانی توان حرکت در میان خیل عظیم مردم را از دست دادند و شورای سیاستگذاری نمایشگاه، حرکت آنها را ممنوع کرد.
نتیجه این حضور میلیونی که استقبال شهرستانی‌ها از آن چشمگیرتر از سال‌های پیش بود همان‌طور که انتظار می‌رود، فروش میلیاردی کتاب‌های ایرانی و خارجی است. آنطور که روابط عمومی نمایشگاه اعلام کرده، تنها در روز پنجشنبه که یکی از شلوغ‌ترین و شاید شلوغ‌ترین روز نمایشگاه بود، ناشران خارجی چیزی در حدود 3میلیارد تومان به جیب زده‌اند. یعنی چیزی در حدود یک میلیون و نهصد یورو. مطابق این آمار، در بخش ارزی نمایشگاه، 8 هزار نسخه کتاب فروخته شده است که البته نشان می‌دهد به‌طور متوسط هر یک از کتاب‌های خارجی، با نرخ رسمی یورو (1500 تومان)، 237 یورو قیمت داشته‌اند. با این وصف به‌نظر می‌رسد انتشارات راتلج، ناشر کتاب 2هزار پوندی «ایران» جور باقی را کشیده باشد!
اما حمید قبادی، معاون اجرایی نمایشگاه امسال، رقم فروش کلی نمایشگاه 24 را بین 170تا 180 میلیارد تومان برآورد می‌کند که این رقم را از طریق پایانه‌های فروش بانک صادرات، بن‌های کاغذی دریافت‌شده، گزارش‌های ناشران و کارت‌خوان‌های مستقر در مصلای تهران محاسبه کرده است. این رقم نسبت به سال گذشته، افزایش 15 تا 20درصدی را در فروش نشان می‌دهد. در نمایشگاه بیست‌وسوم، در مجموع حدود 150 میلیارد تومان کتاب فروخته شده است.
به گفته قبادی، قسمت جالب فروش امسال، نقش کارت‌خوان‌ها بوده است که در 4-3 سال گذشته، همواره با مشکلات قابل توجهی همراه بوده است. امسال اما به‌نظر می‌رسد مشکلات به‌طور کامل رفع شده و همین نیز سبب شده میزان استفاده از دستگاه‌های کارت‌خوان، نسبت به سال گذشته، به میزان 3برابر افزایش یابد. قبادی می‌گوید:
تنها بیش از 20میلیارد تومان خرید کتاب از طریق دستگاه‌های کارت‌خوان انجام گرفته که استقبال مردم را از خرید الکترونیکی نشان می‌دهد. البته صدور بن‌های الکترونیکی که به‌صورت کارت بین دانشجویان، اهالی‌قلم و سایر مردم توزیع شده است یکی دیگر از علت‌های استفاده زیاد از دستگاه‌های کارت‌خوان محسوب می‌شود. به همه اینها باید سالن ویژه دستاوردهای نشر را نیز اضافه کرد که امسال از جمله برجستگی‌های نمایشگاه بود.
این سالن که در آن بخشی از رشد و گسترش صنعت نشر در ایران به نمایش درآمده بود، مورد توجه مقام معظم رهبری نیز قرار گرفت و قبادی از آن به‌عنوان اقدام مثبت مسئولان برگزاری نمایشگاه یاد می‌کند. اما وجه دیگر این استقبال عظیم که هرسال افزایش چشمگیری دارد، البته مشکلات و مسائل همراهش است که در راس آنها، پوشش خدماتی لازم برای پذیرایی از بازدیدکنندگان و نیز مواردی چون پارکینک و وسایل حمل‌ونقل است. حمید قبادی در این باره می‌گوید: امسال مدیریت شهری همکاری و فعالیت بسیار خوب و مثبتی داشت. مترو هم فعالانه در جابه‌جایی بازدیدکنندگان نقش داشت و به‌طور کلی، اقدامات مثبت مدیریت شهری، برگزاری نمایشگاه را با کمترین مشکل، ممکن کرد.
در مراسم نهایی نمایشگاه 24 مثل هر سال ناشران برگزیده سال گذشته معرفی خواهند شد که انتشارات امیرکبیر، وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی در حوزه بزرگسال و انتشارات کانون پرورش فکری در حوزه کودک و نوجوان، به احتمال بسیار امروز عصر به‌عنوان ناشران برگزیده نمایشگاه 24 معرفی خواهند شد. انتشارات امیرکبیر سال گذشته با چاپ و نشر بیش از 570 اثر، بیشترین آمار نشر در حوزه‌های گوناگون را از آن خود کرده است.
هیچ‌چیز جای کتاب را نمی‌گیرد
پایگاه خبری رهبر معظم انقلاب گزارشی از حضور معظم له در بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به قلم محمدتقی خرسندی منتشر کرده است. ابتدای این گزارش آمده است: «هیچ‌چیز جای کتاب را نمی‌گیرد.» شاید اعتقاد رهبر به همین موضوع است که باعث می‌شود تقریبا هر سال میهمان ثابت نمایشگاه کتاب باشد. نمایشگاهی که بیست و چهار سال پیش با پیگیری‌های خودشان آغاز به کار کرده و حالا بازدید از آن تبدیل شده به یکی از برنامه‌های ثابت رهبر معظم انقلاب، تا هم در جریان تازه‌های نشر قرار بگیرد و هم مهم‌تر از آن، اهمیت کتاب و کتابخوانی را برای خیلی‌ها یادآوری کند.
در بخشی دیگر از این گزارش آمده است: امسال بازدید رهبر معظم انقلاب تفاوتی اساسی با آنچه هر سال اتفاق می‌افتاد، داشت. سالنی در کنار نمایشگاه برپا شد تا هم فرصتی باشد برای ارائه گزارشی از وضعیت نشر و هم فرصتی برای ناشران مطرح و کتاب‌های مهم برای دیده‌شدن. وزیر فرهنگ گزارش فعالیت‌های وزارتخانه‌اش را در حوزه کتاب ارائه کرد. از افزایش عناوین منتشر شده می‌گفت و رشد کتاب‌های تالیفی و کاهش کتاب‌های ترجمه‌ای. به خاطر کاهش مجموع تیراژ کل کتاب‌ها مورد سؤال قرار می‌گرفت و شاید زیرلب خدا را شکر می‌کرد که رهبر معظم انقلاب از کاهش متوسط تیراژ هر کتاب سؤال نکرده.
آمارها که تمام شد، نوبت به تازه‌های نشر رسید و کتاب‌هایی که در سال گذشته مورد تقدیر قرار گرفته بودند. از بدشانسی وزیر بود یا از بدسلیقگی برگزارکنندگان؛ اولین غرفه مربوط به کتاب‌های کودک بود. رهبر معظم انقلاب نگاهی به چند کتاب انداخت و در آخر گفت: چیزهای خیلی مفیدی نبود. اما جلوتر، وضع عوض شد. کتاب‌های حوزه جنگ نرم، علوم انسانی، دین و دفاع مقدس چهره رهبر معظم انقلاب را بشاش‌تر کرد. هرچند انتظار ایشان بیشتر از این حرف‌ها بود، این را می‌شد وقتی فهمید که اشاره‌ای به جوایز جشنواره‌های کتاب کردند: «جایزه‌ای که شما می‌دهید، کمتر از بقیه دنیا نیست. 110سکه و 200سکه و... پس چرا این طور؟»
در بخش پایانی این گزارش نیز آمده است: بعد از 2ساعت و نیم، بازدید از نمایشگاه تمام شد و رهبر معظم انقلاب به سالنی در گوشه نمایشگاه رفت و ناشران هم پشت سر ایشان وارد شدند تا فارغ از گزارش و درددل، چند دقیقه‌ای هم حرف رهبر معظم انقلاب را بشنوند درباره کتاب: «وقتی امروز را با 15-10سال پیش مقایسه می‌کنم، کیفیت خیلی بالا رفته، علاوه بر کمیت. در گذشته خیلی عقب بودیم، زمان انقلاب وضعیت بهتر شد. در سال‌های اخیر هم که این پیشرفت کاملا محسوس شده. هم موضوعات متنوع‌تر شده و دایره دید نویسندگان متنوع‌تر شده، هم محتواها قوی‌تر شده. کیفیت چاپ و صفحه‌آرایی و جلد و... هم پیشرفت کرده و چشم‌نواز شده.» و بعد هم بشنوند از فلسفه توجه جدی رهبر معظم انقلاب به کتاب: «کتاب جایگزین ندارد. با اینکه لوازم رسانه‌ای متعددی اضافه شده، هیچ‌کدام جای کتاب را نمی‌گیرد.»
اذان ظهر بود و قطعا پایان بازدید رهبر معظم انقلاب. بازدیدی که با توصیه‌ای به ناشران پایان یافت: «هرچه ممکن است به مقوله کتاب اهمیت بدهید. هم وزارت ارشاد و جاهای دولتی، هم شما ناشران. پیشرفت کشور بدون پیشرفت کتاب امکان‌پذیر نیست. ما هنوز خیلی عقبیم.»
