کودکان در رویارویی با اسباب‌بازی‌ها یادمی‌گیرند که از پس حل چالش‌های زندگی برآیند و برای آینده‌شان رویابافی کنند. وقتی اسلحه را در دستان کودکان می‌گذارند باید منتظر بود که ویژگی‌های یک جنگجو در او رشد و نمو کند، در این شرایط نمی‌توان انتظار داشت که کودکانی که سال‌های طلایی رشدشان را با اسلحه‌کشی به روی همسالانشان می‌گذرانند، هنگام بزرگسالی به افرادی منطقی و معقول تبدیل شوند. انتخاب اسباب بازی کودکان هرچند از سوی بسیاری از پدر و مادرها جدی گرفته نمی‌شود اما یکی از مهم‌ترین گام‌هایی است که به تربیت کودکان و تبدیل آنها به افرادی جامعه‌پذیر کمک می‌کند.
صرف‌نظر از نقش مؤثر پدر و مادر در انتخاب و خرید اسباببازی، وضع مقررات و محدودیت‌هایی در ساخت اسباببازی و ورود آن به بازار نیز یکی از نیازهای اصلی است که می‌بایست از سوی دولت‌ها به‌عنوان مؤثرترین قدرت موجود جدی گرفته شود. مادام که راه برای ورود هر نوع اسباببازی به بازار اسباب بازی کشور گشوده است تولید‌کنندگان داخلی اسباببازی مشکلاتی را تجربه خواهند کرد که از بی‌دقتی مسئولان ناشی می‌شود و سرانجام بازار اسباببازی به دست رقبای خارجی با کالاهایی بی‌کیفیت و نامناسب فتح می‌شود تا تولید‌کننده داخلی از خیر این کار بگذرد و جز خاطره‌ای تلخ از ماجرا دستاوردی برایش باقی نماند.
چسبیده به ویترین اسباب‌بازی‌فروشی، انگار نه انگار که مادرش صدایش می‌کند. دست مادر را می‌کشد و با انگشت اسباب‌بازی‌ها را نشان می‌دهد.بیشتر از 7 سال دارد، می‌شود گفت بچه که نیست، ولی به هر حال دلش اسباببازی می‌خواهد و مادر همان توضیحات همیشگی را تکرار می‌کند که «الان پول نداریم نمی‌تونیم بخریم، بعدا بابات میاد برات می‌خره». همین جمله پدر را به قهرمانی تبدیل می‌کند که تمام توانایی‌های خانواده را در خود دارد و باید منتظر ماند تا قهرمان قصه راهش را کج کند و سری به ویترین اسباب‌بازی‌فروشی بزند. با دلخوری دنبال مادرش راه می‌افتد، می‌داند قهرمانش خیلی سرش شلوغ است. تازگی‌ها فهمیده که قهرمان بهانه می‌آورد و اصلا دل به کار نمی‌دهد؛ قهرمان این روزها خسته است.
برای تمامی کودکان تصاحب اسباب‌بازی‌ها یکی بعد از دیگری به رؤیایی می‌ماند که در تمام سال‌های کودکی و نوجوانی ادامه دارد. بسیاری از افراد حتی در بزرگسالی هم به راحتی از کنار ویترین یک مغازه اسباب‌بازی‌فروشی رد نمی‌شوند؛ انگار زانوهایشان سست شده باشد چند لحظه‌ای خیره به ویترین مشغول خیالپردازی می‌شوند و بعد یادشان می‌آید که روزهای کودکی سپری شده و راهشان را می‌کشند و می‌روند؛ اما حسرت اسباببازی همیشه در دل آدم می‌ماند. حتی اگر یک وقت بعد از سال‌ها ببینید که اسباب‌بازی‌فروشی محبوب کودکی‌تان به یک فست‌فود تبدیل شده، حتما غصه می‌‌خورید و احتمالش خیلی کم است که هرگز لب به فست فودهایی بزنید که جای رویاهای کودکی‌تان را گرفته‌اند.
با هر معیار و مقیاسی که اندازه‌گیری شود نقش اسباببازی در زندگی افراد هر جامعه پررنگ و قوی است و همین قوت و رنگ بهانه مهمی است که نسبت به تولید و توزیع اسباببازی در کشور حساسیت‌هایی ایجاد شود. حالا که بیشتر بازار اسباببازی کشور در انحصار تولید‌کنندگان خارجی است بد نیست از معدود تولید‌کنندگان داخلی هم حالی بپرسیم.
چرخ تولید لنگ است
گلایه‌های تولید‌کنندگان اسباببازی در کشور حکایت از این دارد که حال این بخش خوب نیست. مینا خراسانی، یکی از این تولید‌کنندگان اسباب بازی دراین‌باره می‌گوید: با اینکه من همه وقت و انرژی و سرمایه‌ام را به‌صورت شخصی صرف این کار کرده‌ام اما به‌نظر می‌رسد که ساخت اسباببازی در کشور متولی مشخصی ندارد؛ در این شرایط سازندگان اسباببازی بی‌پشتوانه ماندهاند و هیچ‌کس از حقوق آنها در سازوکار حاکم بر بازار حمایت نمی‌کند.
او با اشاره به اینکه سازندگان اسباببازی حتی از داشتن اتحادیه صنفی محروم ماندهاند، توضیح می‌دهد: در این شرایط اگر مشکلی برای یکی از تولید‌کنندگان به‌وجود بیاید هیچ تشکل و نهادی از آنان حمایت نخواهد کرد، مثلا اگر کسی اسباب بازی تولید شده را با کیفیت نامناسب و قیمت ارزان‌تر کپی کرده و در بازار بفروشد دست تولید‌کننده به هیچ جا بند نیست و اصلا قانون در این موارد از تولید‌کننده حمایت نخواهد کرد.
ما در بسیاری موارد شاهد بوده‌ایم که مشابه اجناس تولید شده‌مان با کیفیت نازل در سراسر کشور توزیع شده اما جایی شکایت ما را ثبت نمی‌کند، حتی در یک مورد، یکی از خریداران پس از آنکه چک‌هایش برگشت خورد تمامی اجناسی را که از ما گرفته بود نه تنها پس نداد بلکه با نصف قیمت در سراسر کشور توزیع کرد و وقتی ما برای پیگیری اقدام کردیم، به ما اعلام شد که آدرس فروشگاه‌ها را خودتان بدهید تا پیگیری شود؛ البته که انجام این کار برای ما امکان نداشت پس ناچار شدیم عطای کار را به لقایش ببخشیم و از خیر گرفتن حق‌مان گذشتیم.
به گفته این تولید‌کننده پازل سه بعدی، دبیرخانه شورای نظارت بر اسباببازی یکی از زیرگروه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که کار ثبت اسباببازی را برعهده دارد. این دبیرخانه در ازای دریافت مبلغ معینی، اسباببازی ساخته شده را کنترل کیفیت کرده و به نام تولید‌کننده ثبت می‌کند.
شرایط کنترل کیفیت در دبیرخانه شورای نظارت بر اسباببازی کشور در دسته‌های مختلف متفاوت است که به‌صورت کامل در سایت این مرکز توضیح داده شده؛ به‌عنوان مثال برای کنترل کیفیت لازم است اسباب بازی کودکان در مقابل بزاق دهان و عرق بدن ثبات رنگ داشته باشد.
این نمونه‌ای از مقرراتی است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان برای تولید‌کنندگان اسباببازی در نظر گرفته است و چنانچه اسباببازی تولید شده با مقررات منافاتی نداشته باشد سازنده اسباب بازی از شورای نظارت بر اسباببازی یک مجوز برای تولید دریافت می‌کند.
اما این شرایط تنها بر افرادی حاکم است که داوطلبانه برای ثبت اسباب بازی تولید‌شده‌شان به کانون مراجعه می‌کنند، در غیر این صورت نظارتی بر اسباب‌بازی‌های توزیع‌شده در بازار کشور وجود ندارد و هرکس که اراده کند می‌تواند در کار تولید و فروش اسباببازی بدون مجوز از شورای نظارت بر اسباببازی وارد شود.
مرز پرخطر
سروکله اسباب‌بازی‌های ارزان‌قیمت مدتی است که از آن سوی مرز در اتاق‌های کودکان ایرانی پیدا شده است. این اسباب‌بازی‌ها که گاهی کیفیت لازم را نیز ندارند در حالی از آن سوی مرز وارد بازارهای کشور می‌شوند که تولید‌کنندگان داخلی پیشنهادهای عجیبی دریافت می‌کنند. یکی از این پیشنهادها خارج و وارد کردن اسباب‌بازی‌های تولید داخل از مرز است.
تولیدکننده‌ای که این پیشنهاد را داشته می‌گوید: آقایی که اسباببازی خارجی وارد می‌کرد پیشنهاد کرد تا تولیدات کارگاه ما را به‌صورت قاچاق از کشور خارج کرده و سپس به نام اسباببازی خارجی از مرز رسمی به کشور وارد و در بازار عرضه کند.
تاجری که این پیشنهاد را داده توضیح داده است که به این شکل می‌تواند اسباب‌بازی‌ها را با قیمت بهتری در بازار به‌فروش برساند و اضافه کرده که به‌دلیل اینکه در کار واردات اسباببازی است، نمی‌تواند در کار توزیع اسباببازی داخلی شرکت کند.
به این ترتیب مرزهای بازرگانی کشور سالانه شاهد ورود اسباب‌بازی‌هایی هستند که گاهی توان تولیدشان در درون کشور نیز موجود است. تعرفه ورود اسباببازی به ایران براساس آنچه در پایگاه اطلاع‌رسانی شورای نظارت بر اسباب بازی آمده
55 درصد است که به تازگی قطعات یدکی اسباببازی را می‌توان با تعرفه 20 درصدی وارد کرد اما تعرفه 55 درصدی همچنان بر ورود اسباببازی حاکم است.
براساس گزارشی که در این پایگاه منتشر شده در سال1388 وزن اسباب‌بازی‌های وارد شده نزدیک به 19میلیون کیلو‌گرم بوده که ارزش دلاری 31میلیون دلار را داشته است و ارزش گمرکی آن معادل 31میلیارد تومان است؛ پس این بازار پرسود است و از نابودی صنعت داخلی نفع خواهد برد.
