رویکرد هنرهای تصویری به امام (ره) نیز اغلب مناسبتی، شعاری و فاقد ظرافتهای هنری بودهاست. اتفاقی که در آن بیش از آنکه فیلمسازان مقصر باشند، مسئولان فرهنگی تقصیر دارند. در حوزه سینما تاکنون 2 فیلم به صورت مشخص درباره زندگی حضرت امام (ره) تولید شده که با وجود آنکه این فیلمها توسط کارگردانانی شاخص جلوی دوربین رفتند، نتوانستند تاثیرگذار باشند. «صنوب» ساخته مجتبی راعی که علاوه بر فیلم در قالب سریال نیز پخش شد، جزو آثاری است که چنانکه باید دیده نشد. نسخه سینمایی صنوبر در بیستویکمین جشنواره فیلم فجر پخش شد ولی به دلایلی نامعلوم هرگز به اکران عمومی نرسید. سریال صنوبر هم به گفته سازندهاش همواره در شرایطی روی آنتن رفته که مردم نتوانستهاند آن را ببینند. اگر صنوبر مهجور ماند و توجهی به آن نشد در مورد «فرزند صبح» با انبوهی حاشیه و جنجال مواجهیم. حاشیههایی که از فرمان آغاز پیش تولید و اعلام فهرست بازیگران آغاز شد و تا زمانی که سرانجام پس از سالها انتظار به نمایش درآمد، ادامه یافت. نسخهای از فرزند صبح که زمستان سال گذشته در جشنواره فیلم فجر اکران شد، در واقع بیش از آنکه یک فیلم سینمایی باشد، به مجموعه راشهایی شباهت داشت که بدون ذوق و دقت کنار هم قرار گرفته بودند و کادرهای غلط و دوبله ضعیف، آن را به اثری غیراستاندارد تبدیل کردهبود.
بهروز افخمی کارگردان فرزند صبح مسئولیت نسخه پخششده در جشنواره را نپذیرفت و توپ را در میدان تهیهکننده انداخت. از سوی دیگر تهیهکننده نیز به زمان طولانی فیلمبرداری و پروسه آمادهسازی فیلم اشاره و تلویحاً افخمی را به اهمال متهم کرد. جدای از اینها نوع نگاه افخمی به شخصیت و زندگی حضرت امام(ره) نیز نقدهایی را برانگیخت. برخی اعتقاد داشتند شیوه افخمی در فرزند صبح بیش از حد شخصی است. در حالی که نباید با چنین دیدگاهی سراغ شخصیت بیبدیل حضرت امام(ره) رفت. در عوض افخمی بیان کرد که فرزند صبح را به سیاقی که میپسندیده ساخته و کوشیده با زبانی غیرشعاری به شخصیت حضرت امام(ره) بپردازد و از منظری تازه به پیرجماران بنگرد. نکته قابل توجه اعلام آمادگی افخمی برای انجام کارهای فنی فیلم بود. افخمی گفت که حاضر است بدون دریافت پول و در ازای دریافت حق پخش جهانی فیلم، فرزند صبح را با تدوین مرحوم سیفالله داد، اصلاح کادر فیلم (که باید در خارج از کشور صورت گیرد) و دوبله و صداگذاری مجدد آماده نمایش کند؛ هر چند پاسخ تهیهکننده به پیشنهاد افخمی تا امروز سکوت بوده، در کل باید گفت سینمای ایران تاکنون ادای دین شایستهای به حضرت امامخمینی (ره) نکردهاست.
افخمی: عدهای بهدنبال بایگانی شدن «فرزند صبح» هستند
بهروز افخمی گفت: همچنان منتظر پاسخ «عروج فیلم» جهت آمادهسازی فرزند صبح هستم. این کارگردان درباره آخرین وضعیت این فیلم سینمایی اظهار کرد: بعد از جشنواره فیلم فجر به «عروج فیلم» بهعنوان تهیهکننده فیلم پیشنهاد دادم در ازای گرفتن پخش خارجی فیلم، حاضر هستم با هزینه خودم، فیلم را با آخرین استانداردها براساس نسخه تدوین شده سیفالله داد در خارج از کشور تبدیل به سوپر 35 کنم و آن را اصلاح و برایش موسیقی جدید بسازم که تا به حال جوابی به من داده نشده است. وی یادآور شد: صحبتهای من با شاهمرادی مدیر جدید عروج فیلم بوده است که به من گفتند در حال بررسی هستیم و تاکنون عکسالعملی نشان ندادهاند، که با ادامه این روند معلوم میشود نمیخواهند این فیلم سرانجام پیدا کند و بهدنبال بایگانی شدنش هستند.
افخمی درباره مطرح شدن صحبتهایی مبنی براینکه باساخته شدن فرزند صبح دیگر هیچ کارگردانی نمیتواند سراغ زندگی حضرت امام(ره) برود، گفت: این حرف درست نیست، چرا که بعد از اینکه من فرزند صبح را شروع کردم، خود همین کسانی که این صحبتها را مطرح میکنند، نشان دادند استعداد ساخت فیلم براساس ایدههای دیگران و مبتذل کردن آن ایدهها را دارند و همین است که میتوانند مدتها بعد از اینکه ما فیلمنامه را نوشتیم براساس ایدههای ما سریالی را شروع کنند و به اتمام برسانند و پیش از تمام شدن فیلم ما، به نمایش دربیاورند؛ فقط یک اشکال کوچک درکارشان است و آن اینکه فیلمشان انصافا چیزی قابل چشم پوشی بود.
این کارگردان درباره سرنوشت فرزند صبح خاطرنشان کرد: فکر میکنم بعضی چیزها قسمت است و باید ببینیم خدا چه میخواهد. تا به حال این کار با یک جور بدخواهی و ندانمکاری مواجه بوده و باعث شده دوران ساختش طولانی شود و اگر خدا بخواهد کاری میکند که اثری قابل حضرت امام (ره) آماده و نمایش داده شود. فرزند صبح تولد تا 7سالگی حضرت امام خمینی(ره) و همچنین بخشهایی از 63سالگی امام (ره) بعد از 15خرداد ماه را به تصویر میکشد که نمایش آن در جشنواره فیلم فجر بازتابهایی را به همراه داشت.
راعی: «صنوبر» نزدیکترین فیلم به زندگی امام (ره) است
مجتبی راعی که پیش از این فیلم «صنوبر» را درباره حضرت امام (ره) ساخته است، با بیان اینکه طرح دیگری درباره بنیانگذار جمهوری اسلامی آماده ساخت دارد، گفت: آنقدر در همان فیلم اول برای ساختش رنج کشیدم که باید دیوانه باشم که دوباره در معرض چنین فشار عظیمی قرار بگیرم و فکر میکنم اگر بخواهم آنرا بسازم قطعا سکته خواهم کرد. این کارگردان سینما در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه صنوبر بهرغم اینکه کار بسیار خوبی بود، متأسفانه موفق به اکران نشد، اظهار کرد: ابتدا قرار بود یک فیلم سینمایی درباره نوجوانی حضرت امام (ره) بسازم و به من گفتند چون بودجهمان زیاد نیست و تلویزیون بخشی از هزینهها را میدهد این کار را بازتر بگیرم تا سریالی هم از آن ساخته شود و طی 7 ماه در بیابانها با سختی زیاد صنوبر را ساختم.
راعی با بیان اینکه با زحمت فراوان نسخه سینمایی صنوبر را آماده کردم گفت: معتقدم نسخه سینمایی و سریال صنوبر نزدیکترین کار به زندگی حضرت امام (ره) است، چرا که ما برای تحقیق از آقای مرادینیا که اهل خمین بود بهره گرفتیم و او با تمام کسانی که از هنگام بچگی امام را دیده بودند گفتوگو کرده بود و از شخصیتهای معاصری مانند کمرهای تحقیقات زیادی انجام داده بود.وی افزود: میتوانم ادعا کنم کاری که ساخته شد شرایط رشد امام (ره) در نوجوانی و خانوادهاش است. ما در این کار دروغ نگفتیم و از چیزهایی هم چشم پوشی نکردیم و چیزی را هم غلو نکردیم، تاریخ را در این فیلم ساده کردیم که اصلا بوی امروز را نمیدهد و معتقدم دکورها و لباسها همه چیز درست و به لحاظ تحقیق و اجرا همه چیز استاندارد است، اما متأسفانه کار نابود شد و هنوز هم میگویم صنوبر دستاورد کمی نبود اما به دلایلی که علتش را میدانم مورد بیمهری همه جانبه قرار گرفت و فیلم سینمایی خوبی آماده شده که کسی آنرا ندیده است.
این کارگردان درباره عدماکران صنوبر گفت: بهنظر من این فیلم صاحب نداشت و کسی که دلش بسوزد و دنبال کار برود نبود و ما تنها بودیم. هرچند با وضعیتی هم که برای فیلم «عصر روز دهم» در اکران بهوجود آمد فکر میکنم این فیلم هم اگر اکران شود، به همان سرنوشت دچار خواهد شد. راعی درباره اینکه قرار است همزمان با سالگرد درگذشت امام، صنوبر روی لوح فشرده عرضه شود، خاطرنشان کرد: حداقل کار دیده خواهد شد و امید به اتفاق بهتری ندارم.