یونیسف موفق شده با تکیه بر چهرههای سرشناس دنیای هنر و ورزش، توجه جهانیان را به مسائل کودکان محروم جلب کند. از زمانی که آدری هپبورن به عنوان سفیر یونیسف فعالیتهای انساندوستانهاش را آغاز کرد، 53 سال میگذرد.
در این مدت چهرههای مشهور بسیاری به شکرانة موفقیتهایشان، فعالیتهای عامالمنفعه تدارک دیدهاند و چه بسا بسیاری از کودکان محروم را با لذت کودکی آشنا کردهاند. مهتاب کرامتی بازیگر مطرح سینمای ایران یکی از آنهاست. اینجا، ما از سرراجرمور، جکی چان، آنجلینا جولی، آمیتا باچان و خیلیهای دیگر صرفنظر میکنیم و فقط به فوتبالیستها میپردازیم.
منچستریونایتد شاید از اولین باشگاههایی باشد که باب همکاری با یونیسف در حمایت از کودکان را از طریق فوتبال گشود. بسیاری از بازیکنان قدیمی و جدید این تیم و البته در رأس آنها سر الکس فرگوسن، از سفیران قدیمی یونیسف هستند.
سال2001، بکام در میان شیاطین سرخ، یکهتازی میکرد. او به همراه وس براون، اوله گونار سولشایر و رایان گیگز جزو بازیکنانی بودند که به عنوان سفیران یونیسف به بانکوک رفتند تا در مرکز «کردت راکان» ساعاتی را با کودکان این مرکز بگذرانند و توجهات جامعة جهانی را به این مرکز جلب کنند.
بار دیگر دوایت یورک، پل اسکولز و فابین بارتز چنین کاری را تکرار کردند. اما کمکم همکاریهای مشترک فوتبالیستها و یونیسف از سطح یک باشگاه فراتر رفت.
کافو ستارة برزیلی میلان یکی از سفیران یونیسف است. او که مانند بسیاری از ستارههای فوتبال برزیل، دوران کودکی بسیار سختی را پشت سر گذاشته در اینباره میگوید: «خیلی مهم است که بچهها بتوانند بچگی کنند. نمیشود که یکهو سن آنها را 15 سال بزرگتر کرد تا دوران سخت کودکی را زود بگذرانند. اما میشود تا آنجا که ممکن است شرایطی فراهم کرد تا کودکان محروم بتوانند از این دورة زندگیشان لذت ببرند.»
روبرتو کارلوس یکی دیگر از برزیلیهای تیم فوتبال یونیسف است و عاشق تماشای کودکانی است که با تمام وجود به دنبال توپ میدوند. او میگوید: «خیلی از این کودکان، تنها لذتشان در زندگی، فوتبال بازی کردن است.»
پارک جی سونگ شاید محبوبترین و مطرحترین فوتبالیست کره جنوبی باشد. عضویت او در منچستریونایتد و بازیهای نسبتا خوبش، این چشم بادامی 25 ساله را خیلی زود در دنیا مطرح کرد. یونیسف هم که از این چهرههای محبوب نمیگذرد، او را پس از جام جهانی2006 آلمان، به عنوان سفیر جدیدش انتخاب کرد.
اما از همة چهرههای فوتبالی یونیسف سرشناستر، دیوید بکام است. او عنوان کاپیتان تیم یونیسف را نیز داراست. همانطور که گفتیم او از زمانی که یکی از شیاطین سرخ بود، از یونیسف پشتیبانی میکرد.
در سال2003 بکام به انجمن «استثمار کودکان را تمام کنید» پیوست و در ژانویه سال2005، عنوان «سفیر حسننیت یونیسف» را به خود اختصاص داد. اولین کار او به عنوان سفیر حسننیت، بازدید از سازمان تأمین خدمات کپنهاگ بود تا به این سازمان برای تأمین مالی پروژة «5/1 میلیون کودک درگیر با سونامی جنوب آسیا» یاری برساند.
بکام همچنین عضو انجمن «مبارزه با شیوع ایدز» هم هست و در سلسله فیلمهای تبلیغاتی این سازمان شرکت کرده است تا پیام انجمن را به گوش جهانیان برساند: «یکی از لحظات پرافتخار زندگیام ایفای نقش سفیر حسن نیت یونیسف است.
امیدوارم بتوانم قسمتی از عملیات حمایت از کودکان محروم را خوب بر عهده بگیرم.» یکی از بزرگترین کمکهای خیریة دیوید بکام، به میهمانی بزرگ جام جهانی باز میگردد که در عمارت عظیم او در هرتفوردشایر برگزار شد و در آن پانصد نفر از ثروتمندترین و مشهورترین چهرههای انگلیس حضور داشتند.
تیری آنری مهاجم گلزن آرسنال هم یکی دیگر از سفرای قدیمی یونیسف است. او در خلال جامجهانی2002 و در کنار چند فوتبالیست مطرح دیگر به یونیسف پیوست. آنری در جام جهانی2006 پیام مهم یونیسف را به گوش هوادارانش رساند. این پیام دربارة مزایای ارتباط میان کودکان و فوتبال بود. او همچنین عضو پیمان منع تبعیض نژادی است. آخرین فعالیت انساندوستانة آنری به جمعآوری 6 میلیون دلار برای مبارزه با تبعیض نژادی میان کودکان مربوط میشود.
فرانچسکو توتی، مرد محبوب رمی هم یکی دیگر از معروفترین ستارههای دنیای فوتبال است که رابطة بسیار محکمی با یونیسف دارد. عشق و علاقة او به کودکان، باعث شد تا او در سال2003 با عنوان سفیر بینالمللی ایتالیا در یونیسف، موقعیت جدیدی را تجربه کند.
او در سال2003، به قصد کمک به کودکان جنگزدة عراق فعالیتهای گستردهای انجام داد و در سال2004، تمام عواید فروش کتاب جوکی که دربارهاو نوشته شده بود را به یونیسف واگذار کرد.
توتی، در آگهیهای تبلیغاتی مربوط به روز جهانی کودک به همراه تعداد زیادی کودک خردسال حاضر شد و در خلال جام جهانی2006 عنوان سفیر حسننیت یونیسف را به خود اختصاص داد. او به همراه پائولو مالدینی در یک برنامة تلویزیونی، یک شماره sms اعلام کردند تا مردم از این طریق برای مبارزه با گسترش ایدز در کشورهای جهان سوم کمک کنند.
اما یکی از قدیمیترین سفیران یونیسف ژرژ وهآ، چهرة نامآشنای دنیای قدیم فوتبال و جدید سیاست است. ژرژوهآ، با اعتقاد به اینکه فوتبال او، کودکان لیبریا را خوشحال میکند، به افتخارات بسیاری دست پیدا کرد که نمونهاش کسب عنوان بهترین بازیکن سال اروپا بود.
اما یکی از مهمترین عناوین او کسب جایزة جوانمردترین فوتبالیست سال96 بود. او از همان زمان درخشش در دنیای فوتبال، فعالیتهای عامالمنفعهاش را آغاز کرده بود. «کمیتة فعالیتهای بشردوستانة وهآ» فعالیتاش را مخصوصا در آفریقا انجام میداد.
وهآ روز هفتم آوریل1997 به عنوان سفیر یونیسف انتخاب شد و همان جا اعلام کرد: «امروز یکی از آرزوهای من که عضویت در خانوادة بزرگ یونیسف بود، برآورده شد.» البته او از سال94 فعالیتاش با یونیسف را در لیبریا آغاز کرده بود. او بیش از همه بر وطن خودش لیبریا متمرکز شد و سعی کرد کودکان شهر مونرویا را تحت پوشش کمکهای خود قرار دهد.
فعالیتهای بشردوستانة او به همراه درخشش در زمین فوتبال، باعث شد تا نلسون ماندلا، رئیسجمهور سابق آفریقای جنوبی او را «مایه غرور آفریقا» بنامد.
اما چهرههای جدیدتر دنیای فوتبال و ستارههای بیچون و چرای این روزها نیز خود را عضو خانوادة بزرگ یونیسف میبینند. بیشک معروفترین چهرة فوتبال، رونالدینیو است که سال گذشته، به عنوان سفیر حسن نیت سازمان ملل انتخاب شد.
او در خلال حملة اسرائیل به جنوب لبنان، از کودکان آوارة لبنانی پشتیبانی کرد و از رژیم اشغالگر قدس خواست تا به حملاتش به مناطق مسکونی لبنان پایان دهد.
علی دایی ستارة بیبدیل فوتبال ایران. او اولین سفیر حسننیت ایرانی یونیسف بود که فعالیتهایش را در ارتباط با جلوگیری از شیوع ایدز و حمایت از کودکان آغاز کرد. کسی مسابقة فوتبال سال گذشتة تیم مشترک ستارگان فوتبال با تیم هنرمندان در باشگاه آرارات را فراموش نمیکند.
دایی با تمام وجود در مقابل تماشاگرانی که تعداد زیادی از آنان مبتلا به ایدز بودند بازی میکرد و در نهایت هم نوشتهاش را برای آنها خواند. دایی از سالها پیش، فعالیتهای انسان دوستانهاش را آغاز کرده، اما هیچگاه به عنوان یک شوی تبلیغاتی از آنها استفاده نمیکند. او همواره به بیمارانی که از سوی امامجمعة اردبیل به عنوان افراد محروم معرفی میشوند کمک مالی کرده.
منهای ساخت مدرسه و ورزشگاه در اردبیل، او بارها کمکهای مالی زیادی به سایر هموطنان انجام داده. از آن جمله میتوان به کمک 200 میلیون تومانی او برای ساخت مدرسهای در زنجان اشاره کرد.
از مطرحترین چهرههای فوتبالی یونیسف میتوان به امانوئل آدبایور بازیکن توگویی آرسنال، دیدیه دروگبا بازیکن ساحل عاجی چلسی، رافائل مارکز، بازیکن مکزیکی بارسا، لیونل مسی چهرة جذاب فوتبال بارسا و آرژانتین، هیده توشی ناکاتا چهرة سرشناس فوتبال آسیا، کریستوف متزلدر بازیکن تیم ملی آلمان، ادوین فاندرسار دروازهبان هلندی منچستر و بسیاری دیگر اشاره کرد.
بارسا با لوگوی یونیسف
روز 7 سپتامبر سال2006، توافقی میان یونیسف و باشگاه ایالات کاتالونیای اسپانیا یعنی بارسلونا صورت گرفت و مطابق آن، باشگاه آبی و اناری موظف شد به مدت 5 سال، 7/0 درصد از درآمدش را به سازمانهای تابعة یونیسف بدهد.
ضمن اینکه خوان لاپورتا رئیس باشگاه بارسا در زمان عقد قرارداد، موافقتاش را با پرداخت 5/1 میلیون یورو در هر سال پس از پایان سال پنجم قرارداد اعلام کرد. پس از این توافق، آنها با پیراهنهایی با لوگوی یونیسف در میادین ظاهر میشوند.
این اولین بار است که یونیسف با یک باشگاه ورزشی قرارداد میبندد. مردم تصور میکنند این اولین باری هم هست که بارسا با لوگوی یک سازمان دیگر روی پیراهناش ظاهر میشود. اما در واقع، این تصور اشتباه است.
چرا که اولا لوگوی تولیدکنندههای بزرگ ورزشی از جمله Nike با قراردادهای سرسامآور همواره روی پرچم مقدس کاتالانها حضور داشته و ضمنا آنها لوگوی تلویزیون ملی کاتالونیا یعنی TV3 را نیز بارها روی پیراهنشان درج کردهاند که آن را میتوانید روی قسمت بازوهای پیراهن بارسا ببینید. این لوگو، دو سال است که روی پیراهن بارسلونا دیده میشود.
فوتبالیستها چه میگویند
پائولو مالدینی: «در این دنیا، جایی هست که دهها میلیون کودک هیچ چیزی ندارند. نه اینکه چیزی ندارند بازی کنند؛ که هیچ چیزی ندارند. آنجا کدام سمت این دنیاست؟»
روژه میلا: «خیلی از دوستان شما ممکن است مبتلا به ویروس اچآیوی باشند. از خانههای مجللتان بیرون بیایید و دمی را با آنها بگذرانید. با آنها به مدرسه بروید. قدم بزنید و با هم به خرید بروید. یک جوک برایشان تعریف کنید و دوستشان بدارید. جای دوری نمیرود.»
جونینیو: «کمترین کاری که ما به عنوان یک فوتبالیست میتوانیم انجام دهیم، این است که از نفوذمان برای کمک به آنها استفاده کنیم. میتوانیم درصد کمی از درآمدمان را به آنها هدیه کنیم. خیلی از آنها جامعة آینده ما را تشکیل میدهند. ما باید به بچههایی که چیزی ندارند بخورند، کمک کنیم.»
دوایت یورک: «چه راهی بهتر از فوتبال؟ چیزی که مرزهای فرهنگی و مالی را در هم میشکند. گدا و پولدار در فوتبال معنایشان را از دست میدهند. فوتبال میتواند تفاوتهای کودکان تمام دنیا را نیز از بین ببرد.»
فان زهی: «بچهها، آیندة دنیا را میسازند و من از همة فوتبالیستهایی که توانایی دارند خواهش میکنم در مسیر حرکت یونیسف، به کودکان آیندة دنیا کمک کنند.»
Soccer Aid
«Soccer Aid» یک دیدار دوستانة خیریه بود که در 27می سال2006 میان چهرههای مشهور انگلستان و چهرههای شاخص منتخب دنیا برگزار شد. سه میلیون پوند عواید این دیدار که به ابتکار رابی ویلیامز (خوانندة مشهور انگلیسی) و جاناتان ویلکس (چهرة مشهور تلویزیونی این کشور) برگزار شد، به یونیسف هدیه داده شد. این مسابقه قرار است هر سال برگزار شود و مذاکرات اولیه برای مسابقة سال2007 هم آغاز شده.
اما در دیدار روز 27 می، چهرههای بسیار شاخصی از جمله دیوید گری موزیسین مشهور انگلیس، دیوید سیمن، تونی آدامز، پل گاسکوئین، برایان رابسون، لس فردیناند، تعداد زیادی از بازیکنان سابق تیم ملی انگلیس، دیهگو مارادونا اسطورة فوتبال آرژانتین، رود گولیت هافبک بینظیر دهه90 میلان و تیمملی هلند، بن جانسون دوندة مشهور دو صد متر دنیا، جان فرانکو زولا، دونگا، دیوید ژینولا، لوتار ماتیوس و پیتر اشمایکل و بسیاری دیگر از چهرههای شاخص دنیای فوتبال در دهه90 حضور داشتند.
این بازی با نتیجه دو بر یک به سود انگلیس به پایان رسید. دیوید گری چهرة سرشناس موسیقی راک دنیا با یک خطا، مارادونا را سرنگون کرد که اسطورة فوتبال دنیا، پنالتی را وارد دروازة سیمن کرد. گلهای انگلستان را هم لس فردیناند و جان ویکلز به ثمر رساندند. داور این دیدار، پییر لوئیجی کولینا بود که شباهتاش با بقیة فوتبالیهای حاضر در زمین، بازنشسته شدنش بود.
چرا فوتبال؟
حتی در زمان جنگ هم تعطیلبردار نیست. فرقی نمیکند. یک گاراژ باشد، یک کوچة باریک یا پهنة صحرا. واقعا فرقی نمیکند کجا باشی و تحت چه شرایطی. فوتبال همیشه زنده است. حتی به اسرای جنگی هم فرصتی و جایی برای فوتبال بازی کردن میدهند. هر جا که نوجوانان و جوانان باشند، فوتبال هم هست.
فوتبال از متمدنترین شهرهای دنیا تا فلاکتبارترین آنها را در بر گرفته است. این است که بازیکنانِ حتی درجه دوی فوتبال، فراتر از ستارهههای شماره یک دنیای سینما و موسیقی، نامشان را عمومی کردهاند. بسیاری از مردم دنیا، گاتوزو را میشناسند اما شاید نام «جیمز بلانت»، ستاره دنیای موسیقی به گوششان نرسیده باشد. بیدلیل نیست که یونیسف، ستارههای فوتبال را برای اهداف بشردوستانهاش هدف قرار داده و با کمک آنها سعی میکند تا شرایط لازم برای رشد کودکان محروم از نیازهای اولیه (از لذاید اصلا حرفی نزنید) را فراهم کند.
فقط پدیدهای مثل فینال جام جهانی فوتبال است که میتواند همزمان یک میلیارد نفر را حدود دو ساعت سر جایشان میخکوب کند و به تمام آنها یک هدیة مشترک بدهد. یونیسف اینها را خوب برآورد کرده و آگاهانه سراغ فوتبال آمده است. در جام جهانی2002 کره و ژاپن بود که فعالیتهای مشترک فیفا و یونیسف نمود پیدا کرد.
بسیاری از چهرههای مشهور دنیای فوتبال به عنوان سفیران یونیسف معرفی شدند. تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان با تیشرتهایی که بر روی آنها نوشته شده بود: «بگویید آری، فقط برای کودکان» بازیکنان را در رختکن تا داخل زمین اسکورت میکردند.
یونیسف، جذابیتها و شاخصههای زندگیساز فوتبال را خوب شناخته و سعی میکند با استفاده از آنها در مناطقی که کودکان از آموزش کافی برخوردار نیستند و حتی نمیتوانند نیازهای اولیة دوران کودکیشان را برآورده کنند، کودکان را در مسیر درست زندگی هدایت کند.
در نایروبی کنیا، بچهها عصرها را با فوتبال میگذرانند و بعد در کلاسهایی که به آنها روشهای جلوگیری از شیوع ایدز را آموزش میدهد، شرکت میکنند.
در اردوگاههای افغانستان، کودکان برای اولین بار، فوتبال بازی میکنند، چرا که طالبان، بازی را ممنوع کرده بودند. در اتیوپی، یونیسف، از لیگ فوتبال حمایت میکند و در بین دو نیمه، تماشاگران با روشهای جلوگیری از انتقال ایدز، آشنا میشوند.
در گرجستان، 46هزار کودک دانشآموز از 2028 مدرسة مختلف در تورنمنت فوتبالی که به همت یونیسف برگزار میشود، شرکت میکنند.
فوتبال و یونیسف در حال تشکیل یک زوج بشردوستانه در تمام دنیا هستند.