شاخک‌های بینی که به آنها توربینه هم گفته می‌شود نقش بسزایی در گرم و مرطوب‌کردن هوای تنفسی دارند.
به‌طور طبیعی در هر بینی سه شاخک وجود دارد که هر شاخک، خود استخوان نازک پهنی است که روی آن را نسج نرم و مخاط می‌پوشاند. این مخاط حاوی عروق وریدی فراوانی است. اگر میزان جریان خون وارده به این عروق زیاد شود این شاخک‌ها متورم می‌شوند و در نتیجه سطح تماس هوا با مخاط شاخک‌ها افزایش می‌یابد. هر چه عروق شاخک‌ها جمع‌تر شوند، سطح تماس هوا با شاخک‌ها که می‌توانیم آنها را رادیاتور بینی بنامیم ،کاهش می‌یابد. همان‌گونه که مردمک چشم به‌طور خودکار و بدون دخالت ما در محیط نورانی جمع و در محیط تاریک گشاد می‌شود، کوچک و بزرگ‌شدن شاخک‌ها نیز تحت‌تأثیر سیستم خودکار اعصاب بدن است. رطوبت و حرارتِ هوای ورودی به بینی دو عامل اصلی تأثیر‌گذار روی وضعیت شاخک‌های بینی هستند.
اندازه شاخک بینی در هر طرف متأثر از پدیده فیزیولوژیک «سیکل بینی» است. در 80درصد افراد به‌ویژه نوجوانان و جوانان شاخک بینی یک طرف به‌مدت یک تا 4ساعت خیلی متورم شده و فضای بینی را تنگ می‌کند. همزمان با تورم شاخک تحتانی این سمت، شاخک تحتانی سمت مقابل کاملاً جمع می‌شود تا بینی آن طرف باز باشد. به عبارت ساده‌تر یک حفره بینی به‌مدت یک تا 4ساعت استراحت می‌کند و پس از گذشتن این مدت، شرایط برعکس می‌شود. در بینی نرمال، بزرگ‌شدن سیکلیک شاخک‌ها باعث انسداد بینی نمی‌شود اما در مواردی که انحراف تیغه بینی یا تنگی آناتومیکال بینی وجود داشته باشد این سیکل می‌تواند منجر به انسداد دوره‌ای بینی شود. این سیکل تحت‌تأثیر حرارت و رطوبت محیط نیز قرار می‌گیرد و با افزایش سن ضعیف‌تر می‌شود.آنچه تا‌کنون مطرح شد مربوط به فیژیولوژی شاخک‌های بینی بود اما این شاخک‌ها گاهی به‌طور غیرطبیعی، بزرگ شده و باعث انسداد بینی می‌شوند و مشکلاتی مثل صدای تودماغی و خشک‌شدن گلو را برای بیمار ایجاد می‌کنند.
در بسیاری از موارد شاهد هستیم که بیمار به مطب مراجعه کرده و اظهار می‌کند که مبتلا به پولیپ بینی است اما وقتی بینی وی را معاینه می‌کنیم معلوم می‌شود که بیمار به اشتباه، بزرگ‌شدن شاخک‌های بینی را پولیپ نامیده است. پزشک با معاینه داخل بینی به‌راحتی می‌تواند بین پولیپ و بزرگی شاخک بینی افتراق قائل شود.
بزرگی غیرطبیعی شاخک، یا ناشی از وضعیت استخوانی شاخک یا ناشی از تورم مخاط شاخک است. اگر اسکلت استخوانی شاخک بزرگ باشد یا نحوه قرارگیری آن به‌گونه‌ای باشد که راه هوایی را تنگ کند باید با جراحی، قسمتی از این استخوان برداشته شود. اما اکثر اوقات بزرگی شاخک نه به‌دلیل بزرگی استخوان آن بلکه به‌دلیل تورم نسج نرم شاخک است. تورم شاخک به‌دلیل حساسیت و آلرژی، مثالی از این‌گونه است. در این‌صورت علاوه بر درمان دارویی با اقداماتی مثل کوترکردن یا سوزاندن شاخک یا با استفاده از امواج رادیویی می‌توان از حجم نسج نرم کم کرده و مسیر راه هوایی را باز کرد.
از آنجا که در جراحی زیبایی بینی معمولا از حجم بینی کاسته می‌شود جراح بینی باید توجه ویژه‌ای به فضای داخل بینی داشته باشد و چنانچه قبل از عمل شاخک‌های بینی حتی به‌طور مختصر نیز بزرگ باشند لازم است جراح طی عمل نسبت به کوچک‌تر و جمع‌تر کردن آنها اقدام کند تا از انسداد بینی و عوارضی مثل صدای تودماغی و تنفس صدا‌دار جلوگیری به عمل‌آید.
*متخصص گوش و حلق و بینی
