درحالیکه در مقابل انقلابهای مردمی بیشتر رهبران خودکامه کشورهای عربی راه سرکوب، کشتار و بازداشت را در پیش گرفتهاند، پادشاه مراکش سعی دارد خود را متفاوت نشان دهد. او در مقابل اعتراض مخالفان چند وقت پیش طرح اصلاح قانون اساسی این کشور را مطرح کرد که به گفته او، اختیارات پادشاه را محدود خواهد کرد. به تازگی هم رفراندومی برگزار شد تا به خیال پادشاه همه چیز خیلی سریع آرام شود و دیگر آب از آب تکان نخورد. مقامهای دولتی مراکش میگویند که بیشتر از ۹۸ درصد مردم به این همهپرسی رأی مثبت دادهاند و همه چیز آماده است تا کشور به سوی آرامش پیش برود.
این در حالی است که براساس اصلاحات قانون اساسی مراکش، هر چند اختیارات جدیدی به پارلمان و نخستوزیر داده میشود اما همچنان پادشاه شاهراههای اصلی قدرت ازجمله ارتش را در کنترل خواهد داشت. شاید به همین خاطر بود که بلافاصله با اعلام نتایج عجیب این همهپرسی مخالفان بار دیگر به خیابانها ریختند و اعتراض خود را به این بازی همیشگی اعلام کردند. نظام پادشاهی ۴۰۰ساله مراکش، سابقهای طولانی در اعمال اصلاحات سطحی و ظاهری دارد و محمد ششم هماکنون با بینتیجهبودن سرکوب در دیگر کشورهای عربی تصور میکند میتواند با به کارگیری شیوهای به دور از خشونت برای سرکوب مخالفان، همچنان بر تخت پادشاهی خود تکیه بزند.
فعالان جنبش اعتراضی ۲۰فوریه در مراکش به همین خاطر اعلام کردهاند که اصلاحات ادعایی پادشاه این کشور به هیچ عنوان خواستههای آنها را تأمین نمیکند و هنوز تفکیک واقعی اهرمهای قدرت در این کشور صورت نگرفته است. آمریکا و اتحادیه اروپا با وجود این، میدان را خالی نگذاشتهاند و از اصلاحات قانون اساسی حمایت کردهاند. پادشاه مراکش یاد گرفته است برای آنکه در قدرت باقی بماند، اختیارات و آزادیها را هر چند وقت یکبار بهصورت قطرهچکانی اعطا کند. در اصلاحات جدید هم هر چند او دیگر نمیتواند پارلمان را بهصورت یکطرفه منحل کند، اما هنوز قدرت اصلی را در نیروهای نظامی و نهادهای مذهبی و قضایی در اختیار دارد. او همینطور در مهمترین تصمیمها و انتصابهای استراتژیک حرف اول و آخر را میزند و این دقیقاً همان چیزی است که باعث اعتراضهای مخالفان و درخواست آنها برای برقراری حداقل یک نظام پادشاهی مشروطه شده است.
پادشاه مراکش این بار اما یک بدشانسی آورده است؛ مراکشیها این بار با مشاهده انقلابهای مردمی در کشورهای عربی و به نتیجه رسیدن آن در مصر و تونس فریب نخواهند خورد. شاید در گذشته چنین اقداماتی میتوانست مسکنی موقت باشد اما مخالفان مراکش روز دوشنبه در تظاهرات خود با شعار «ما دمکراسی واقعی میخواهیم» نشان دادند که دید روشنتری پیدا کردهاند. در مراکش علاوه بر نظام پادشاهی، مردم با چالشهای اقتصادی روبهرو هستند. هر چند بر خلاف دیگر کشورهای عربی خبری از خونریزی و سرکوب در مراکش نبوده است اما شواهد نشان میدهد که بازی با افکارعمومی پادشاه مراکش این بار دیگر جواب همیشگی را حتی بهصورت موقت نخواهد داد.
نکته اصلی انقلاب در کشورهای عربی خالی نکردن میدان توسط مردم تا رسیدن به خواستههایشان است. محمد ششم که از سال ۱۹۹۹ قدرت را در مراکش به دست گرفته، هر چند میکوشد که خود را در مقابل پدرش که سابقه شکنجه و بازداشت گسترده مخالفان را داشته فردی دمکرات نشان دهد اما در عمل نشان داده است که از چنین ابزارهایی استفاده میکند تا به هر نحوی همچنان تخت، تاج و نظام پادشاهی این کشور را حفظ کند؛ نظامی که در آن تصمیمها را تنها یک نفر میگیرد و این دقیقاً همان چیزی است که شعله اعتراض مخالفان را همچنان تا رسیدن واقعی به خواستههایشان شعلهور نگه خواهد داشت.