روس‌ها در حالی پس از نزدیک به یک دهه انتظار، به قهرمانی دوباره رسیدند که در یکی از پرجاذبه‌ترین دوره‌های لیگ جهانی، در فینالی مهیج و تاریخی توانستند برزیل، رکورددار قهرمانی و بهترین تیم جهان را شکست دهند. از مهم‌ترین وجوه تمایز فینال این دوره با فینال‌های سال‌های گذشته می‌توان به غیرقابل پیش‌بینی بودن بازی پایانی اشاره کرد. به‌رغم اعتقاد برخی کارشناسان مبنی بر اینکه روس‌ها با بازی ماشینی روح والیبال را کشته‌اند، آندریا زورزی، ستاره بزرگ ایتالیایی‌ها در دهه90 و تحلیل‌گر برجسته امروز، این بازی را یکی از بهترین فینال‌های یک دهه اخیر لیگ جهانی می‌داند. اگر سال پیش در کوردوبای آرژانتین، برزیل با بهره‌گیری از والیبال تکنیکی و مینیاتوری با شکست روسیه برای نهمین بار از سکوی قهرمانی بالا رفت، این بار نوبت روسیه بود که در سایه بازی قدرتی و تکنیک بالای سرویس و دفاع آهنینش جبران مافات کند. در بازی رده‌بندی این دوره نیز لهستان- میزبان مرحله نهایی این بازی‌ها- با هدایت آندریا آناستازی ایتالیایی موفق شد بالاخره به آرزوی دیرینش یعنی رفتن روی سکوی
لیگ جهانی جامه عمل بپوشاند و با شکست‌دادن آرژانتین شگفتی‌ساز، هواداران پرشمارش را غرق در شادی کند. در این گزارش نگاهی داریم به آنچه در مرحله نهایی و فینال لیگ جهانی بیست‌و‌دوم به مدت 5 روز در گدانسک گذشت.
در حالی که تا دوره قبل، دیدارهای مرحله نهایی لیگ جهانی با حضور 6تیم برگزار می‌شد، با تصمیم جدید FIVB برای نخستین بار 8تیم جواز صعود به مرحله نهایی را به‌دست آوردند؛ نکته مهمی که کمک کرد تا علاقه‌مندان به والیبال شاهد رقابت‌های نزدیک و پرشورتری نسبت به دوره‌های قبلی باشند. در پایان 96بازی دور مقدماتی از گروه‌های چهارگانه تیم‌های روسیه، برزیل، آرژانتین و ایتالیا به‌عنوان تیم‌های صدرنشین راهی مرحله نهایی شدند و با توجه به انتخاب پیشاپیش لهستان- میزبان مرحله نهایی- برای شناسایی تیم‌های باقیمانده از جمع 4 تیم دوم گروه‌های چهارگانه تیم‌های آمریکا، بلغارستان و کوبا با شرایط بهتر نسبت به صربستان به جمع دیگر تیم‌ها پیوستند. در این مرحله لهستان همراه با تیم‌های ایتالیا، آرژانتین و بلغارستان در یک گروه قرار گرفت و تیم‌های گروه مقابل را برزیل، روسیه، کوبا و آمریکا تشکیل دادند.
در گروهی که تمامی مدعیان اصلی در آن حاضر بودند روسیه و برزیل با برتری کامل برابر آمریکا و کوبا راهی مرحله نیمه‌پایانی شدند و این درحالی بود که با توجه به نزدیکی قوا نزد 4تیم دیگری که در گروه میزبان بودند سرنوشت صعود تیم‌ها تا آخرین لحظات مشخص نبود و در نهایت با پیروزی دیرهنگام لهستان مقابل آرژانتین، هر دو تیم برنده و بازنده به نیمه‌نهایی رفتند. همانگونه که از قبل هم قابل پیش‌بینی بود برزیل و روسیه با شکست‌دادن آرژانتین و لهستان همانند سال‌های 1993، 2002، 2007 و2010 در فینال به هم رسیدند. با وجود آنکه در 4رویارویی قبلی دو تیم، برزیل 3بار برنده شده بود، این بار روسیه اجازه کسب دهمین قهرمانی را به حریف آمریکای جنوبی‌‌اش نداد و جام قهرمانی و جایزه یک‌میلیون دلاری تیم اول را با خود به مسکو برد.
محاسباتی که غلط از آب درآمد
محاسبات برناردو رزنده (مربی تیم ملی برزیل)، بهترین و پرافتخارترین مربی حال حاضر والیبال جهان اگرچه در آخرین بازی مرحله گروهی در دور نهایی با باخت مصلحتی 3 بر صفر مقابل روسیه جواب داد تا این تیم از راهی آسان‌تر، پس از شکست‌دادن آرژانتین در مرحله نیمه‌نهایی به فینال برسد، اما این ترفند بر خلاف مسابقات قهرمانی جهان در ایتالیا، در نتیجه دیدار پایانی تأثیری نداشت و این تیم در برابر انگیزه بالای حریف پرقدرتش 3بر2 تسلیم شد. هرچه رزنده روی نیمکت دستش برای عوض‌کردن جریان بازی خالی بود، برعکس او ولادیمیر آلکنو هرگاه ذخیره‌هایش را به میدان فرستاد توانست شرایط بازی را به‌سود تیمش عوض کند.
برگ‌های برنده روسیه در سالن پرشکوه آرگو آره‌نا، ماکسیم میخائیلوف 22ساله و الکساندر بوتکوف بودند که جز در دفعات نادر هرگز مدافعان برزیلی قادر به مهار اولی نشدند و دومی هم که در میانه راه جانشین پاسور باتجربه‌ای چون گرانکین شده بود اجازه نداد فضای مسابقه تأثیری نامطلوب بر کارش بگذارد. او با تقسیم پاس به‌موقع و طراحی حملات مناسب، همه برنامه‌های حریف را به هم ریخت، تا پایان در بازی ماند و یکی از تأثیرگذارترین مردان تیم پیروز لقب گرفت. البته از کنار بازی خوب دنیس بیرکوف و تاراس کتی هم نمی‌توان به‌آسانی عبور کرد؛ کتی با وجود تعویض‌های متناوب با استپانیان، یکی از امتیاز‌آورترین بازیکنان میدان بود.
بدین ترتیب بود که آلکنو پس از تجربه تلخ روس‌ها در سپردن سکان این تیم به مربیان خارجی چون زوران گائیج صرب و باگنولی ایتالیایی در سال‌های اخیر، دوباره جای پای مربیان بومی را در تیم ملی والیبال روسیه محکم کرد.
افت عجیب برزیل
رزنده ذاتا یک مربی پر‌جنب‌وجوش و بی‌قرار است، اما جواب ندادن بازیکنانش در سیستم طراحی‌شده از سوی او موجب شد تا بیشترین فشار عمر دوران مربیگری‌‌اش را متحمل شود. شکل نگرفتن بازی برزیل و افت عجیب این تیم، در وهله نخست به ناتوانی بازیکنان دریافت‌کننده این تیم در کنترل سرویس‌های بی‌محابا و صددرصد ریسکی حریف برمی‌گشت. سرویس‌های پرشی با سرعت و قدرت بالای 2بازیکن سرعتی روسیه (موزرسکی و ولکف) حیرت‌برانگیز بود. تاکنون در والیبال دنیا بازیکنان سرعتی آن هم با قد بالای 2متر و 10سانتی‌متر از چنین ویژگی‌ای برخوردار نبوده‌اند. در چنین شرایطی که برزیل عملا خلع‌سلاح شده بود و دیگر نمی‌توانست با حملات برق‌آسایش دفاع بلند و پرقدرت حریف را تحت‌تأثیر قرار دهد، طلایی‌پوشان سرانجام در نبردی که بیش از 2ساعت به‌طول انجامید تسلیم شدند.
در جمع ستارگان برزیلی تنها گودی فیلهو ملقب به جیبا بود که همچنان در آستانه بازنشستگی به لطف تجربه بیشتر در کنار
تهو لوپز- پدیده جدید برزیلی‌ها- تا حدودی توانست مانع از رقم‌خوردن شکستی سنگین برای تیم مدافع عنوان قهرمانی در دیداری شود که جدا از 11هزار تماشاگر حاضر در سالن نزدیک به یک‌میلیارد بیننده و شنونده تلویزیونی و رادیویی داشت.
جیبا، کاپیتان برزیل
«این یکی از هیجان‌انگیز‌ترین مسابقات چند سال اخیر بود. روسیه مقابل ما شگفت‌انگیز ظاهر شد.»
او در کنفرانس پس از بازی قدرت روس‌ها را در دفاع و سرویس ستود و در مورد آینده تیم برزیل گفت: «ما باید از حالا برای مسابقات مقدماتی المپیک و مسابقات قهرمانی آمریکای جنوبی تمرکز کنیم. من با وجود باخت، به هم‌تیمی‌‌هایم افتخار می‌کنم که سال‌هاست در بالاترین سطح والیبال جهان حاضرند».
تاراس کتی، کاپیتان روسیه
«ما ثابت کردیم که بهترین تیم حال حاضر جهان هستیم و این یک برد با ارزش برای ما بود. والیبال روسیه با پشتوانه عالی و علاقه‌مندی نوجوانان و جوانان به این رشته سال‌ها می‌تواند در رویدادهای بزرگ والیبال جهان بدرخشد و مطرح باشد.
مربی ما نقش بزرگی در این موفقیت داشت و او بود که با بازسازی تیم، شرایط کیفی قابل توجهی به این تیم بخشید».
مولی بوگا، مدیر فنی تیم روسیه
«پیروزی ما بسیار با‌ارزش بود چرا که توانستیم بهترین تیم جهان را مغلوب کنیم. فضای شگفت‌انگیزی بود و تماشاگران لهستانی با وجود باخت شب قبل مقابل ما هیچ احساس منفی‌ای نسبت به برد ما از خود نشان ندادند. پیروزی در این رقابت سخت برای ما لذت‌بخش بود ولی باید اعتراف کرد که ما خوش‌شانس‌تر از حریف بودیم.»
