تاثیرات منفی اجرای قانون هدفمندی یارانهها در مدارس از جمله مسائلی است که این روزها آثار و پیامدهای خود را بروز داده است. قطعا مجریان قانون خواستار چنین وضعیتی نبودهاند، اما اکنون لازم است به این بخش از مشکلات با عمق بیشتری توجه شود.
از زمان پیدایش مدارس جدید که تحت مسئولیت وزارت معارف در ایران شروع به کار کردند، همیشه دغدغه این بوده که خانوادهها به خصوص فقرا از حق درس خواندن محروم نشوند. شاید با عنایت به این آرزوی تاریخی بود که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تحصیلات برای تمام دورهها رایگان و به عنوان حق مسلم مردم اعلام شده است. تغییرات ناشی از رخدادهای زمانه، خواهناخواه بر بخشهایی از مصوبههای قانون اساسی نیز تاثیرگذار بوده است. اگر پیدایش مدارس غیرانتفاعی(به شیوه مدارس ملی سابق) را از سر یکی از همین ضرورتهای پیش گفته بپذیریم، نمیتوانیم از مسائلی که این روزها مدارس دولتی کشور- که تکیهگاه اصلی اقشارکمدرآمد جامعه محسوب میشوند- با آن روبهرو هستند، بگذریم.
مجریان قانون هدفمندی یارانهها بیشک باید به این پیامدها که با اجرای آن قانون در مدارس تشدید شده، توجه میداشتند و در حوزه آموزش و پرورش استثناهایی را قائل میشدند. وقتی در رسانهها میشنویم یا میخوانیم که بعضی از مدارس دولتی حتی پول پرداخت هزینههای سنگین آب، برق، گاز و... را ندارند، شگفتزده میشویم و میپرسیم که چرا، در قانون اجرای هدفمندی یارانهها این مسائل پیشبینی نشده است. بدیهی است امر حساس تعلیم و تربیت آن هم برای اقشارکم درآمد جامعه را که به مدارس دولتی متکی هستند، نباید و نمیشود نادیده انگاشت. وقتی گفته میشود مدیران مدارس حق ندارند شهریه بگیرند و از آن طرف هم نمیتوانند هزینههای خدمات ضروری مثل آب، برق، تلفن و گاز را بدهند، با تنگنایی روبهرو میشوند که در تاریخ آموزش و پرورش بیسابقه است. نتیجه این تنگنا آن میشود که بعضی از مدارس دولتی در گرفتن شهریههای کلان با مدارس غیرانتفاعی وارد رقابت شوند. نتیجه چنین خواهد شد، آنکه پول دارد میتواند فرزندش را در مدرسه دولتی با شهریه کلان ثبت نام کند و آنکه پول ندارد، حتی نمیتواند در مدرسه دولتی نزدیک خانهاش هم ثبتنام کند!
در چنین شرایطی میبینیم و میشنویم که وزارت آموزش و پرورش برای کاهش هزینهها و به اصطلاح جمعوجور کردن دخلوخرج، بهطور ضربتی مدارس دوشیفته را یکشیفته میکند و به تعطیلی پنجشنبه ها تن درمیدهد که مشکلات و پیامدهای گوناگون خودش را دارد.
در حالی که مجریان قانون هدفمندکردن یارانهها میتوانستند شمایی از مشکلات عدیدهای که امروز مجموعه بخش آموزشی وزارت آموزش و پرورش با آن روبهرو است را ببینند و تدبیری بیندیشند. به نظر نگارنده، هنوز هم میتوان با تخصیص اعتبارات کافی برای بخش آموزش و پرورش (همانگونه که هزینههای بسیار هنگفت در بعضی از بخشهای فرهنگی انجام میشود) مدارس، مدیران، معلمان و دانشآموزان و خانوادهها را از تنگناهای کنونی رهانید و مشکلات را برطرف کرد.