پاسخ به این پرسش کلیدی در گرو در اختیار داشتن آمار و گزارشی از وضعیت اجرای قانون است که نه‌تنها دولت تا‌کنون گزارشی از وضعیت اجرای قانون پس از 6 ماه به مجلس نداده است که ابهام‌ها و پرسش‌های زیادی درباره پیامدهای ناشی از هدفمندی یارانه‌ها مطرح است ؛ دولتی‌ها از دستاوردها سخن می‌گویند و نمایندگان مجلس و فعالان اقتصادی از چالش‌ها و اجرا نشدن درست قانون. بدون تردید توفیق دولت در مهار انتظارات تورمی ناشی از هدفمندی یارانه‌ها قابل‌تحسین و گام‌نهادن در وادی حذف یارانه‌ها و واقعی‌کردن قیمت‌ها نیازمند حمایت است اما اینکه آیا تورم ناشی از هدفمندی یارانه‌ها به خوبی مدیریت شده است یا اینکه دخل و خرج دولت با هم می‌خواند یا نه؟ البته سؤال‌های جدی محسوب می‌شوند. تلاش بر این بود تا ابهام‌ها را با سخنگوی طرح تحول اقتصادی دولت درمیان بگذاریم که به‌رغم وعده و توافق قبلی محمدرضا فرزین و حتی ارسال محور اصلی پرسش‌ها و ابهام‌ها، او و همکارانش به بهانه‌های مختلف از جمله فشردگی امور و فرصت نداشتن پاسخگو نبودند. چرا؟ بماند!
موافقان نحوه اجرای هدفمندی یارانه‌ها
کاهش فاصله طبقاتی
محمود احمدی‌نژاد(رئیس جمهوری): ملت ایران ثروت فراوانی دارد اما این استعدادها و توانمندی‌ها آنگونه که باید مورد هدایت و حمایت قرار نمی‌گیرد. به‌منظور اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، صنایع، کشاورزی و بخش‌هایی که باید مورد حمایت باشد شناسایی و برای حوزه‌هایی همچون حمل‌ونقل، کالاهای عمومی، اشتغال، صنعت، کشاورزی و غیره برنامه‌ریزی شده و همه جوانب کار بررسی شده است. یکی از اصلی‌ترین غصه‌های دلسوزان انقلاب وجود فاصله طبقاتی در جامعه است. این فاصله طبقاتی به دلایل گوناگون در کشور به‌وجود آمده و اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها گامی بزرگ در جهت رفع این فاصله و توزیع عادلانه ثروت در کشور است. کافی است اجرای هدفمندی یارانه‌ها 10سال ادامه پیدا کند تا فاصله طبقاتی را در کشور کاهش دهد.
افزایش بهره‌وری
سید شمس‌الدین حسینی(وزیر اقتصاد) : یکی از مهم‌ترین اهداف اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها افزایش بهره‌وری در اقتصاد است. پرداخت ماهانه حدود 45هزار تومان به هر نفر فقط به‌منظور افزایش درآمد خانوارها و قدرت خرید آنها صورت نگرفته، بلکه یکی دیگر از اهداف این طرح تغییر در الگوی مصرف و افزایش بهره‌وری در نظام اقتصادی است. سالانه 11میلیون تن گندم در کشور تولید می‌شود که 30درصد این میزان به‌علت مصرف بی‌رویه دور ریخته می‌شد اما با اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها، مصرف گندم و آرد در کشور 28درصد کمتر شده است. هم‌اکنون در کشور ما هر یک بشکه نفت‌خام 220هزار تومان بهره‌وری ایجاد می‌کند، در حالی که در کشور‌های پیشرفته به ازای هر بشکه نفت‌خام معادل 650هزار تومان بهره‌وری ایجاد می‌شود.
آثار مثبت در همه بخش‌ها
محمدرضا فرزین(دبیر ستاد هدفمندی یارانه‌ها): بیش از 200 روز از اجرای یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های اقتصادی کشور که سال‌ها به یک آرمان و آرزو برای همه اقتصاددانان، فعالان اقتصادی، مردم و مسئولان تبدیل شده بود، می‌گذرد. اگرچه قضاوت درخصوص آثار و پیامدهای بلندمدت این قانون بسیار زود است، با این حال آثار و پیامدهای آن طی این مدت بیانگر کاهش چشمگیر مصرف فراورده‌های نفتی، برق، گاز، آرد، افزایش تولید فولاد، سیمان و خودرو و صادرات غیرنفتی و رشد سپرده‌های بانکی است. بدیهی است که این قانون ابتدای راه خود است و بسیاری از آثار آن را باید با تغییراتی که در فرایندهای تولید اتفاق خواهد افتاد در آینده مشاهده کرد.
کنترل قیمت‌ها
مهدی غضنفری(وزیر صنعت، معدن و تجارت): در این طرح قیمت‌ها در مدت 5سال واقعی می‌شود و اینگونه فشار کمتری را شاهد خواهیم بود. کالایی که می‌خواهد به دست مشتری برسد از 3مرحله تولید، توزیع و خرده‌فروشی عبور می‌کند و در این بین این سؤال وجود دارد که آیا قیمت کالا در هر 3مرحله افزایش می‌یابد؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که سازمان حمایت اجازه افزایش قیمت را به تولیدکنندگان نمی‌دهد زیرا بسته حمایتی برای آنها دیده شده تا با استفاده از این بسته حمایتی هزینه‌های خود را پایین آورند. همچنین در بحث توزیع کالا نیز با توجه به تسهیلاتی که اعطا می‌شود سیستم باید اصلاح شود تا انرژی کمتری مصرف شود و در حوزه خرده‌فروشی نیز این اصلاح سیستم و عدم‌استفاده از وسایلی که افزایش مصرف برق را به‌دنبال دارد باید صورت گیرد.
منتقدان نحوه اجرای قانون در خانه ملت
عدالت فقط توزیع پول نیست
علی لاریجانی: نباید فقط هدفمندشدن یارانه‌ها را در توزیع پول بدانیم. البته ابتدا توزیع پول مطرح شد ضمن آنکه معتقدم که در اجرا نواقصی وجود دارد که این نواقص با پیشنهادهای فعالان اقتصادی برطرف می‌شود. در اصل موضوع هدفمندکردن یارانه‌ها بین قوای سه‌گانه و اکثر صاحب‌نظران اختلاف نظری وجود ندارد بلکه اختلاف نظرها در روش اجراست. دولت اقدام جهشی در قیمت‌ها را عاملی می‌داند تا مصرف، کنترل و منجر به اصلاح روش‌های تولید شود در حالی که مجلس حرکت اصلاحی تولید و الگوی مصرف با گام‌های آرام‌تر را توصیه می‌کند تا تورم ناشی از این اقدام برای مردم شکنندگی ایجاد نکند. دولت باید قانون هدفمندکردن یارانه‌ها را براساس موازین قانونی اجرا کند و علاوه بر تعیین درآمدها، هزینه‌های دولت در 3بخش تولید (کشاورزی، صنعت)، مردم و دولت را تعیین کند؛ یعنی 3ردیف هزینه‌ای باید در قانون بودجه باشد.
دولت سهم تولید را بپردازد
محمدرضا باهنر: امروز دغدغه جدی مجلس این است که بخش‌های تولید، صنعت و خدمات در پروژه عظیم هدفمندی یارانه‌ها سرشان کلاه نرود. از دولت به‌طور جدی می‌خواهیم تا حق بخش تولید را از هدفمندی یارانه‌ها که ادا نکرده، بپردازد. دولت باید مراقب باشد که کمک‌های نقدی به مردم باعث غفلت از کارهای دیگر نشود؛ ضمن اینکه مرتب به مردم نگوییم همه چیز بهتر و ارزان‌تر می‌شود چرا‌که به هر حال اجرای طرح مشکلاتی را دارد که مردم باید برای مقابله با آنها آماده باشند.
افزایش قیمت‌ها بیش از شیب مصوب است
احمد توکلی: رئیس‌جمهور در 8 مورد قانون را رعایت نکرده است؛ افزایش قیمت‌ها بیش از شیب مصوب مجلس و بی‌توجهی به بخش صنعت و تولید و کشاورزی، بخشی از رویکرد غیرقانونی دولت است. اما رئیس‌جمهور حتی در دیدار با نمایندگان خواستار افزایش دوباره قیمت‌ها برای ارائه یارانه نقدی بیشتر به مردم شد که جای تعجب دارد. دولت همه پول درآمد از آزاد‌سازی یارانه‌ها را به خانوارها داد و کمتر از یک‌هشتم سهم تولید را پرداخت کرده است. من هشدار می‌دهم. اگرچه دولت نظرات کارشناسی ما را استهزا می‌کند ولی من برای نظرات کارشناسی‌ام، سوگند نمی‌خورم؛ تنها اعلام خطر کرده و هشدار می‌دهم که مردم تحمل این سطح از گرانی را طی 2سال ندارند.
وعده افزایش یارانه‌های نقدی بی‌اساس است
غلامرضا مصباحی‌مقدم: عدم‌تحقق درآمد ۵۴هزار میلیارد تومانی که در بودجه سال‌جاری پیش‌بینی شده ، پرداخت یارانه نقدی مردم تا پایان سال را دچار مشکلات جدی کرده است. تحقق این میزان درآمد تا پایان سال‌جاری غیرممکن است و در خوشبینانه‌ترین حالت درآمد اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها ۳۰ تا ۳۶هزار میلیارد تومان خواهد بود. دولت برای پرداخت یارانه نقدی به مردم تا پایان سال90 به ۴۰هزار میلیارد تومان نیاز دارد که این به معنی کسری بودجه ۴هزار میلیارد تومانی در پرداخت یارانه نقدی مردم است. حال با در نظر گرفتن اینکه دولت هم‌اکنون برای پرداخت یارانه مردم تا پایان سال با کسری بودجه روبه‌رو است و به‌دنبال کوچک‌کردن جامعه هدف است، چگونه می‌تواند یارانه مردم را افزایش دهد؟
